Cəfərova Gülbahar Şahin qızı (magistrantın s a. a. )

 
 
Şəkil I-1.Hidrostatik tərəzi 

---

14 
Belə metallar çox tez qızdırılma və soyudulmaya zamanı diqqət etmək lazımdır ki, 
çatlar əmələ gələ bilər. Əsasən təzyiq altında emal zamanı, termiki emal, tökmə 
prosesində diqqətli olmaq lazımdır. Metallar istiliyin təsirindən genişlənməyə məruz 
qalır. Soyudulduqda isə sıxılır. Bu göstəricilər xətti genişlənmə əmsalı ilə təyin 
olunur. Metalı 1°C qızdırdıqda, 0°C temperaturdakı uzunluğunun nə qədər uzandığını 
göstərən əmsala cisimin xətti genişlənməsi deyilir. Əmsal a, temperatur t, uzunluğun l 
olduğunu bilərək, aşağıdakı kimi hesablanır; 
(4). L=L
0
(1
±at); 
Müsbət işarə qızdırmanı, mənfi işarə soyudulmanı görtərir. Ölçü cihazlarının 
hazırlanmasıda, alətlərin və qəliblərin, təzyiq altında isti emal prsesində və başqa bu 
kimi proseslərdə istilik genişlənməsinə diqqət etmək lazımdır.
5. Elektrikkeçiricilik və elektrik müqaviməti.
Elektrikkeçirmə-metalların elektrik cəryanını keçirmə qabiliyyətidir. Metallar 
elektrik cəryanını yüksək keçirmə və elektrik cəryanına müqavimət göstərən metallara 
bölünürlər. Elektrik müqaviməti metalda hərəkətdə olan elektronların və ionların 
toqquşması hesabına baş verir. Elektrik müqavimətini vahidi Om-dur. Nikkel, xrom, 
volfram yüksək elektrik müqavimətinə malikdirlər və qızdırıcı qurğuların, qızdırıcı 
spiralların hazırlanmasında istifadə olunur. Volfram yüksək elektrik müqavimətə 
malik olduğuna görə elektrik lapalarının közərmə tellərində istifadə olunur.
6. Ərimə temperatur(metaldan metala fərqlidir); 
Metalların kristal quruluşa malik olmaları hesabına onlar temperaturun dəyişməsi 
nəticəsində bərk və ya maye halına keçə bilirlər. Bərk haldan maye halına keçmə 
prosesi ərimə temperaturu adlanır. Hər bir metalın özünə məxsus ərimə temperaturu 
vardır. Ərimə temperaturu fiziki xassə olmaqla, metalların xassələrini xarakterizə edir. 
İstehsal prosesində, əmal prosesində, qaynaqlamada, lehmləmədə və başqa 
qızdırmaqla istehsal tələb olunan proseslərdə metalların və onların ərintilərinin ərimə 
temperaturlarını bilmək vacibdir. Ərimə temperaturlaına görə metallar asan əriyən və