Çağdaş Azərbaycan nəsri
Yüklə 6,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
-Lap yaxşı, kimin qızısan? -Şahnazarlı Sumikyan Lapanın. -Hə, tanıdım, dəyirmançı Lapan, çoxlu türk dostu var, elədi, elə deyil?! -Elədi,- Şaliko cavab verdi, qapının ağzından. -Bəs, ermənidən dost tutmayıb özünə, ermənidən dostu yoxdu? -Var, varjaped, hər ay “Qrunk”a pul göndəririk. -Əyləşin, - əllərinin ikisini də pəncərəylə üz-üzə qoyulmuş divana uzatdı. Şaliko divanda əyləşib: -Mən sizi tanıyıram, -dedi, -varjaped, sizin adınıza gorə “Qrunk”a yazıldım. Əl-ələ tutub yanaşı oturdular... Siranuş gözlərini qapıya dikib yaxasını bağlayırdı. Akademiklə Şalikonun danışıqları qarışqa kimi canına daraşmışdı, döşünün kökü quyruq kimi içinə uzanırdı; “çək, qopart, bunu mənnən”, kimə deyirdi, bunu, niyə deyirdi. Şalikonun balaca çəkməçi otağındakı İsa peyğəmbərin çarmıxa çəkilmiş şəkli gözlərinin önünə gəldi... “Çək qopart, şıxart içimnən bunu!” Xəyalında diz çökmüşdü. Siranuşun hıçqırtısına ikisi də birdən döndü... Şaliko qolunu onun boynuna salmışdı, qapıdan da eləcə çıxdılar... www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Avtobusda da dinib danışmadı, “əgər məndə bir şey yoxdusa, məni görən kimi niyə pıçıldaşırlar...” Şaliko nəsə soruşur, yanında oturub, özü də düz ağrıyan tərəfində, durmadan danışır, ağzı işləyir, nəsə yeyir elə bil...Ağrıyan tərəfini o qədər də yaxşı hiss eləmir, açıq kimidi, pəncərədən vuran hava səs- küy qarışıq içinə dolur. Şaliko onun boynunu qucaqlamaq istədi, o, başını çəkib üzünü pəncərə şüşəsinə söykədi... Uzaqdan türk kəndi göründü, kəndi görən kimi atasını xatırladı: “...Yox qızım, biz istədik- istəmədik türklərə nifrət etməliyik, yoxsa yer üzündə qalmarıq biz, yox olarıq, bizi yaşadan türklərə bəslədiyimiz nifrətdi. Baxma ki, bizim türk dostumuz çoxdu, bilməlisən ki, bu dostluq bizə lazım olanacandı, onları sevib buralara bağlamaq düzgün deyil. Bilirəm kirvənin oğlu Uğurludan xoşun gəlir, gəlsin, amma bu sevgi onu süründürmək, çürütmək, dəli eləmək üçün iazım olmalıdı. Türkü ev eləmək üçün yox, məhv eləmək üçün sevmək lazımdı. Başını qaldır...!” Üç- dörd il bundan qabaqdı, başını qaldırmadan: “hə,-dedi, atasına, - başa düşdüm...” O günləri xatırladığına görə canı yumşalmışdı, səhərdən tarıma çəkilmiş kimiydi. Türk kəndinə baxa-baxa oğlanlardan daha çox at minən, yoğun hörüklü türk qızları,
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
yaşmağını salmamış heç kəslə danışmayan təzə toylu gəlinlər, evi-eşiyi, nəsli-kökü yaranışdan idarə eləmək bacarığında olan türk arvadları gözlərinin önünə gəldi. Doğrudan da papaqlı, arxalıqlı yiyəyələrinə oxşayan evlərin tüstüsü saç hörüklərinə bənzəyə-bənzəyə göyün bir qatında birləşir, birləşdiyi yerə yeni bir rəng gətirirdi... “Türk kəndlərinin tüstüsü niyə çox olur, görəsən? Mal-qarası çoxdu, bəlkə ona görədi...” “Hə, o kənddə bir qız mənı kimi xəstələnibmiş, Ayişə adında bir arvad sağaldıb, bizim kirvənin qonşusudu özü də.” Gözlərini yumub döşlərini canına sıxdı, yadında, düşüncəsində aydın bir şey yoxdu. Dua eləməlidi, üzünü kiməsə, nəyəsə tutub yalvarmalıdı. İsa peyğəmbərin çarmıxa çəkilmiş şəklini xatırladı yenə, bir anlığa hər yan səssizliyə qərq oldu. Öz səsini eşitdi: “-...Erməni uşaqlarına ayrılan dövlət qayğısı erməniyə bəs olan qədərində deyil, bunu bilirsizmi, yoldaş erməni məktəblərinə rəhbərlik edənlər. Erməni uşaqları ən azı türk uşaqlarınnan seçılməlidi ki, adama oxşasınlar... Gəlin görək seçilirlərmi, türk uşaqları kimi səhərdən axşama çöllərdədilər, qoyuna-quzuya, mala- ata qarışıb böyüyrlər...” Rayon mərkəzində təhsillə bağlı sesya çağırılmışdı. Sumikyan Siranuşun gözlənilməz çıxışından sonra yerdən türk müəllimlərinin etiraz www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
səsləri qalxdı, amma bu etiraz səsləri də bir yana gedib çatmadı. Katib elə yerindəncə əlini qaldırıb havada saxladı, gülümsəyib salona göz gəzdirdi, etiraz etmək istəyən türk müəllimləri də gülümsəyib əllərini saldılar yanlarına... -Mən hələ respublika səviyyəsini demirəm, rayonun təhsilinə rəhbərlik edənlər nə istəyirlər? İstəyirlər ki, erməni uşaqları da türk uşaqları kimi mala baxan olsunlar? Katib özünü saxlaya bilmədi, çiyni qalxa-qalxa güldü, salon orasından-burasından, yəni erməni olan yerlərindən aşıb- daşıb əl çaldı... -Bunuynla belə ən yaxşı oxuyanlar da elə onlardı... -Katib belə deyib salona göz gəzdirdi. Əl çalanların üstünə su səpdin, elə bil.. Bir neçə azərbaycanlı müəllim vardı, onlar da ayıb yerləri görünürmüş kimi bilmirdilər özlərini necə gizlətsinlər. Bu da onların harda vardılarsa, harda oturmuşdularsa orda qalmaqlarıydı, başqa neyləməliydilər, heç nə, imkan yarandıqca ermənilərin bilərəkdən açdığı dəhlizlə sürüşüb aradan çıxmaq... Nə isə, bir-iki aydan sonra Siran Sumikyanı parlaq çıxışına görə məktəb direktoru qoydular, xəstələnməsəydi, yəqin ki, daha böyük vəzifələrə gedəcəkdi. İndi evin küncündə oturub bunları fikirləşir, www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
arada-bir içinin, daha doğrusu ağrılarının qor- xusundan harasa qaçıb çıxıb getmək istəyir. Əli heç yana çatmır: “... türk kəndində Ayişə arvad bir qızı sağaldıb bu xəstəlikdən....” Özünün də xəbəri olmadı, birdən-birə üzünü tavana tutub qışqırdı, əslində bu, çağırışdı, kimi çağırdığını bilməsə də çağırırdı. Öz səsini özü eşitmirdi, amma səsinin genişlənə- genişlənə yayıldığını hiss edirdi, ağrıları uzaqlaşdıqca özü də yox olur, arada yalnız səs qalır, əyilə-əyilə ağrılarını alıb aparan, sonsuzluğa qarışan səs... Şalikonun qollarının arasında gözlərini açdı, bayaq özü öz caçlarını yolurmuş, indi üzü-gözü tükdü, əlləri bilmirdi hardadı, dartıb gətirdi, elə bil uzaqlardaydı, əllərinə baxdı, saçı əllərindəydi. -Aç əllərimi,-dedi. Şalikonun gözləri qup-quruydu, ağlaya bilmədiyindən üzü-gözü əyiş-üyüşdü, üzünü Siranın saçlarına sıxdı, Siran onun dişlərinin xırçıltısını eşitdi, sonra dəri iyi gəldi: “hə, akademik Ulubabyana çəkmə tikirdi axı, indicə. ” -Dəri iyi gəlir, yenə hər yannan dəri iyi gəlir! Şaliko onu pəncərənin ağzına gətirmişdi... Axşam düşdüyündən hər yan pəncərə rəngindəydi, bayırda heç nə seçilmirdi. Elə bil yuxudan oyanmışdı, www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
bayaqkı düşüncəsi də axşam rəngindəydi, yaddaşında da o cür anlaşılmazlıq vardı... Şalikonun emalatxanasının qapısı açıqdı, divardan boydan-boya döyülüb, aşılanıb, biçilib, seçılmiş dərilər asılıb. Ürəyi ağzına gəldi... -Dəri iyi məni öldürəcək, Şaliko! Bayır yoxdu, pəncərədən heç nə görünmür, indi qapını açıb çıxsa boşluğa, yoxluğa düşəcək; heç kəs yoxdu, nə baxdığı yerdə, nə qaldığı yerdə, düşüncəsində yalnız bir türk uşağı var, erməni məktəbinin dördüncü sinfində oxuyan Aytək...Niyə xatırladığını bilmir... “...Hə, -dedi, maarif müdiri, dörd-beş il bundan qabaq,- türk uşaqlarının ermənicə oxumağı lap yaxşıdı, cəlb eləyin, gəlib oxusunlar. Elə eləmək lazımdı ki, öz dilinnən yaxşı bilsin ermənicəni. Mümkündü, Siran Sumikyan, niyə bizim hamımız türkcə bilirik? Gözəlliyinizdən də istifadə edin, -üz-gözünü axıda- axıda güldü, - yuxarı siniflərdə oxuyanları, -əllərini öz üzünə tərəf qaldırıb yellədi... -Yuxarı sinifdə türk yoxdu, bir o çobanın oğludu...” İlk dərs günüdü, dördüncü sinif uşaqlarıyla bir-bir tanış olur. -Samvel Qaragözyan, www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
-Sona Karapetyan, -Petros Ağacanyan, -hayqaz Çolakyan, -Aytək... -Nə? -Siranuş Sumikyan doğrudan da təəccüb elədi, gülümsəyib yavaş-yavaş Aytəkə sarı gəldi. “hə, seçilir bizimkilərdən, cizgiləri içdən qabarıqdı, üzdən yox. Özü də gör, gəlib başa çıxıb, birinci partada oturub...” Özünü güclə saxlayır, az qalır uşağın qulağından yapışıb dik qaldırsın. Bu nifrət hardandı canında: -Es inç anuna? İnç azqes du? 52
-Yes turkem. 53
Üzünü uşaqlara tutdu: -İndi mən bu türk balasınnan azərbaycanca soruşsaydım ki, nə millətsən, musurmanam, deyəcəkdi, ermənicə soruşduğuma görə - türkəm, deyir. Görürsüzmü bunları türk eləyən bizik! Erməni uşaqları, deyin görüm, erməni olan yerdə türk niyə birinci sırada oturur? - təzədən Aytəkə sarı döndü. -Kim oturdub səni qabaqda?
52
Bu nə addı ? Nə millətsən sən? (ermənicə)
53 Mən türkəm. (ermənicə) www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Qolundan tutub arxa cərgəyə gətirdi. Aytəklə oturan qızın, Sonanın səsi gəldi: -Müəllim, Aytək əlaçıdı! Siran müəllimə artıq arxa cərgədəydi, əyilib Aytəkin üzünə baxırdı: -Bu belə olmalıdı, otur burda, böyüyəndə anlayacaqsan...-Səhv etdiyini bilsə də özüylə bacarammırdı, canıyla bir olan hikkəsi partdamaq dərəcəsindəydi. Amma Aytəkin baxışları Siranuşun canında köz kimi qalmışdı, o tərəfə baxmasa da uşağın üzü-gözü fikrindən çıxmırdı, dərsin axırınacan da belə oldu. Birinci sıradan Sona tez-tez qanrılıb geri baxırdı, birdən içini çəkə-çəkə ağlayıb başını əllərinin arasına aldı. Siran peşmançılıq içində Sonaya nəsə deyirdi. Zəng də elə bu vaxt vuruldu. Aytək anasının yundan toxuduğu çantasını yığışdırıb, atasının quzu dərisindən tikdiyi papağı başına qoyub çixdı, bir də bu məktəbə qayıtmadı. İndi axşamın bu çağında Siran Sumikyan türk uşağı Aytəki xatırladığına görə gecəni bu rəngdə, - pəncərə rəngində görürdü, bəlkə də ona görəydi ki, hər yandan dəri iyi gəlirdi, bəlkə canındakı ağrılar da ona görədi. Bayaq qışqıranda da böyüyüb bütün yaddaşını tutmuş o üzün, - Aytəkin üzünün, - içindən qışqırırdı... www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Şalikonun əllərindən yapışıb dikəldi, “...mənə kömək elə, boğulmayım,” demək istəyirdi... -Bu iy məni öldürəcək, hər yannan dəri iyi gəlir... Yuxusunda dünyanın harası olduğunu, hardan baxdığını anlamadığı, səmtini-yönünü tapa bilmədiyi bir cüt göz gördü; səs də, söz də yoxdu, amma, bu gözlər səssiz, sözsüz baxmağıyla: -Ağlama, - deyirdi, - qalx, türk kəndinə get, türk allahının adını çək, Ayişə arvad səni sağaldacaq... Səhər tezdəndi, yaxşı ki, erməni, türk, gürcü səhərləri yoxdu, yaxşı ki, səhərlər heyvanlara necə açılırsa, insanlara da eləcə açılır, yaxşı ki, belədi...yaxşı ki, ermənilər səhərlərə düzəliş eləyib mənimdi, deyə bilmir. Diz çöküb gözlərini yummuşdu, düşüncəsindəki yenə Aytəkdi, başının üstündən asılmış İsa peyğəmbərin çarmıxa çəkilmiş şəkli də Aytəkin üz- gözünün içindən baxırdı. Qapı yavaşca aralandı, Şalikodu. -Yuxuda yenə o türk uşağını görmüşəm, - dedi, gözlərini açmadan. Başqa şey yadına düşmürdü. “...türk allahının adını çək...” Birdən xatıradı, gözlərini açıb altdan yuxarı Şalikoya baxdı. -Kirvəgilə bu gün gedək.
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Siran bir gecənin içində üzüntüdən qurtarıb canlanmışdı, Şaliko sevindiyindən bilmirdi neyləsin. Hazırlaşıb yola çıxdılar, “jiquli” markalı maşınları astaca-astaca yoxuşu qalxırdı, bir azdan türk kəndi görünəcək... Kənd görünən kimi: -Bunları burdan çıxartmaq olmayacaq, -dedi, Siran Sumikyan, - buralar doğrudan da bunlarındı. -Çıxartmaq olar, erməni dövləti işini düz qursa niyə olmur. İyirimi il böyüyünə iş vermə, cavanına ev tikməyə torpaq, gör necə dağılırlar. Bunlar çox balalayan, amma ev-yurd sevən xalqdı... Bu haqda “Qrunk” təşkilatının proqramı var. Yeri gələrsə qıracağıq hamısını. “...Qıracağıq hamısını...” elə bil mübarəkdi, dedilər, Siran sığallanıb arxaya söykəndi...Qarıyıb, qarsıyıb bürüşüb bir qırıq olmuş nənəsi takun 54 Asmik gözlərinin qabağına gəldi: “ah, bu türklər, türklər... deyə-deyə qapı-bacada dolaşırdı. Niyə belə deyirdi, axıracan biləmmədi. “Ah, türklər, türklər...” Uzaqda dağlar vardı, yam-yaşıl, gen sinəli dağlardı, ucalığı uzaqlığıydı, yəni yaxın olsalar da elə ucaydılar ki, gözün belə kəsmədiyi uzaqları heç eləmişdilər: Gə-əəl! Arada səs vardı, dağların doğrudan da ilğımlara qarışıb gedənə oxşayan ətəyiylə Siran
54 Kaqanlara layiq, gözəllər gözəli (əsgi türkcədən götürülüb) www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Sumikyanın arasında səs dolaşırdı: GƏƏƏL...! Yuxusu yadına düşmədiyi üçün ermənilik eləmək istəyirdi: İmkanım ola qıraram hamısını!- dedi, get-gedə yaxınlaşan türk kəndinə baxa- baxa. Şaliko əlini onun əlinin üstünə qoydu: -Hirslənmə, sənə hirslənmək olmaz... Anamın səsinə qapıya çıxdım, anam erməni kəndindən gələn yola tərəf əllərini yelləyirdi, elə bil gələn göydən gəlirdi, anam da, -en, -deyirdi, -en... Bir yerdə gəlirdilər, Şalikodu, arvadı Siranuşdu, bir də qardaşım Uğurlu. Yaşıllığa qərq olmuş həyətimiz uzundu, anam uşaq kimi bir az onlara doğru qaçdı, sonra elə bil yoruldu, yarıda dayanıb astaca- astaca qollarını oynatdı... Siranuş da aralarında gəlirdilər, üçü də sevinc içindəydi, bu sevinç də yəqin ki, anamın xoş əhvalıyla bağlıydı; üçü də anamın üstünə qaçdı... Mən qapının ağzında dayanıb tamaşa eləyirdim, bir yerdə anamı qucaqlamışdılar. Sonra dönüb mənə tərəf gəldilər... Şəhərlilər o qədər də bir-birindən seşilmirlər, istər erməni olsun, istər azərbaycanlı, dindirməsən tanımazsan. Buralarda necədi görək? Siranuş Sumikyan elə bil kənddən yox, şəhərdən gəlir, bir suyumu da Seda Sevortyana bənzəyir, amma solğundu. www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Yaraşıqlı sifətində donub qalmış təbəssüm var. Anam deyirdi ki, xəstəlik keçırdib... Yox, Şalikoyla qardaşım tamam ayrı-ayrı adamlardı, baxan kimi seçilirlər. Yerişləri, görünüşləri bir-birinə bənzəsə də baxışları ayrıydı, çəkməçiylə çoban arasında olan fərq qədərində... “-heç bir gün yox, bir saat da qoyun otara bilmərəm,- Şalikonun sözüdü, - çobanlıq erməni peşəsi deyil, erməninki bilirsən nədi? -Nədi?- dedim. -Erməninki evin içidi, nə işi var, dağda-daşda, çöldə-bayırda. Erməni nəinki qoyun otarmağı, heç qoyunu sevməz, zəhləsi gedir qoyunnan... -Ona görə də qapı-qapı düşüb ət axtarırsız, -dedi qardaşım, badəsini Şalikoya sarı uzatdı... Bu, çoxdanın, daha doğrusu, on ilin söhbətidi, Şaliko onda da kənddə olduğumu eşidib gəlmişdi. Geyimimə-gecimimə xeyli tamaşa eləyib güldü: -Türkün şəhəri olur? - Qardaşıma sataşmaq üçün deyirdi,-çobana nə şəhər, şəhər mənə lazımdı, hamısına bir-bir ayaqqabı tikəm... İkisi də içmişdi: -Şaliko, doğrudan, sizin heç şəhəriniz olub? - Qardaşım soruşdu -Niyə yoxdu, İravan nədi bəs?! www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
-İravana təzə gəlmisiz, İravan bizim şəhərimizdi, mən sizin öz şəhərinizi deyirəm, yəni erməni şəhəri, min il, iki min il yaşı olsun. Şaliko doğrudan da məətəl qaldı, bu haqda heç fikirləşməmişdi; “Apeddən soruşam gərək, Aped bilər... ” Qardaşım öz sevimli mahnısını oxuyurdu: Dön bəri dön, görüm üzün xalını, Bir əməydim ləbləriyin balını. Mən onların ikisinə də qulluq eləyirdim. -Süz! - Şaliko əlini başının üstündə yelləyib qardaşıma baxdı. - Sayad Novadı... İmarev isqaqan Sayad Novae, 55 - boynunu uzadıb qardaşımı öpdü, - yes kez madağ, cavıt danem... 56
O vaxtdan on il keçib, bizim dəyişdiyimiz kimi çox yəqin ki, bu on il də Şaliko da dəyişib, çəkməçi Şaliko... Görək indi neyniyəcək, nədən danışacaq, nədən danışır danışsın, qardaşımçün fərqi yoxdu...Qardaşım tarixin bu başından baxanda o başını görür, yəni qardaşımçün tarix düzəlişsizdi; yaylaqdan qışlağa qədərdi... Şaliko üçünsə tarix sümüyə düşən oyun havasıdı, şeirdi, işlənib, redəktə olunub, özü dəyişdikcə
55 And olsun, lap Sayad Novanı n özüdü ki, var. (ermənicə) 56 Canı m sənə qurban, dərdin alı m. (ermənicə) www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
tarixini də dəyişib. Tarix onun üçün əli catmayan, amma iyi, qoxusu həmişə burnunun ucunda olan, hamısı mənimdi, deyən ara payıdı... Süfrə hazır idi, anam qablara xəngəl çəkirdi: -İsti-isti yeyin. Mən badələrə araq süzdüm...Üç badədən sonra qardaşım öz sevimli mahnısını oxuyacaq, “dön, bəri dön, görüm üzün xalını”, Şaliko da milliyə söhbətlərinə başlayacaq, görək, bu neçə ildə dəyişiklik olubmu? Birinci badəni mənim sağlığıma içdilər. Anam Siranuşla nə haqdasa danışırdı.Yaxınlaşdım: -Nolub? -Yekə Ayişəyə göstərəcəm, bu da Ağ Pəri kimi olub.- Anam belə deyib əlini öz döşlərinin üstünə qoydu. Siranuş döşlərini şal örtüklə bükmüşdü, deyirdin, uşaqdı qucağına götürüb Mənim yaddaşım qarışdı, düşüncəmdə hər şey yerini dəyişdi, on beş, iyirmi il qabağı xatırladım, balaca bir uşağı Ağ Pərinin ardınca qacan gördüm... Günortadan sonraydı, Pərini sahədə qızların arasında tapdım, tarlanın yaxasında dayanıb içimi çəkə-çəkə onu cağırırdım. Pəri məni görən kimi qaça-qaça gəldi, boynumu qucaqlayıb öpdü: -Qurban olum, niyə ağlayırsan? -Səni istiyirəm. www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
limdən tutub çaya sarı apardı, çayda üzümü yuya-yuya dilə tutmuşdu, mən özümü onun yumşaq,
tli qoynuna soxmuşdum, çıxmaq istəmirdim. Qardaşımın səsinə özümə gəldim, “...dön, bəri dön, görüm, üzün xalını...” Deməli paylarını içiblər. -Bilirsən, biz dostuq, dədə babadan da dost olmuşuq,- dedi, Şaliko, dəmdi artıq, - mən millətçiyəm... Qardaşım oxumağına ara verdi: -Nəyəm deyir? - Cavab gözləmədən yenə oxumağa başladı, - “...bir əməydim ləbləriyin balını...” -Qardaşınsa millətçi deyil, bizim fərqimiz budu. Tiqran Petrosyan şahmat üzrə dünya cempiyonu olanda mən elə təşkil elədim ki, kənddə doğulan bütün uşaqlara Tiqran adı verildi! Mən bir anlığa duruxub soruşdum: -Qız uşaqlarının da...? -Hə, dedi, qızların da adını Tiqran qoydular... Mən düşündüm ki, yəqin keflənib, ona görə belə deyir.
-Bunu da içək, həmin sağlığa, -Şaliko belə deyib badəsini qaldırdı. -Kimin sağlığına içirik?- Qardaşım da badəsini qaldırdı. |