Şakir Musayev
Yüklə 2,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Şakir Musayev
214 (yunanca analogiya -- oxşarlıq, uyğunluq, mütənasiblik deməkdir) kimi metodunun tətbiq edilməsidir. İstintaq eksperimenti xüsusi məhkəmə-tibbi biliklərin tətbiq edildiyi elə bir sahəsidir ki, analogiya dərketmənin aktual və bəzən də aparıcı metodu olur (mülahizələrin arqumentləşdirmə üsulu kimi yox). Müstəntiq və mütəxəssis, hər biri öz səlahiyyəti çərçivəsində, əvvəlcə modelləşdirilən hadisənin (hadisə yeri mühitinin, cinayət alətinin, onun tətbiq olunma üsulunun və s.) və həqiqətən baş vermiş hadisənin analogiyasının yaradılması mümkünlüyünə prinsipial imkan yaratmalıdır.
yolu ilə dərkedilməsidir. Analogiya dedikdə müqayisə edilən vəziyyətlər (faktlar, şəraitlər, hərəkətlər, predmetlər) arasında elə obyektiv mövcud münasibət başa düşülür ki, onlar bir vəziyyəti öyrənərkən əldə edilmiş məlumatın xəyalən digər vəziyyətə aid edilməsinə imkan verir (məsələn, hadisə yeri mühitinin eksperimental modelindən hadisənin həqiqətən baş verdiyi yerə və baş verilməsinə). Analogiya həmişə rəyin ehtimalla tərtibinə əsas verir. Müqayisə edilən vəziyyətlərin (predmetlərin, əlamətlərin) oxşarlığı və ya fərqini deyil, bu vəziyyəti təşkil edən halların ayrı-ayrı əlamət və ya xarakteristikasının uyğunluğunu və ya fərqini göstərir. Məntiqi olaraq məlumdur ki, yalnız oxşar, heç olmazsa bir və ya bir neçə eyni xüsusiyyəti olan təzahür və vəziyyətləri müqayisə etməyin mənası vardır. Analogiya üzrə bu cur müqayisənin mütləq şərti obyektlərin (vəziyyətlərin) müəyyən əlamətlər toplusuna görə oxşar olmalarıdır. Məsələn; xəsarət yetirilən anda zərərçəkənlə hücum edənin qarşılıqlı duruş vəziyyətlərini təyin etmək lazım gəldikdə (çox vaxt istintaq eksperimentinin keçirilməsinə başlıca səbəbdir), eksperimentdə alınmış məlumatlar real kriminal vəziyyətə o halda aid edilə bilər ki, əgər yenidən qurulmuş və əsil həqiqi vəziyyətlər öz aralarında digər mahiyyətli əlamətlər yığımı - ətraf mühitin xüsusiyyətləri, cinayət və eksperiment iştirakçılarının antropometrik göstəriciləri, real və güman edilən xəsarətlərin qarşılıqlı yerləşməsi və əlamətləri, istifadə olunan silahların və onların analoqlarının xarakteristikası üzrə oxşar olsunlar.
|