Buxgalteriya hisobining milliy standarti (21-son bhms)

T/r	Xo‘jalik muomalalarining mazmuni
Schyotlarning bog‘lanishi
Debet	Kredit
1	Qimmatli qog‘ozlar mahsulotlar, tovarlar, ish, xizmatlarni berish yo‘li bilan xarid qilindi	5810	9010-9030
2	Qimmatli qog‘ozlar asosiy vositalar va boshqa aktivlarni berish yo‘li bilan xarid qilindi	5810	9210, 9220
3	Uzoq muddatli investitsiyalarning tarkibiy o‘zgarishi (restrukturizatsiya) amalga oshirildi	5810	0610
4	Qimmatli qog‘ozlar naqd pulga xarid qilindi	5810	5010
5	Qimmatli qog‘ozlar qiymati bankdagi schyotdan to‘lanishi orqali xarid qilindi	5810	5110-5530
6	Xaridorlarga ssuda mablag‘larining vekselda berilishi	5810	5110-5530
7	Aksiyalarning to‘lov sifatida qimmatli qog‘ozlarning kelib tushishi	5810	4610
8	Qimmatli qog‘ozlarning sotilishi	5110	5810
9	Korxonaning qarzi qimmatli qog‘ozlar bilan qoplanishi	6990	5810
10	Majburiyatlar uchun garov sifatida aksiyalarning berilishi	6010	5810
11	Xaridorga veksel summasiga da’vo bildirilishi	4860	5810
12	Da’vo muddati tugaganligi tufayli veksel bo‘yicha qarzni zarar hisobiga chiqarish	9690	5810
13	Inventarizatsiya natijasida qimmatli qog‘ozlarning kamomadi	4730	5810
14	Qisqa muddatli qarzlarning asosiy vosita va boshqa aktivlar ko‘rinishida berilishi	5830	9210, 9220
15	Qisqa muddatli qarzlarning tayyor mahsulot, tovar, ish, xizmatlar ko‘rinishida berilishi	5830	9010-9030
16	Boshqa korxonalar tomonidan qisqa muddatli qarzlarning qaytarilishi	5110	5830

8-§. Kamomadlar va qiymatliklarning
buzilishidan yo‘qotishlar va boshqa joriy
aktivlarni hisobga oluvchi schyotlar (5900)

244. Qiymatliklarni tayyorlash, saqlash, sotish va inventarizatsiya qilish jarayonlarida aniqlangan kamomad, talon-taroj va qiymatliklarning buzilishidan yo‘qotish summalari, shuningdek ushbu bo‘limning yuqorida keltirilgan schyotlarida hisobga olinmagan, biroq korxona mulki hisoblangan boshqa joriy aktivlarning mavjudligi to‘g‘risidagi axborotlarni umumlashtirish quyidagi schyotlarda amalga oshiriladi:

5910 “Kamomadlar va qiymatliklarning buzilishidan yo‘qotishlar”;
5920 “Boshqa joriy aktivlar”.

245. Tovar-moddiy zaxiralar, asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarning kamomadi va buzilishi 5910 “Kamomadlar va qiymatliklarning buzilishidan yo‘qotishlar” schyotining debeti va tovar-moddiy zaxiralarni hisobga oluvchi schyotlar va asosiy vositalar va boshqa aktivlarning sotilishi hamda turli chiqib ketishini hisobga oluvchi schyotlarning kreditida aks ettiriladi.

246. 5910 “Kamomadlar va qiymatliklarning buzilishidan yo‘qotishlar” schyotining kreditida quyidagi:

a) qiymatliklarning tabiiy yo‘qotish me’yorlaridan ortiq kamomadlari, qiymatliklarning buzilishi, yo‘qolishi va o‘g‘irlanishining aniq aybdorlari aniqlanganda - 4860 “Da’volar bo‘yicha olinadigan schyotlar”, 4730 “Moddiy zararni qoplash bo‘yicha xodimlarning qarzi” schyotlarining debeti;
b) qiymatliklarning tabiiy yo‘qotish me’yorlaridan ortiq buzilishi va o‘g‘irlanishidan yo‘qotishlar, aniq aybdor shaxsi aniqlanmaganda va da’vo tasdiqlanmaganligi natijasida sudning e’tirozi - 9430 “Boshqa operatsion xarajatlar” debetiga hisobdan chiqarilishi aks ettiriladi.
5910 “Kamomadlar va qiymatliklarning buzilishidan yo‘qotishlar” schyoti bo‘yicha analitik hisob ularning turlari bo‘yicha yuritiladi.

247. 5920 “Boshqa joriy aktivlar” schyotining debetida ushbu bo‘limning yuqorida keltirilgan schyotlarida hisobga olinishi mo‘ljallanmagan joriy aktivlar aks ettiriladi. 5920 “Boshqa joriy aktivlar” schyotining kreditida boshqa joriy aktivlarning sarflanishi aks ettiriladi.

5920 “Boshqa joriy aktivlar” schyoti bo‘yicha analitik hisob ularning turlari bo‘yicha yuritiladi.

248. Kamomadlar va qiymatliklarning buzilishidan yo‘qotishlar va boshqa joriy aktivlarni hisobga oluvchi schyotlar (5900)ning bog‘lanishi: