660
Yurtimizdagi iqtidorli o‘quvchilarni har tomonlama qo‘llab – quvvatlash,
yosh iste’dodlarni saralash hamda rag‘batlantirish bugun ta’lim tizimining asosiy
maqsadlaridan biriga aylangan. Har yili viloyat va respublika bosqichida mutaxasis
fanlaridan o‘tkazilayotgan fan olimpiadasi singari tanlovlar o‘quvchi
yoshlarni
ilg‘orlik va intilishga o‘rgatibgina qolmay, bilim saviyasini yanada
mustahkamlanishida ham muhim ahamiyat kasb etmoqda.
Olimpiada nizomida fan olimpiadasi 4 ta turda o‘tkazilishi ko‘rsatilgan.1-tur
chizma geometriyadan pozitsion va metrik masalalar ; 2-tur proyeksion
chizmachilik masalalari; 3-tur ish chizmalari
va detallarni ajratish; 4-tur test
sinovlari. Bu to‘rt tur materiallarini puxta va aniq o‘zlashtirish rejali, metodik
tayyorgarlikni talab qiladi, va shuningdek bu sayyi harakatlar pedagoglarni
o‘quvchilar bilan individual va faol ishlashga, qobiliyatli
va salohiyatli yoshlarni
saralab o‘z qiziqishi bo‘yicha aniq bir fanga yo‘naltirish talab qiladi.
Chizma geometriya fanidan olimpiadaga tayyorgarlik ko‘rish jarayonida
talabalar har bir mavzu bo‘yicha nazariy bilimlarni o‘zlashtirishi, so‘ngra esa
qiyinlashtirilgan masalalarni yechish zarur bo‘ladi. Bu masalalarni quyidagi
tartibda amalga oshirish mumkin.
1.
Nuqta,to‘g‘ri chiziq va tekislik
2.
Pozitsion masalalar
3.
Metrik masalalar
4.
Sirtlarga oid masalalar
5.
Aralash masalalar
6.
Qiyinlashtirilgan masalalar
Olimpiadaga tayyorlanayotgan talaba ma’lum bir bilim bazasiga ega bo‘ladi.
Masalalar yechishni nuqtaga doir teskari masalalarni
yechishdan boshlashni
tavsiya qilamiz. Asosiy e’tiborni masalalarning yechish aniqligi va variantlarga
qaratgan ma’quldir. Odatda barcha chizma geometriya darsliklarida to‘g‘ri
masalalar ko‘rib chiqiladi. Teskari masalalarga kamroq e’tibor qaratiladi vaholanki
662
Nuqtadan
nuqtagacha, nuqtadan to‘g‘ri chiziqqacha, to‘g‘ri chiziq hamda to‘g‘ri
chiziq, to‘g‘ri chiziq va tekislik ,ikki tekislik orasidagi masofani va burchakni
aniqlash kabi masalalar bo‘lishi mumkin.Masalan,sharti:Nuqtadan to‘g‘ri
chiziqqacha bo‘lgan masofani aniqlang.
5-chizma.
6-chizma.
Masala yechib ko‘rsatildi.
10-masala sharti: Ayqash to‘g;ri chiziqlar orasidagi eng qisqa masofani
epyurni qayta tuzish usullaridan foydalanmasdan bajaring.
Aralash masalalarga
misol keltiramiz.
Olimpiadaga tayyorgarlik jarayoni-bu har kun diqqat bilan har bir masalani
mohiyatini chuqur tushunib bajarish,nazariy qisimlarini to‘liq o‘zlashtirish va shu
fanni fidoiysi bo‘lishi demakdir.
Xulosa qilib aytganda fan olimpiadasi jarayoni talabalar uchun ham,
pedagoglar uchun ham ma’suliyatli davr bo‘lib, o‘z ustida ko‘proq ishlashni taqozo
etadi
va
natijada
yoshlarning
bilimlarini
boyitadi,mustahkam
e’tiqodli,g‘ayratli,shijohatli yoshlarning kelajagi porloq va nurafshon bo‘lishini
ta’minlaydi.
Dostları ilə paylaş: