Buxoro davlat pedagogika instituti

Amerikalik psixolog E.P.Torrens pedagog tomonidan darsda turli tugallanmagan kishik-kichik mavzular, tugallanmagan rasmlar, erkin mavzular tematikasini tavsiya qilib talabalarda likni rivojlantirishini tavsiya beradi.
Aytib o’tilganidek, barcha shaxslarda bo’lgani kabi, pedagoglarda ham sifatlar o’z-o’zidan rivojlanmaydi. Shunga ko’ra, tadqiqotlarda pedagoglarning lik sifatlarini muvaffaqiyatli rivojlantirishning bir qator yo’llari yoritiladi. Amerikalik pedagog Patti Drepeau tomonidan pedagoglarning lik sifatlarini rivojlantirishning 4 yo’li ko’rsatilgan⁴ (9-rasm):


ASOSIY YO’LLAR

mahsulotlardan
foydalanish;

faoliyat
jarayonlarini
shakllantirish;

Amaliy
harakat ko’nikmasini
rivojlantirish;

fikrlash
ko’nikmasini
rivojlantirish;

9-rasm. lik sifatlarini rivojlantirish yo’llari.
1-yo’l: fikrlash ko’nikmasini shakllantirish. Bunda asosiy urg’u fikrlash ko’nikmalarini shakllantirish asosida e’tibor markazida bo’lib, talabalar tayanch so’zlar yordamida xarakterdagi harakatlarning mohiyatini ifodalashga qaratilgan. Xususan, talabalar fikrlash ko’nikmasini samarali shakllantirish maqsadida talabalarga ularni fikrlashga undovchi savollar tarkibidan zarur so’zlarning m’nolariga e’tibor qaratiladi. Masalan, “Didaktika” o’qitish o’qitish nazariyasi sifatida pedagogic texnologiya, o’qitish texnologiyasi, ta’lim texnologiyasi, ularning mazmuni bir fikrni ifodalaydi, talaba xohlagan tayanch so’zni o’z fikrida ifodalashi mumkin. O’qituvchi savollar beradi: “fikrni mantiqan ifodalang!, “tasavvur qiling va ulardan o’z maqsadingizda foydalaning!”. Talablar o’qituvchi rahbarligida lik ko’nikmalarini o’zlashtirishlari egallab, “lik xaritasi”dan foydalanishlari mumkin.