Buxoro davlat universiteti pedagogika fakulteti pedagogika kafedrasi

Ilmiy izlanishning maqsadi: Bo’lajak pedagoglarda kreativlikni shakllantirish va rivojlantirishning ilmiy-nazariy asoslarini o’rganish va amaliy jihatdan tavsiflash.
Ilmiy izlanishning vazifalari:

• 
  pedagoglarning kreativlik imkoniyatlari va ularning tarkibiy asoslari o’rganish;
  
• 
  pedagoglarning kreativligini ifodalovchi belgilar va tamoyillarni tasniflash;
  
• 
  pedagoglarning kreativlik imkoniyatini aniqlovchi mezonlar va ularning darajalarini ko’rsatish;
  
• 
  pedagoglarga xos kreativ sifat va ijodiy-pedagogik faoliyat malakalarini tasniflash;
  
• 
  kreativ ko’nikmalar va talabalarda kreativ ko’nikmalarni shakllantirish jarayonining mohiyatini izohlash;
  
• 
  shaxsda kreativlik sifatlarini rivojlantirish va undan foydalanishning samarali yo’llarini ko’rsatish.
  

Mavzuning o’rganilish darajasining qiyosiy tahlili: Ijodkor shaxsning shakllanishini shaxsning o’zaro mos tarzda bajarilgan ijodiy faoliyat va ijodiy mahsulotlarni yaratish borasidagi rivojlanishi sifatida belgilash mumkin. Ushbu jarayonning sur’ati va qamrovi biologik va ijtimoiy omillar, shaxsning faolligi va kreativ sifatlari, shuningdek, mavjud shart-sharoit, hayotiy muhim va kasbiy shartlangan hodisalarga bog’liq. Zamonaviy sharoitda pedagogning kreativlik sifatlariga ega bo’lishi taqozo etadi.
So’nggi yillarda etakchi xorijiy mamlakatlarning ta’lim tizimida o’quvchi va Bo’lajak pedagoglarda kreativlik sifatlarini shakllantirish masalasiga alohida, jiddiy e’tibor qaratilmoqda. Buni Bronson, Merriyman (2010 y.), Ken Robinson (2007 y.), Fisher, Frey (2008 y.), Begetto, Kaufman (2013 y.), Ali (2011 y.), Treffinger (2008 y.) va b. tomonidan olib borilgan ko’plab tadqiqotlar, ularning natijalarian ko’rish mumkin.
Birgina Ken Robinson tomonidan 2007 yilda tayyorlangan “Maktab kreativlikni barbod etyaptimi?” nomli video lavhani YouTube saytida 5 mln marta tomosha qilingan. Qolaversa, o’qituvchilar kreativlik asoslarini o’rganishga jiddiy kirishganlar (Begetto, Kaufman, 2013 y.). O’qituvchilarda pedagogik faoliyatni kreativ yondashuv ko’nikma, malakalarini shakllantirish hamda rivojlantirishga doir adabiyotlar chop etilyapti, Ta’lim departamenti tomonidan tayyorlangan video lavhalarga asoslanuvchi noan’anaviy darslar tashkil etilyapti (Ali, 2011; Ta’lim departamenti, 2013 y.).
Salmoqli amaliy ishlar olib borilayotganligiga qaramay, ko’pchilik o’qituvchilar hali hanuz shaxs (o’zlarida hamda Bo’lajak pedagoglarda kreativlik sifatlarini qanday qilib samarali shakllantirish tajribasini o’zlashtira olmayaptilar.
Ta’lim tizimini boshqarish organlari har yili ta’lim muassasalarida yuqori samaradorlikka erishishga e’tibor qaratadi. Ana shu maqsadda o’quv dasturini ishlab chiqiladi, yangi o’quv darsliklari yaratiladi. Bu esa ham bo’lajak pedagoglar, ham o’qituvchilarni kasbiy o’sishlariga yordam beradi. Olib boriladigan amaliy harakatlar bo’lajak pedagoglarda yutuqlarga erishish, olg’a intilishga bo’lgan ehtiyojni muayyan arajada yuzaga keltiradi, ularning o’quv-bilish qobiliyatlarini bir qadar rivojlantirishga yordam beradi.
Biroq, o’quv yilining oxirida kelib bo’lajak pedagoglarning fanlarni o’zlashtirishlarida yuqori darajadagi ijobiy natijalar kuzatilmayapti. Ko’plab Bo’lajak pedagoglarning ta’lim olishga nisbatan qiziqishi yo’qolgan. Buning natijasida o’qituvchilar ham avvalgidek zavqu shavq bilan kasbiy faoliyatni tashkil etishni o’ylashmayapti. Ta’lim tizimini boshqaruvchi organlar ta’lim olishga nisbatan xohish-istagi bo’lmagan bo’lajak pedagoglar, bu kabi ta’lim oluvchilarni o’qitishni istamayotgan o’qituvchilar faoliyatini o’zgartirish borasida yangidan-yangi chora-tadbirlar belgilansa-da, ahvol o’zgarishsiz qolmoqda.
Buning sababi nimada? Balki darslarning avvaldan o’ylab, rejalashtirilib qo’yilishi Bo’lajak pedagoglar uchun qiziq bo’lmayotgandir, balki balki ta’lim mazmunining muayyan qolipga solinganligi bo’lajak pedagoglar uchun hech qanday stimul bermayotgandir, rag’bat bildirmayotgandir. O’quv mashg’ulotlarining avvaldan rejalashtirilishidan voz kechish, bo’lajak pedagoglarda tanqidiy, kreativ tafakkurni shakllantirish va rivojlantirish, ularni ijodiy fikrlash, yangi g’oyalarni o’ylab topishga majbur qilish ta’lim olishga bo’lgan munosabatni o’zgartirish, ularni yutuqlarga erishishga rag’batlantirishda asosiy omil bo’lar. O’quv mashg’ulotlarida etishmayotgan omil – kreativlik sanaladi.