Agregat holatiga ko’ra, qattiq,
suyuq va gazsimon, olish usuliga ko’ra -
tabiiy va sun’iy yoqilg’i mavjud. Sun’iy yoqilg’i tabiiy yoqilg’ini qayta ishlash
natijasida olinadi.
Bir qator metallurgik jarayonlarda uglerodli materiallar, yoqilg’i
vazifasini
bajarishdan tashqari, qaytaruvchi ham bo’lishi mumkin. Yoqilg’ini yoqish
natijasida miqdori kimyoviy tarkibi va yoqish sharoitlariga bog’liq bo’lgan issiqlik
ajraladi. Yoqilg’ining yonishi natijasida ajralib
chiqadigan issiqlik miqdori,
yoqilg’ining yonish issiqligi deyiladi. Yonish issiqligi quyidagi birliklar orqali
ifodalanadi: kJ/kg, kJ/m
3
, kJ/mol. Turli yoqilg’ilarni o’zaro taqqoslab baholash
uchun yonish issiqligi 29300 kJ/kg ga teng bo’lgan shartli yoqilg’i qabul qilingan.
Yoqilg’i va elektenergiyani tejab sarflash muammosini
hal etishda sulfidli
materiallarni qayta ishlanayotgan xomashyoning ichki energiya zaxiralaridan
foydalanib avtogen usulda qayta ishlash katta ahamiyat kasb etmoqda. Avtogen
jarayonlarni amalga oshirishga kerak bo’lgan harorat,
etarlicha yuqori yonish
haroratiga ega qayta ishlanayotgan shixta tarkibidagi sulfidlar yonishidan hosil
bo’lgan issiqlik hisobiga olinadi. Shunday qilib, avtogen
jarayonlarda sulfidli
shixta, xomashyo bo’lib qolmasdan, bir vaqtning o’zida texnologik yoqilg’i
hisoblanadi. Rangli melallurgiyada avtogen jarayonlardan foydalanish ko’p
miqdorda uglerodli yoqilgi va elektroenergiya tejab qolish imkonini beradi.
Tabiiy sulfid va ayrim yoqilg’i turlarini o’zaro taqqoslash xususiyati
3.1- jadvalda keltirilgan.
3.1-jadval.
Dostları ilə paylaş: