“CΩmiyyΩt mΩdΩniyyΩti müdafiΩ edΩrsΩ

YaradÕcÕ fԥaliyyԥtin baúlan÷ÕcÕ vԥ

Yüklə 8,18 Mb.

Pdf görüntüsü

səhifə	4/23
tarix	16.02.2017
ölçüsü	8,18 Mb.
	#8644

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 23

49

YaradÕcÕ fԥaliyyԥtin baúlan÷ÕcÕ vԥ

onun ilkin nԥticԥlԥri

Tԥsis qurultayÕndan sonrakÕ ilk dövrdԥ Assosiasiya Azԥrbaycan Elmlԥr

AkademiyasÕnÕn ԤlyazmalarÕ ønstitutunun binasÕnda – mԥúhur Azԥrbaycan

mesenatÕ H.Z. Ta÷Õyevin keçmiú BakÕ Müsԥlman qÕzlar mԥktԥbinin tarixi bi-

nasÕnda iúlԥyirdi. AkademiyanÕn rԥhbԥrliyi tԥrԥfindԥn østiqlaliyyԥt küçԥsin-

dԥ, Azԥrbaycan Elmlԥr AkademiyasÕ Rԥyasԥt Heyԥti ilԥ yanaúÕ yerlԥúԥn bu

çox gözԥl memarlÕq binasÕnda Assosiasiyaya iúlԥmԥk üçün ikinci mԥrtԥbԥdԥ

iki otaq ayrÕlmÕúdÕ. ønstitutun direktoru, professor Cahangir Qԥhrԥmanov

AssosiasiyanÕn mԥhsuldar iúi üçün ԥlveriúli úԥrait yaratmÕú, ona mԥnԥvi vԥ

texniki dԥstԥk göstԥrmiúdir.

Elmlԥr AkademiyasÕ Assosiasiyaya tԥsis haqqÕ qismindԥ bir qԥdԥr pul

ayÕrmÕúdÕ. “Simurq” AMA bu pullarÕ proqram tԥminatlÕ ilk kompüterin alÕn-

masÕ, öz icra aparatÕnÕn ԥmԥk haqqÕ vԥ BakÕ, NaxçÕvan, Ԥli BayramlÕ, Lԥn-

kԥran vԥ AzԥrbaycanÕn digԥr úԥhԥrlԥri vԥ regionlarÕnda AssosiasiyanÕn ni-

zamnamԥ fԥaliyyԥtinin hԥyata keçirilmԥsi üçün lazÕm olan, onun tԥrԥfindԥn

tԥsis edilmiú bir neçԥ kiçik müԥssisԥnin tԥúԥkkül tapmasÕna maliyyԥ yardÕmÕ

üçün istifadԥ edirdi. Milli alԥtlԥrin tԥmiri ilԥ mԥú÷ul olan kiçik müԥssisԥlԥrin

birinԥ, sonradan Azԥrbaycan Dövlԥt KonservatoriyasÕnÕn prorektoru olan

dosent Elxan Babayev baúçÕlÕq edirdi.

Kiçik müԥssisԥlԥr yaratmaqla AssosiasiyanÕn mԥqsԥdi respublika ԥhali-

sinin sosial-iqtisadi fԥallÕ÷ÕnÕn inkiúafÕna yardÕm etmԥk vԥ bu tԥúkilatlar va-

sitԥsilԥ BakÕnÕn vԥ respublikanÕn rayon ԥhalisinin akkulturasiyasÕ vԥ inkultu-

rasiyasÕ proseslԥrinԥ kömԥk etmԥk idi. Eyni zamanda güman edilirdi ki, bu

müԥssisԥlԥr Assosiasiya, tԥhsil, elm vԥ maarif sahԥsindԥ onun mԥqsԥdli so-

sial-mԥdԥni proqramlarÕ vԥ layihԥlԥrini hԥyata keçirmԥk üçün öz gԥlirlԥrinin

bir hissԥsinÕ ayÕracaqdÕr. Tԥԥssüf ki, bu “utopik” strategiya AssosiasiyanÕn

gözlԥmԥlԥrini do÷rultmadÕ: tԥúԥkkül çԥtinliklԥrinԥ ԥsaslanaraq, onun kiçik

müԥssisԥlԥrindԥn heç biri inkiúaf üçün ona pul ayÕrmadÕ vԥ buna görԥ dԥ

tezliklԥ bütün kiçik müԥssisԥlԥri AssosiasiyanÕn yurisdiksiyasÕndan (tabeli-

yindԥn) çÕxarmaq lazÕm gԥldi.

Bu dövrdԥ “Simurq” AMA öz üzvlԥrinin peúԥkarlÕ÷Õna vԥ vԥtԥnpԥrvԥr-

lik tԥúԥbbüsünԥ arxalanaraq, baúlÕca olaraq, kulturologiya sahԥsindԥ mԥq-

sԥdyönlü elmi-tԥdqiqat, tԥhsil vԥ maarifçilik fԥaliyyԥtini geniúlԥndirdi. ArtÕq

1990-cÕ ildԥ Assosiasiya tԥrԥfindԥn 17 maraqlÕ ictimai-faydalÕ konsepsiya,

plan vԥ layihԥlԥrin iúlԥnib hazÕrlanmasÕna baúlandÕ.

“Simurq” AMA-nÕn ça÷ÕrÕúÕna sԥs verԥrԥk, artÕq ilk dövrdԥ istedadlÕ

alimlԥr vԥ mütԥxԥssislԥr, o cümlԥdԥn Azԥrbaycan EA-nÕn akademiklԥri vԥ

müxbir üzvlԥri, professorlar, doktorlar vԥ elmlԥr namizԥdlԥri, tanÕnmÕú mü-

ԥllimlԥr, ԥmԥkdar mԥdԥniyyԥt vԥ incԥsԥnԥt xadimlԥri, hԥkimlԥr, diplomatlar,

ilahiyyԥtçilԥr, tԥlԥbԥ gԥnclԥr onun sÕrasÕna daxil olurdular. Maarif vԥ tԥhsi-

lin, elm, tibb, ekologiya, incԥsԥnԥt, iqtisadiyyat, sosial idarԥetmԥ, informasi-

yanÕn, hüququn vԥ Azԥrbaycanda hԥrtԥrԥfli fԥrdi vԥ ictimai inkiúafÕ tԥmin

edԥn digԥr mԥdԥniyyԥt sahԥlԥrinin tԥrԥqqisinԥ yardÕm etmԥyԥ yönԥldilmiú

birgԥ fԥaliyyԥt mԥqsԥdilԥ - ali mԥktԥblԥr, orta mԥktԥblԥr, elmi tԥúkilatlar,

nazirliklԥr, qeyri-hökumԥt tԥúkilatlarÕ, yaradÕcÕ ittifaqlar, fondlar, mԥrkԥzlԥr,

respublikanÕn istehsal müԥssisԥlԥri könüllü ԥsaslarla Assosiasiyaya daxil

olurdular.

Bununla yanaúÕ keçԥn ԥsrin 90-cÕ illԥrinin ԥvvԥllԥrindԥ respublikamÕzÕn

inkiúafÕ mürԥkkԥb siyasi úԥraitdԥ baú verirdi. Tarixi abidԥlԥrimizin, tԥhsil,

elm, sa÷lamlÕq vԥ din müԥssisԥlԥrinin da÷ÕdÕlmasÕ, torpaqlarÕmÕzÕn ԥhԥmiy-

yԥtli hissԥsinin itirilmԥsinԥ vԥ bir milyona yaxÕn qaçqÕnlarÕn ԥmԥlԥ gԥlmԥsi-

nԥ gԥtirib çÕxaran, respublikanÕn minlԥrlԥ vԥtԥndaúÕnÕn ölümü ilԥ müúayiԥt

olunan ErmԥnistanÕn Azԥrbaycana qarúÕ tԥcavüzü – Azԥrbaycan xalqÕ üçün

sԥrt sÕnaq oldu. ZamanÕn çԥtinliklԥrinԥ baxmayaraq, AzԥrbaycanÕn yaradÕcÕ

sosial-mԥdԥni inkiúaf vԥ sivil dünya cԥmiyyԥtinԥ onun inteqrasiyasÕ prosesi

güclԥnirdi. Bu úԥraitdԥ Assosiasiya xalq diplomatiyasÕ metodlarÕ ilԥ beynԥl-

xalq münasibԥtlԥr mԥdԥniyyԥtinԥ, digԥr ölkԥlԥrlԥ mԥdԥni ԥlaqԥlԥrin vԥ

dostlu÷un qurulmasÕ vԥ inkiúaf etdirilmԥsinԥ böyük diqqԥt ayÕrÕrdÕ. Assosia-

siya üzvlԥri vԥtԥnpԥrvԥr düúüncԥlԥri ԥldԥ rԥhbԥr tutaraq, digԥr xalqlarÕn nü-

mayԥndԥlԥri tԥrԥfindԥn Azԥrbaycana qarúÕ maraq formalaúdÕrma÷a vԥ mԥ-

hԥbbԥt qazandÕrma÷a sԥy göstԥrirdilԥr.

Belԥ mԥdԥniyyԥt siyasԥtinin mühüm nailiyyԥti “Simurq” AMA-nÕn

açÕq mԥdԥni dialoq, biliklԥr mübadilԥsi, Azԥrbaycan tarixi vԥ mԥdԥni nailiy-

yԥtlԥrinin San-Xosedԥ yayÕlmasÕ mԥqsԥdilԥ vԥtԥndaú mԥdԥni tԥúԥbbüsü qis-

mindԥ hԥyata keçirilԥn Kosta-Rikaya sԥfԥri oldu.

Moskva úԥhԥrindԥ Kosta-Rika sԥfirliyi ilԥ qurulmuú mԥdԥni dostluq

ԥlaqԥlԥri sayԥsindԥ, “Simurq” AMA-nÕn dԥvԥti ilԥ, onun fԥaliyyԥti ilԥ tanÕú-

AssosiasiyanÕn könüllü tԥsisçilԥri vԥ kollektiv üzvlԥri arasÕnda: Elmlԥr AkademiyasÕ,

Alimlԥr øttifaqÕ, Neft AkademiyasÕ, BakÕ Dövlԥt Universiteti, Xarici øúlԥr Nazirliyi,

Mԥdԥniyyԥt Nazirliyi, Memarlar øttifaqÕ, ønformasiya vԥ Mԥtbuat Nazirliyi, Mԥdԥniyyԥt

fondu, Sülh fondu, Gԥnclԥr vԥ idman Nazirliyi, Xarici ölkԥlԥrlԥ mԥdԥni ԥlaqԥlԥr cԥmiyyԥti,

Avropa liseyi, Toksikoloji mԥrkԥz, Azԥrbaycan Mühԥndislԥr Cԥmiyyԥti, Azԥrbaycan

Kulturoloqlar Cԥmiyyԥti, “ønsan vԥ mühit” mԥrkԥzi, “Günԥú” alimlԥrin xeyriyyԥ cԥmiyyԥti

vԥ bir çox digԥr tԥúkilatlar vardÕ.

lÕq vԥ mԥdԥniyyԥt sahԥsindԥ ԥmԥkdaúlÕ÷Õn qurulmasÕ mԥqsԥdilԥ, 1991-ci ilin

martÕnda Kosta-Rika RespublikasÕnÕn MoskvadakÕ sԥfirliyinin Baú konsulu

Plutarko Ernandes Sanços BakÕya gԥldi. Hörmԥtli qona÷Õ vԥ onun ailԥsini,

ilk növbԥdԥ, BakÕnÕn ԥsas tarixi abidԥlԥri vԥ görkԥmli yerlԥri ilԥ tanÕú etdi-

lԥr, “Simurq” AMA-nÕn konsepsiyalarÕ vԥ iú planlarÕ haqqÕnda ԥtraflÕ danÕú-

dÕlar. Onun üçün hԥtta xüsusi olaraq BakÕnÕn ali mԥktԥblԥrindԥn birinin tԥlԥ-

bԥlԥrinin böyük sԥnԥrkarlÕqla vԥ hԥyԥcanlandÕrÕcÕ ilhamla ifa etdiklԥri Kos-

ta-Rika rԥqsinԥ baxÕú tԥúkil edilmiúdir. Plutarko Ernandesin Azԥrbaycan

paytaxtÕnda olmasÕ, qona÷ÕmÕzÕn xoúuna gԥlԥn vԥ yaddaúÕnda qalan Novruz

BayramÕ günlԥrinԥ tԥsadüf edirdi. Kosta-Rika diplomatÕna Azԥrbaycan haq-

qÕnda xatirԥ olaraq “øçԥriúԥhԥr” vԥ BakÕ buxtasÕnÕn tԥsviri olan rԥsm ba÷Õú-

landÕ. Assosiasiya çoxlu sayda Azԥrbaycan vԥ Kosta-Rika simvollu niúanlar

hazÕrladÕ vԥ yaydÕ, hԥmçinin Kosta-Rika prezidenti Rafael Kalderonun tԥs-

viri olan hԥdiyyԥlik kiçik milli xalça tԥqdim etdi. Vida úam yemԥyindԥ cԥ-

nab Ernandes “özünü dԥ azԥrbaycanlÕ kimi hiss etdiyini” deyԥrԥk, hԥtta köv-

rԥldi. Bu, Assosiasiya üçün Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥti vԥ qonaqpԥrvԥrliyinin

çox riqqԥtli tԥrzdԥ qiymԥtlԥndirilmԥsi idi.

1991-ci ilin avqustunda Kosta-RikanÕn MoskvadakÕ sԥfirliyinin rԥsmi

dԥvԥti ilԥ “Simurq” AMA-nÕn prezidenti iki hԥftԥlik vizitlԥ San-Xosedԥ - bu

gözԥl Mԥrkԥzi Amerika ölkԥsinin paytaxtÕnda oldu. Sԥfԥrin mԥqsԥdi Assosi-

asiya üzvlԥrinin Kosta-RikanÕn alimlԥri, mütԥxԥssislԥri vԥ mԥdԥniyyԥt xa-

dimlԥri ilԥ ԥmԥkdaúlÕ÷ÕnÕ nԥzԥrdԥ tutan saziúlԥrin hazÕrlanmasÕ, hԥmçinin iki

xalqÕn mԥdԥni mübadilԥsi vԥ mԥdԥniyyԥtlԥrinin yayÕlmasÕ idi. Bu sԥfԥr çԥr-

çivԥsindԥ San-Xosedԥ Kosta-RikanÕn mԥdԥniyyԥt naziri Aida Vayslederlԥ,

SSRø-nin sԥfiri V.N. KalmÕkla vԥ SSRø-nin Kosta-RikadakÕ sԥfirliyinin mԥ-

sul iúçilԥri, San-Xosenin bԥlԥdiyyԥ nümayԥndԥlԥri ilԥ mԥhsuldar görüúlԥr

oldu. Bu görüúlԥrin nԥticԥlԥrinԥ görԥ, 1991-ci il avqustun 1-dԥ Kosta-Rika-

nÕn paytaxtÕ San-Xose úԥhԥrindԥ Kosta-RikanÕn Mԥdԥniyyԥt Nazirliyi ilԥ

“Simurq” Azԥrbaycan Mԥdԥniyyԥt AssosiasiyasÕ arasÕnda 2 illik ԥmԥkdaúlÕq

saziúi imzalandÕ. Onu nazirlik adÕndan Kosta-RikanÕn mԥdԥniyyԥt naziri Ai-

da Fayngezixt Vaysleder, “Simurq” AMA-nÕn adÕndan – onun prezidenti

Fuad Mԥmmԥdov imzaladÕ. Kosta-RikanÕn Mԥdԥniyyԥt Nazirliyindԥki bu

tarixi görüú zamanÕ SSRø-nin San-Xosedԥki konsulu vԥ Sovet sԥfirliyinin

mԥdԥniyyԥt üzrԥ attaúesi dԥ iútirak edirdilԥr.

Saziúԥ görԥ 1991-ci ilin dekabrÕnda Kosta-Rikada Azԥrbaycan mԥdԥ-

niyyԥti festifalÕnÕn keçirilmԥsi nԥzԥrdԥ tutulurdu. Festival çԥrçivԥsindԥ

Azԥrbaycan incԥsԥnԥtinԥ aid ԥúyalarÕn satÕú-sԥrgisinin, milli musiqi kon-

sertinin, “Simurq” milli mԥtbԥxinin fԥaliyyԥtinin, hԥmçinin Azԥrbaycan vԥ

Kosta-Rika alimlԥri vԥ sahibkarlarÕnÕn seminarlarÕnÕn keçirilmԥsi göstԥril-

miúdir. Göstԥrilԥn plana uy÷un olaraq, 1991-ci ilin dekabrÕnda San-Xosedԥ

25 nԥfԥrlik heyԥtdԥ Azԥrbaycan nümayԥndԥlԥrinin sԥfԥri nԥzԥrdԥ tutulurdu.

Nümayԥndԥ heyԥtinin tԥrkibinԥ: Azԥrbaycan Elmlԥr AkademiyasÕnÕn

prezidenti, akademik Eldar Salayev, mԥdԥniyyԥt nazirinin müavini Fԥrԥh

ùԥkinskaya, akademiklԥr – Asԥf Nadirov, Maqsud Ԥliyev, MikayÕl Usey-

nov, Tofiq Ԥliyev, prof. Cahangir Qԥhrԥmanov, Fuad Mԥmmԥdov, hԥmçi-

nin bir sÕra görkԥmli artistlԥr, mütԥxԥssislԥr, incԥsԥnԥt xadimlԥri vԥ sahib-

karlar daxil olmalÕ idilԥr. Hԥmçinin, Mԥrkԥzi AmerikanÕn qonúu ölkԥlԥrin-

dԥ - Panama, Nikaraqua, Qvatemala vԥ Hondurasda Azԥrbaycan mԥdԥniy-

yԥti günlԥrinin keçirilmԥsi imkanlarÕ müzakirԥ edilmiúdir.

Tԥԥssüf ki, Azԥrbaycan Mԥdԥniyyԥt Nazirliyi tԥrԥfindԥn vԥd edilԥn

dԥstԥyin olmamasÕ sԥbԥbindԥn, AzԥrbaycanÕn Mԥrkԥzi Amerika ölkԥlԥri ilԥ

mԥdԥni-iqtisadi ԥmԥkdaúlÕ÷Õ üçün yeni imkanlar açan, siyasi baxÕmdan bu

vacib layihԥni reallaúdÕrmaq mümkün olmadÕ. Buna baxmayaraq, Assosiasi-

yanÕn xalq diplomatiyasÕnÕn, siyasԥtçilԥrin ԥdalԥtli qiymԥtini almayan qeyri-

rԥsmi sԥfԥri ölkԥmizԥ yüksԥk siyasi divident (qazanc, mԥnfԥԥt) gԥtirdi:

Onun tarixi nԥticԥsi Kosta-Rika tԥrԥfindԥn AzԥrbaycanÕn dövlԥt müstԥqilli-

yinin tanÕnmasÕ oldu. Bu Mԥrkԥzi Amerika ölkԥsi artÕq 1991-ci ilin payÕzÕn-

da AzԥrbaycanÕn dövlԥt müstԥqilliyini ilk tanÕyan dünya ölkԥlԥrindԥn biri

oldu. Bu dövrdԥ Kosta-Rikada, sonralar isԥ - øspaniyada “Simurq” AMA-

nÕn qeyri-rԥsmi nümayԥndԥliyi açÕldÕ.

Milli maraqlarÕ ԥldԥ rԥhbԥr tutaraq, Assosiasiya özünün fԥaliyyԥti pro-

sesindԥ müԥyyԥn mԥdԥni, o cümlԥdԥn Azԥrbaycan diasporu sosial-mԥdԥni

inkiúafÕna yönԥldilmiú tԥúԥbbüslԥrlԥ sistematik olaraq çÕxÕú edirdi. 1990-cÕ

ilin ԥvvԥlindԥ Moskvada yaúayan Azԥrbaycan diasporu nümayԥndԥlԥrinin

bir qisminin inkulturasiyasÕ vԥ akkulturasiyasÕna yardÕm mԥqsԥdilԥ, o cüm-

lԥdԥn, ticarԥtlԥ vԥ mԥdԥniyyԥtin qeyri-intellektual sahԥlԥrindԥ çalÕúan insan-

lar arasÕnda Azԥrbaycan, rus vԥ dünya mԥdԥniyyԥti haqqÕnda, ilk növbԥdԥ

universal kulturoloji biliklԥrin yayÕlmasÕ mԥqsԥdilԥ, Assosiasiya Moskvada

respublikanÕn sԥlahiyyԥtli nümayԥndԥliyindԥ Azԥrbaycan Mԥdԥniyyԥt mԥr-

kԥzini yaratma÷Õ tԥklif etdi. Mԥrkԥz, Rusiyada yaúayan azԥrbaycanlÕlarÕn rus

mԥdԥniyyԥtinԥ inteqrasiyasÕ, onlarÕn mԥdԥniyyԥtinin MoskvanÕn vԥ Rusiya-

nÕn digԥr úԥhԥr sakinlԥrinin mԥdԥniyyԥti ilԥ harmonizasiyasÕ üçün zԥruri in-

strument, hԥmçinin Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥtinin Rusiyada tԥbli÷i vasitԥlԥ-

rindԥn biri kimi düúünülmüúdü.

Keçmiú SSRø respublikalarÕnda milli mԥdԥniyyԥtin inkiúafÕ vԥ tԥbli÷i

üzrԥ birgԥ fԥaliyyԥtin hԥyata keçirilmԥsi mԥqsԥdilԥ, Assosiasiya 1990-cÕ ildԥ

Elmlԥr AkademiyasÕnÕn Ԥlyazmalar ønstitutunun konfrans zalÕnda respubli-

ka ԥrasizindԥ vԥ keçmiú SSRø úԥhԥrlԥrindԥ fԥaliyyԥt göstԥrԥn Azԥrbaycan

Mԥdԥniyyԥt mԥrkԥzlԥri rԥhbԥrlԥrinin müúavirԥsini keçirdi. Kemerevoda mԥ-

dԥniyyԥt mԥrkԥzinin direktoru, hazÕrda ABù vԥtԥndaúÕ olan, bu müúavirԥyԥ

gԥlԥn (sonradan AssosiasiyanÕn vitse-prezidentlԥrindԥn biri seçilmiú) Namiq

øsmayÕlovla, Latviya Mԥdԥniyyԥt mԥrkԥzinin direktoru Faiq Sԥfԥrov vԥ baú-

qalarÕ ilԥ o vaxtdan ԥlaqԥlԥr qurulmuúdur.

Tԥԥssüf ki, geniú ictimai dԥstԥklԥ yanaúÕ, fԥaliyyԥtinin lap ԥvvԥlindԥn

Assosiasiya konservativ ԥhval-ruhiyyԥli mԥmurlar tԥrԥfindԥn “yeniliyԥ mü-

qavimԥt sindromu” ilԥ úԥrtlԥnԥn anlamama vԥ hԥtta müqavimԥtlԥ rastlaúdÕ.

Bu sindrom az vԥ ya çox dԥrԥcԥdԥ bütün cԥmiyyԥtlԥrԥ xasdÕr. Nobel müka-

fatÕ laureatÕ Nils Henrik David Borun nԥzԥriyyԥsinԥ görԥ, belԥ laqeydlik ya-

xud müqavimԥt, istԥr bütövlükdԥ, zamanÕ bir qԥdԥr qabaqlayan elmi vԥ ya

ideoloji innovasiyalarÕn dԥrk edilmԥsi vԥ mԥnimsԥnilmԥsi üçün vaxtÕn tԥlԥb

olundu÷u cԥmiyyԥtdԥ, istԥrsԥ dԥ mövcud ԥnԥnԥvi elmi mԥktԥblԥrin vԥ kol-

lektivlԥrin nüfuzunu zԥiflԥtmԥk tԥhlükԥsini özündԥ ehtiva edԥn yeni ideyala-

ra vԥ nailiyyԥtlԥrԥ çox zaman qÕsqanclÕqla yanaúan elmi dairԥlԥrdԥ dԥ yer

ala bilԥr. Belԥ vԥziyyԥtdԥ Assosiasiya öz fԥaliyyԥti üçün ԥlveriúli úԥraitin

yaranmasÕ imkanlarÕnÕ axtarÕrdÕ.

Akademik Maqsud Ԥliyev xatÕrlayÕr ki, “1991-ci ilin noyabrÕnda Fu-

ad müԥllim respublikanÕn dövlԥt katibi, yüksԥk mԥdԥniyyԥtli insan, gör-

kԥmli intellektual, prof. Tofiq øsmayÕlova

AssosiasiyanÕn fԥaliyyԥtinԥ

maddi-texniki dԥstԥk göstԥrmԥk xahiúi ilԥ zԥng etdi. Tofiq müԥllim ona

xas vԥtԥnpԥrvԥrlik vԥ alicԥnablÕqla bu mԥsԥlԥni Da÷lÕq Qaraba÷ sԥfԥrin-

dԥn qayÕtdÕqdan sonra hԥll edԥcԥyinԥ söz verdi. O, münaqiúԥli situasiyanÕ

hԥll etmԥk üçün hökumԥt nümayԥndԥ heyԥtinin tԥrkibindԥ Da÷lÕq Qara-

ba÷a getmԥyԥ hazÕrlaúÕrdÕ. Lakin tԥԥssüf ki, bu iúÕqlÕ úԥxsiyyԥtԥ bizim

Assosiasiyaya yardÕm etmԥk qismԥt olmadÕ: 20 noyabr 1991-ci ildԥ heli-

kopter AzԥrbaycanÕn yüksԥk rütbԥli hökumԥt mԥmurlarÕnÕn vԥ Rusiya vԥ

Qazaxstandan olan müúahidԥçi-generallarÕn hԥyatÕna son qoyan ermԥni

separatçÕlarÕ tԥrԥfindԥn vuruldu. Bu terrorçuluq aktÕ nԥticԥsindԥ baú nazi-

rin müavini Zülfü HacÕyev, respublikanÕn baú prokuroru øsmԥt QayÕbov,

daxili iúlԥr naziri Mԥhԥmmԥd Ԥsԥdov, BakÕ úԥhԥri Sԥbail rayon icra haki-

miyyԥtinin baúçÕsÕ Vԥli Mԥmmԥdov, Da÷lÕq Qaraba÷Õn prokuroru øqor

Plavski vԥ baúqalarÕ da hԥlak oldular.”

Tofiq øsmayÕlov – Tԥbii resurslarÕn Kosmik TԥdqiqatlarÕ ønstitutunun keçmiú baú

direktoru, Beynԥlxalq mühԥndislik AkademiyasÕnÕn akademiki.

Maqsud Ԥliyevin xatirԥlԥrindԥn.

Bu dövrdԥ AssosiasiyanÕn kollektivinin iúi iki ԥsas: daxili vԥ xarici mԥdԥ-

ni siyasԥt istiqamԥtindԥ qurulmuúdu. Beynԥlxalq münasibԥtlԥr sahԥsindԥki fԥ-

aliyyԥtinin mԥqsԥdi, bir tԥrԥfdԥn – sivil ölkԥlԥrin davamlÕ inkiúaf tԥcrübԥsinin

öyrԥnilmԥsi, digԥr tԥrԥfdԥn – Azԥrbaycan xalqÕnÕn xaricdԥ tԥbli÷i idi. Beynԥl-

xalq münasibԥtlԥr mԥdԥniyyԥtinin inkiúafÕna vԥ Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥtinin

nailiyyԥtlԥri haqqÕnda obyektiv informasiyanÕn yayÕlmasÕna yardÕm mԥqsԥdilԥ,

Assosiasiya ԥcnԥbi ölkԥlԥrin, xarici vԥ beynԥlxalq tԥúkilatlarÕn alimlԥri, mütԥ-

xԥssislԥri vԥ diplomatlarÕ ilԥ mԥdԥni ԥlaqԥlԥr qururdu. Burada biz beynԥlxalq

ԥlaqԥlԥrin inkiúafÕnÕ Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥtinin xaricdԥ yayÕlmasÕ vԥ bütün

dünyada AzԥrbaycanÕn dostlarÕnÕ qazanma÷Õn mühüm vasitԥsi olan xalq diplo-

matiyasÕ metodlarÕnÕ nԥzԥrdԥn keçirirdik.

1991-1992-ci illԥrdԥ Avstraliya sԥfiri K. Houq, Türkiyԥnin Azԥrbaycan

Mԥdԥniyyԥti Cԥmiyyԥtinin sԥdri Ԥhmԥd Qaraca, “Tampaú” türk-ingilis

kompaniyasÕnÕn prezidenti øsmԥt Çil, “Konkord” alman firmasÕnÕn direktoru

øsmayÕl Herirçi, “AzԥrbaycanÕn dostlarÕ” Madrid cԥmiyyԥtinin sԥdri Rebato

Doleros vԥ baúqalarÕ Assosiasiyaya görüúԥ gԥlmiúdilԥr. 1992-ci ilin fevralÕn-

da XocalÕ úԥhԥrindԥki faciԥli hadisԥlԥrlԥ ԥlaqԥdar, Qԥrbi AlmaniyanÕn

“ùpiqel” jurnalÕnÕn müxbiri, doktor Kristian Neef “Simurq” AMA-ya baú

çԥkmiúdir ki, burada ona ermԥni-Azԥrbaycan münaqiúԥsi haqqÕnda do÷ru

mԥlumat verilmiúdir. Bu vizitlԥr dialoq vԥ ԥmԥkdaúlÕq üçün Azԥrbaycan zi-

yalÕlarÕnÕn açÕqlÕ÷ÕnÕ, mԥdԥni dԥyԥrlԥr haqqÕnda bizim tԥsԥvvürlԥrimizi, sül-

hԥ nail olma sԥyimizi, xalqlar arasÕnda qarúÕlÕqlÕ anlaúmanÕ vԥ beynԥlxalq

ԥmԥkdaúlÕ÷Õn müdafiԥsini qonaqlara nümayiú etdirirdi.

1992-ci ilin iyulunda “Simurq” AMA-nÕn tԥúԥbbüsü ilԥ Leyla Sԥfԥro-

vanÕn Da÷lÕq Qaraba÷ haqqÕnda tarixi hԥqiqԥti açan “Terra inkognita” fil-

minԥ ictimai baxÕú tԥúkil edilmiúdir. DünyanÕn müxtԥlif ölkԥlԥrindԥ gԥlԥcԥk

nümayiúi üçün filmin aprobasiyasÕ (bԥyԥnilmԥsi, tԥsdiq edilmԥsi) mԥqsԥdini

güdԥn bu baxÕúda görkԥmli alimlԥr vԥ incԥsԥnԥt xadimlԥri, Milli Mԥclis,

Prezident AparatÕ, respublika Nazirlԥr Kabinetinin ԥmԥkdaúlarÕ, Azԥrbayca-

nÕn ùeyxülislamÕ iútirak edirdilԥr.

Xalq diplomatiyasÕ metodlarÕndan istifadԥ edԥrԥk, “Simurq” AMA Da÷-

lÕq Qaraba÷dakÕ münaqiúԥ haqqÕnda hԥqiqԥtin yayÕlmasÕna vԥ respublikanÕn

hüdudlarÕndan kԥnarda Qaraba÷ probleminin ԥdalԥtli tԥnzimlԥnmԥsinԥ yardÕm

etmԥyԥ sԥy göstԥrirdi. 14-15 dekabr 1992-ci ildԥ Rusiya Sülhü Müdafiԥ Komi-

tԥsindԥ (Moskva) “Rusiya diplomatiyasÕnÕn Qaraba÷ sindromu” Beynԥlxalq

konfransÕ keçirildi. Konfrans Rusiya gԥnc iúgüzar vԥ siyasi liderlԥr Assosiasi-

yasÕ vԥ Sülh vԥ RazÕlaúma FederasiyasÕ tԥrԥfindԥn tԥúkil edilmiúdir. Konfrans-

da Azԥrbaycan tԥrԥfindԥn “Azԥrbaycan-Rusiya” Cԥmiyyԥtinin vԥ “Simurq”

AMA-nÕn nümayԥndԥ heyԥti vԥ Moskvada Azԥrbaycan diasporunun nüma-

yԥndԥlԥri iútirak edirdilԥr.

Konfransda Qaraba÷ münaqiúԥsi vԥ Azԥrbaycanda milli azlÕqlarÕn vԥziy-

yԥti haqqÕnda obyektiv danÕúan “Azԥrbaycan-Rusiya” Cԥmiyyԥtinin sԥdri Mi-

xail Zabelinin, cԥmiyyԥtin üzvlԥri – prof. E. Qorin, L. Morozova,. S. Barinova,

V. Boqopolski, Y. Arúav, T. Mԥcidov, V. Abakumtsev, V. Serqeyeva vԥ baú-

qalarÕnÕn çÕxÕúlarÕ sԥslԥndi. MoskvadakÕ Azԥrbaycan diasporunun üzvlԥri,

Azԥrbaycan Vԥtԥndaú AssambleyasÕnÕn sԥdri R. Qocayev, hüquqúünas, prof.

Tofiq Qԥndilov, yazÕçÕ Çingiz Hüseynov, prof. R. Qurbanov, prof. S. QasÕmo-

va vԥ digԥrlԥri tԥrԥfindԥn dԥ AzԥrbaycanÕn mövqeyinin ԥdalԥtliliyi qÕz÷ÕnlÕqla

müdafiԥ edildi.

“Simurq” AMA-nÕn nümayԥndԥ heyԥtini onun prezidenti, tarix elmlԥri

doktoru Fuad Mԥmmԥdov

vԥ vitse-prezident, fԥlsԥfԥ elmlԥri doktoru Ԥlik-

ram Abdullayev tԥmsil edirdi. Onlar situasiyanÕn obyektiv tԥhlilinin aparÕl-

masÕnÕ vԥ münaqiúԥnin düzgün hԥlli yollarÕnÕn müԥyyԥn edilmԥsini tԥklif

edirdilԥr. Fuad Mԥmmԥdovun çÕxÕúÕnda sԥslԥnԥn, sԥrhԥdlԥrin toxunulmazlÕ-

÷Õ vԥ ԥrazi bütövlüyü prinsiplԥrinԥ ԥsaslanan, Azԥrbaycan tԥrԥfinin düúünül-

müú vԥ konstruktiv mövqeyi, Da÷lÕq Qaraba÷ mԥsԥlԥlԥri üzrԥ Rusiya sԥfiri

V.N. Kazimirov vԥ hԥtta, Rusiya EA-nÕn müxbir üzvü L.M. Çaylakyan,

Y. Pirumyan vԥ b. kimi ermԥni tԥrԥfin bir neçԥ nümayԥndԥlԥri tԥrԥfindԥn dԥ

müsbԥt qiymԥtlԥndirildi. F.T. Mԥmmԥdov vԥ A.Z. Abdullayev konfransÕn

nԥticԥlԥri üzrԥ uy÷un analitik hesabat vԥ tövsiyԥlԥri respublikanÕn Milli

Mԥclisinԥ tԥqdim etdilԥr. 1993-cü ilin fevralÕnda Fuad Mԥmmԥdov vԥ Ԥlik-

ram Abdullayev Amerika professoru Mindelin rԥhbԥrliyi altÕnda Moskva

Gԥnclԥr øntitutunda konfliktologiya üzrԥ Beynԥlxalq seminar-mԥktԥbin iúin-

dԥ iútirak etdilԥr. Burada onlar Azԥrbaycan xalqÕnÕn çoxԥsrli vԥ zԥngin mԥ-

dԥniyyԥti haqqÕnda biliklԥri fԥal surԥtdԥ yayÕrdÕlar.

øqtisadiyyatÕn intensiv inkiúafÕ ilԥ yanaúÕ, AzԥrbaycanÕn ictimai-siyasi

quruluúunun dԥyiúmԥsi cԥmiyyԥtin elmi ԥsaslanmÕú ruhi mԥdԥniyyԥtinin

yenidԥn qurulmasÕnÕ, intellektual, etik, hüquqi vԥ idarԥetmԥ mԥdԥniyyԥti-

nin qabaqlayÕcÕ inkiúafÕnÕ tԥmin edԥn dövlԥt siyasԥtinin yeni prioritetlԥri-

nin iúlԥnib hazÕrlanmasÕnÕ vԥ ictimai tԥúԥbbüsün mobillԥúdirilmԥsini tԥlԥb

edirdi. Heç dԥ sadԥ olmayan bu mԥsԥlԥnin hԥlli - respublikada yeni ixtisas-

lar üzrԥ yüksԥk ixtisaslÕ kadrlarÕn hazÕrlanmasÕ vԥ istifadԥsini, istehsalÕnÕ

vԥ azad müsabiqԥ ԥsasÕnda idarԥçi kadrlarÕn istifadԥ edilmԥsini, ԥhalinin

“Azԥrbaycan - Rusiya” Cԥmiyyԥtinin vitse-prezident olaraq, Fuad Mԥmmԥdov hԥmçinin

bu Cԥmiyyԥti tԥmsil edirdi.

ümumi mԥdԥni sԥviyyԥsinin yüksԥlmԥsini tԥmin etmԥklԥ úԥrtlԥnirdi.

Kulturologiya elmi, tԥhsili vԥ maarifinin inkiúaf prosesinԥ tԥúkilati dԥs-

tԥk mԥqsԥdilԥ, hԥmçinin müxtԥlif ruhi vԥ maddi mԥdԥniyyԥt sahԥlԥri üçün

ekspert-kulturoloqlarÕn hazÕrlanmasÕ üçün 1990-cÕ ildԥ Azԥrbaycanda Mԥdԥ-

niyyԥt ønstitutunun (sonradan – Dünya mԥdԥniyyԥti Beynԥlxalq Universi-

teti) yaranmasÕ modeli iúlԥnib hazÕrlandÕ.

Ԥslindԥ bu strateji model keyfiyyԥtcԥ yeni, bir-biri ilԥ ԥlaqԥli üç baza

institutlarÕnÕn: Azԥrbaycan Mԥdԥni Cԥmiyyԥti, Mԥdԥniyyԥtin tarixi vԥ nԥzԥ-

riyyԥsi Mԥrkԥzi olmaqla, Mԥdԥniyyԥt ønstitutu, vԥ Kulturoloji biliklԥrin ya-

yÕlmasÕ ønstitutunun yaradÕlmasÕnÕ nԥzԥrdԥ tuturdu. Mԥdԥniyyԥt ønstitutunu

Azԥrbaycan Elmlԥr AkademiyasÕ, Tԥhsil Nazirliyi, Mԥdԥniyyԥt Nazirliyi,

respublika Xarici øúlԥr Nazirliyi vԥ Azԥrbaycan SSR Nazirlԥr Kabineti ya-

nÕnda Azԥrbaycan Xalq TԥsԥrrüfatÕ ødarԥçiliyi ønstitutu ilԥ birlikdԥ yaratmaq

planlaúdÕrÕlÕrdÕ. Mԥdԥniyyԥt ønstitutu Azԥrbaycanda sosial-mԥdԥni tԥrԥqqiyԥ

vԥ respublikanÕn xarici ölkԥlԥrlԥ qarúÕlÕqlÕ faydalÕ beynԥlxalq münasibԥtlԥri-

nin inkiúafÕna yardÕm etmԥyԥ qadir, keyfiyyԥtcԥ yeni tipli tԥdris-elmi-ma-

arifçilik mԥrkԥzi kimi nԥzԥrdԥ tutulmuúdur.

Ali mԥktԥb kimi Mԥdԥniyyԥt ønstitutunun ԥsas vԥzifԥsi qismindԥ:

respublikanÕn ruhi mԥdԥniyyԥti vԥ xalq tԥsԥrrüfatÕ üçün - hԥm ԥnԥnԥvi, hԥm

dԥ dünya elmi vԥ mԥdԥniyyԥtinin müasir inkiúaf tendensiyalarÕna uy÷un –

kulturoloqlar vԥ elmúünaslardan tutmuú politoloqlar, futuroloqlar vԥ

menecerlԥrԥdԥk yüksԥk ixtisaslÕ kadrlarÕn hazÕrlanmasÕ, hԥmçinin milli vԥ

dünya mԥdԥniyyԥti vԥ sivilizasiyasÕ sahԥsindԥ tarixi-nԥzԥri tԥdqiqatlarÕn

aparÕlmasÕ müԥyyԥn edilmiúdir.

Lakin Mԥdԥniyyԥt ønstitutunun yaradÕlmasÕ, beynԥlxalq konqresslԥrin ha-

zÕrlanmasÕ vԥ keçirilmԥsi vԥ digԥr geniú ԥhatԥli layihԥlԥr ciddi hazÕrlÕq, xeyli

vaxt, maddi-texniki vԥsaitlԥr vԥ resurslar tԥlԥb edirdi ki, qeyri-hökumԥt tԥúki-

latÕ olaraq, “Simurq”AMA, tԥԥssüf ki, bunlara malik deyildi. Buna görԥ dԥ

Azԥrbaycanda ruhi mԥdԥniyyԥtin yeni görmԥ vԥ yaradÕcÕ imkanlarÕnÕn praktik

istifadԥsinԥ yardÕm mԥqsԥdilԥ, “Simurq” AMA-nÕn ԥsas fԥaliyyԥt formasÕ lap

baúlan÷Õcdan onun nizamnamԥsindԥ nԥzԥrdԥ tutulan kulturoloji tԥdqiqatlar,

elmi-maarifçilik seminarlarÕ vԥ böyük xԥrclԥr tԥlԥb etmԥyԥn tԥsԥrrüfat hesablÕ

mԥktԥblԥr oldu.

Demokratiya vԥ demokratiya mԥdԥniyyԥti. “VÕúka” qԥzeti, 10 mart, 1990-cÕ il.

Elmi-maarifçilik fԥaliyyԥtini özünümaliyyԥlԥúdirmԥ mԥqsԥdilԥ, Assosiasiya bir neçԥ kiçik

müԥssisԥ, o cümlԥdԥn NaxçÕvanda re÷ional mԥrkԥz yaratdÕ, bunlar öz kommersiya fԥaliyyԥtindԥn

“Simurq” AMA-ya faiz köçürmԥli idilԥr. Tԥԥssüf ki, keçid dövrünün çԥtinliklԥri ilԥ ԥlaqԥdar, bu

müԥssisԥlԥrin heç biri Assosiasiyaya maliyyԥ yardÕmÕ göstԥrԥ bilmԥdilԥr.

Kulturoloji seminarlar BakÕ Politologiya vԥ Sosial ødarԥetmԥ ønstitu-

tu ilԥ birlikdԥ, adԥtԥn beynԥlxalq iútirakla, vԥ demԥk olar ki, hԥr hԥftԥ

keçirilirdi.

Keçԥn ԥsrin 90-cÕ illԥrinin ԥvvԥlindԥ Assosiasiya BakÕ Sosial

ødarԥetmԥ vԥ Politologiya ønstitutunun “Kulturologiya” kafedrasÕ ilԥ bir-

likdԥ ilk dԥfԥ olaraq, daimi fԥaliyyԥt göstԥrԥn “Mԥdԥniyyԥt vԥ cԥmiyyԥt”

respublika elmi-praktik seminarÕnÕ tԥúkil etdi ki, bu seminarÕn iúindԥ gör-

kԥmli Azԥrbaycan alimlԥri vԥ xarici alimlԥr, mütԥxԥssislԥr, diplomatlar,

din xadimlԥri, ictimaiyyԥt nümayԥndԥlԥri, tԥlԥbԥlԥr iútirak edirdilԥr.

øntellektual mԥdԥniyyԥt sahԥsindԥ bu yeniliyin yaradÕlmasÕ milli kulturo-

logiyanÕn tԥúԥkkül tapmasÕnda dԥyԥrli töhfԥ oldu. O, respublikada, hԥm

müstԥqil Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn milli maraqlarÕna, hԥm dԥ BMT vԥ

YUNESKO-nun himayԥsi ilԥ keçirilԥn Mԥdԥniyyԥtin inkiúafÕnÕn ümum-

dünya onilliyinin maraqlarÕna cavab verԥn xüsusi kulturoloji tԥdqiqatla-

rÕn, tԥhsil vԥ maarifin inkiúafÕna yardÕm edirdi.

ArtÕq ilk iú illԥrindԥ Assosiasiya tԥrԥfindԥn kulturologiyaya, mԥdԥniy-

yԥt vԥ sivilizasiya anlayÕúlarÕna, mԥdԥni insan, dövlԥtçilik mԥdԥniyyԥti, ida-

rԥetmԥ mԥdԥniyyԥti, intellektual vԥ etik mԥdԥniyyԥt, Azԥrbaycan mԥdԥniy-

yԥtinin tarixi, dünya sivilizasiyasÕ tarixi, tibb mԥdԥniyyԥtinԥ, hԥmçinin

Almaniya, ABù, øraq vԥ digԥr ölkԥlԥrin mԥdԥniyyԥtlԥrinԥ hԥsr olunmuú elmi

seminarlar keçirilirdi. ”Mԥdԥniyyԥt – tԥrԥqqinin ilkin úԥrtidir” (17 mart

1993-cü il), “Mԥdԥniyyԥt vԥ tԥhsil” (30 aprel 1993-cü il), “Azԥrbaycanda

musiqi mԥdԥniyyԥti problemlԥri” (14 sentyabr 1994-cü il), “Mԥktԥblilԥrin

estetik zövqünün vԥ yaradÕcÕlÕq qabiliyyԥtlԥrinin inkiúafÕ problemlԥri”

(14 oktyabr 1994-cü il, øncԥsԥnԥt GimnaziyasÕ ilԥ birlikdԥ), “Mԥdԥniyyԥt

vԥ cԥmiyyԥt: Azԥrbaycanda mԥdԥniyyԥti yeni nԥzԥrlԥ görmԥ problemlԥri”

(24 mart 1995-ci il), “Kulturologiya vԥ mԥdԥni siyasԥt” (4 noyabr 1995-

ci il) vԥ digԥr seminarlar da ciddi dԥrkedici vԥ maarifçilik dԥyԥrinԥ malik

idi. 90-cÕ illԥrin ԥvvԥllԥrindԥn – tarixin, dünya vԥ milli mԥdԥniyyԥtin nai-

liyyԥtlԥri vԥ inkiúaf qanunauy÷unluqlarÕnÕn, ictimai inkiúafÕn ԥsasÕ kimi

mԥdԥniyyԥtin mahiyyԥtinin sistemli öyrԥnilmԥsi, hԥmçinin respublikada

demokratik tԥfԥkkür vԥ demokratiya mԥdԥniyyԥtinin formalaúdÕrÕlmasÕ

mԥqsԥdi olan onlarla belԥ respublika vԥ beynԥlxalq sԥviyyԥli seminarlar

tԥúkil edilmiúdir.

AssosiasiyanÕn seminarlarÕ yalnÕz kulturoloji tԥdqiqatlarÕn inkiúafÕna vԥ

elmi maarifçiliyԥ deyil, hԥm dԥ milli inkiúafa yardÕm etmԥk mԥqsԥdilԥ, döv-

lԥt institutlarÕ, qeyri-hökumԥt tԥúkilatlarÕ vԥ siyasi partiyalarda tԥmsil olunan

ziyalÕlar arasÕnda açÕq mԥdԥni dialoqa vԥ biliklԥr mübadilԥsinԥ imkan verir-

di. Onlar sosial kapital olan ruhi mԥdԥniyyԥtin imkanlarÕnÕn dԥrk edilmԥsi-

nԥ, ԥcnԥbi mütԥxԥssislԥr vԥ diplomatlarla mԥdԥni ԥmԥkdaúlÕ÷Õn inkiúafÕna

yardÕm edirdi. Tezliklԥ bu seminarlar AssosiasiyanÕn xeyirxah elmi ԥnԥnԥsi

vԥ kütlԥlԥrin maariflԥndirilmԥsi, beynԥlxalq münasibԥtlԥrin inkiúafÕ vԥ Azԥr-

baycan ziyalÕlarÕ vԥ tԥlԥbԥlԥrinin xarici nümayԥndԥlԥr vԥ mütԥxԥssislԥrlԥ

dostluq ԥlaqԥlԥrinin möhkԥmlԥndirilmԥsinin aúkar amili oldu.

AssosiasiyanÕn seminarlarÕnda Azԥrbaycan alimlԥri vԥ mütԥxԥssislԥri

ilԥ yanaúÕ, Azԥrbaycanda BMT-nin rezident-koordinasiyaçÕsÕ Paolo Lembo,

Ümumdünya federalistlԥr AssosiasiyasÕnÕn prezidenti, ABù-Õn øllarion

Universitetinin professoru Con Anderson, Azԥrbaycanda Norveç KrallÕ÷ÕnÕn

fövqԥladԥ vԥ sԥlahiyyԥtli sԥfiri Olav Berstad, fövqԥladԥ vԥ sԥlahiyyԥtli sԥfir-

lԥr: Stenli Eskureydo (ABù), øbrahim-ԥt-Tayi (øraq), Eliezer Yotvat (øsrail),

sԥfir müavinlԥri: doktor Yasper Vik (Almaniya), Altan Vural (Türkiyԥ),

“Amoko”nun Baú meneceri Tim Hartnet, hԥmçinin Con Adams, Kurtis Con-

son, Maykl Spekhard, Con Vefay, Syuzen Kornel vԥ bir çox digԥr xarici

diplomatlar, alimlԥr vԥ mütԥxԥssislԥr çÕxÕú edirdilԥr.

Fԥaliyyԥtinin lap ԥvvԥlindԥn AssosiasiyanÕn ԥn mühüm vԥzifԥlԥrindԥn

biri – BakÕda “Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥti XXI ԥsrin hüdudunda” Beynԥlxalq

konqresinin keçirilmԥsi idi. Belԥ bir konqress vasitԥsilԥ, bir tԥrԥfdԥn, xarici so-

sial-mԥdԥni inkiúaf tԥcrübԥsini öyrԥnmԥk, digԥr tԥrԥfdԥn – AzԥrbaycanÕn milli

inkiúafÕ üçün ԥlveriúli xarici úԥraitin formalaúmasÕna yardÕm edԥn görkԥmli ԥc-

nԥbi alimlԥr, incԥsԥnԥt xadimlԥri vԥ siyasi xadimlԥrin arasÕnda mԥdԥniyyԥtimi-

zi tԥbli÷ etmԥklԥ, bütün dünyada AzԥrbaycanÕn dostlarÕnÕ qazanmaq idi. Konq-

resԥ hazÕrlÕq mԥqsԥdilԥ, 26-27 may 1992-ci ildԥ “Simurq” AMA – BSøPø (Ba-

kÕ Sosial ødarԥetmԥ vԥ Politologiya ønstitutu), Milli Mԥclisin Tԥhsil, Elm,

Din vԥ Mԥdԥniyyԥt üzrԥ KomissiyalarÕ vԥ onun Sosial-iqtisadi mԥsԥlԥlԥr üzrԥ

úöbԥsi ilԥ birlikdԥ “Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥti XXI ԥsrin hüdudunda” BakÕ kul-

turoloji kofransÕnÕ keçirdi. Konfrans 28 May – Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn

Dövlԥt Müstԥqilliyi gününԥ hԥsr olunmuúdur.

KonfransÕn mԥqsԥdi AzԥrbaycanÕn siyasi vԥ iqtisadi ԥsasÕ kimi mԥdԥniy-

yԥtin rolunun aúkar edilmԥsi, bütün dövlԥt, sosial-iqtisadi vԥ xalqÕn ictimai-

siyasi hԥyat sahԥlԥrÕndԥ mԥdԥniyyԥtin primatÕnÕn (birinciliyinin, üstünlüyünün)

tԥsdiqi mexanizmlԥri yollarÕnÕn müԥyyԥn edilmԥsi vԥ iúlԥnib hazÕrlanmasÕ idi.

Konfransda, mԥdԥniyyԥtin bütöv sosial sistem kimi düzgün anlayÕúÕnÕn zԥruri-

liyi vԥ insanÕn inkiúafÕ vԥ milli inkiúafda kulturologiyanÕn ԥvԥzsiz rolu ilk dԥfԥ

xüsusi olaraq qeyd edilmiúdir.

KonfransÕn iúindԥ respublikanÕn görkԥmli alimlԥri, müԥllimlԥri, incԥ-

sԥnԥt xadimlԥri vԥ ictimai xadimlԥr iútirak edirdilԥr. Ak. Kamal TalÕbzadԥ,

ak. Maqsud Ԥliyev, elmlԥr doktorlarÕ vԥ professorlar – Fuad Mԥmmԥdov,

Tamilla Musayeva, Nurԥddin Hԥbibov, Ԥlikram Abdullayev, Nazim øma-

nov, Rafiq Ԥliyev, K. Ԥzimov, elmlԥr namizԥdlԥri – Abbas Vԥliyev, Asif

Rüstԥmli vԥ b. konfransda mԥruzԥ ilԥ çÕxÕú etdilԥr. Alimlԥr öz çÕxÕúlarÕnda

Azԥrbaycan xalqÕnÕn mԥdԥni irs dԥyԥrlԥri, mütԥrԥqqi ölkԥlԥrin sosial-mԥ-

dԥni inkiúaf tԥcrübԥsinin yaradÕcÕ istifadԥsinin zԥruriliyi, xalqÕn ümumi

mԥdԥni sԥviyyԥsinin yüksԥldilmԥsi yollarÕnÕn, milli mԥdԥniyyԥtin gԥlԥcԥk

inkiúafÕnÕn elmi tövsiyԥlԥri vԥ proqnozlarÕnÕn iúlԥnib hazÕrlanmasÕ vԥ s. ki-

mi mühüm mԥsԥlԥlԥrԥ toxundular.

Konfrans iútirakçÕlarÕ ölkԥdԥ milli tԥrԥqqiyԥ yardÕm etmԥk ça÷ÕrÕúÕ ilԥ

Azԥrbaycan parlamenti, hökumԥti vԥ xalqÕna müraciԥt qԥbul etdilԥr. Bu-

nunla bԥrabԥr, ErmԥnistanÕn Azԥrbaycana qarúÕ tԥcavüzünԥ obyektiv qiy-

mԥt vermԥk xahiúi ilԥ beynԥlxalq tԥúkilatlara müraciԥt qԥbul olundu. Kon-

fransÕn sonunda “Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥti ԥsrin hüdudunda: keçmiú, indiki

zaman, gԥlԥcԥk” mövzusu üzrԥ “dԥyirmi masa” tԥúkil edildi. KonfransÕn

nԥticԥlԥrinԥ görԥ “Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥti XXI ԥsrin hüdudunda” mԥc-

muԥsinin hazÕrlanmasÕ vԥ nԥúri planlaúdÕrÕldÕ.

13 may 1994-cü ildԥ “Simurq” AMA BakÕ Sosial ødarԥetmԥ vԥ Poli-

tologiya ønstitutu, Milli Mԥclisin Tԥhsil Komitԥsi vԥ “ùell” Beynԥlxalq

kompaniyasÕ ilԥ birlikdԥ “Mԥdԥniyyԥt vԥ Azԥrbaycanda bazar iqtisadiyya-

tÕnÕn tԥúԥkkülü” mövzusunda beynԥlxalq konfrans keçirdi. KonfransÕn

iúindԥ respublikada BMT-nin nümayԥndԥsi Paolo Lembo, “Amoko” neft

fondunun nümayԥndԥsi Tim Hartnet, Azԥrbaycanda Birlԥúmiú KrallÕ÷Õn sԥ-

firi Tomas Yanq, Rusiya, Türkiyԥ vԥ digԥr ölkԥ sԥfirliklԥrinin nümayԥndԥ-

lԥri, hԥmçinin alimlԥr vԥ ali mԥktԥb müԥllimlԥri, ictimai tԥúkilatlarÕn rԥh-

bԥrlԥri vԥ KøV-lԥr iútirak edirdilԥr.

Respublika konfranslarÕ vԥ seminarlarÕnÕn keçirilmԥsi ilԥ yanaúÕ,

AssosiasiyanÕn rԥhbԥrlԥri, elmi biliklԥrin mübadilԥsi vԥ Azԥrbaycan elmi

vԥ mԥdԥniyyԥti nailiyyԥtlԥrinin tԥbli÷i mԥqsԥdilԥ, dövri surԥtdԥ xarici öl-

kԥlԥrԥ sԥfԥrlԥr edirdilԥr. 1991-1994-cü illԥrdԥ prof. Fuad Mԥmmԥdov, ak.

M.ø. Ԥliyev vԥ baúqalarÕ Birlԥúmiú KrallÕq, øran, Kosta-Rikada vԥ Rusiya-

da beynԥlxalq konfranslarda vԥ görüúlԥrdԥ çÕxÕúlar etmiúlԥr. Bu illԥr ԥrzin-

dԥ “Simurq” hԥmçinin, Türkiyԥ, øraq vԥ digԥr ölkԥlԥrԥ görüúlԥr vԥ kon-

franslarda çÕxÕúlar üçün rԥsmi dԥvԥt alÕrdÕ. 1990-1991-ci illԥrdԥ Kosta-Ri-

kada vԥ Türkiyԥdԥ AssosiasiyanÕn prezidenti F.T. Mԥmmԥdovun, hԥmçi-

nin 1994-cü ildԥ “Simurq”un birinci vitse-prezidenti M.ø. Ԥliyevin Birlԥú-

miú KrallÕ÷Õn universitetlԥrindԥ vԥ ørandakÕ çÕxÕúlarÕ mühüm elmi vԥ siyasi

ԥhԥmiyyԥt kԥsb edirdi.

“Simurq” AMA-nÕn vitse-prezidenti ak. Asԥf Nadirov bir sÕra beynԥl-

xalq görüúlԥrdԥ iútirak etmiúdir ki, burada o, Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥti haq-

qÕnda biliklԥri yaymÕú vԥ xarici sosial-mԥdԥni inkiúaf tԥcrübԥsini öyrԥnmiú,

müxtԥlif ölkԥlԥrin alimlԥri vԥ mütԥxԥssislԥri ilԥ faydalÕ mԥdԥni ԥlaqԥlԥr qur-

muúdur. 1992-ci ildԥ onun Tԥbriz Universitetindԥki (øran) çÕxÕúÕ mühüm

ԥhԥmiyyԥtԥ malik idi. 1993-cü ildԥ AnkaradakÕ çÕxÕúÕnÕn tezislԥrinin ԥsas

mԥzmunu isԥ “Türk dövlԥtlԥrinin dostlu÷u vԥ iúgüzar ԥmԥkdaúlÕ÷Õ” qurulta-

yÕnÕn qԥrarÕna daxil edilmiúdir.

Bu arada, Ԥlyazmalar ønstitutunun texniki tԥlԥbatlarÕ ilԥ ԥlaqԥdar, bir

qԥdԥr vaxtdan sonra orada ayrÕlan yeri tԥrk etmԥk lazÕm gԥldi. Assosiasiya-

nÕn fԥaliyyԥtini qiymԥtlԥndirԥrԥk, 1992-ci ildԥ mesenat ԥsaslarla kiçik kom-

mersiya tԥúkilatlarÕndan biri onu öz ofisindԥ yerlԥúdirdi, 1993-cü ildԥn isԥ

prof. Oqtay Rԥcԥbovun dԥstԥyi sayԥsindԥ, Assosiasiya bir müddԥt øncԥsԥnԥt

GimnaziyasÕnda fԥaliyyԥt göstԥrdi ki, burada ona iki otaq ayrÕlmÕúdÕr.

RespublikanÕn sosial-mԥdԥni inkiúaf maraqlarÕnÕ nԥzԥrԥ almaqla, BMT-

nin davamlÕ insan inkiúafÕ konsepsiyasÕna uy÷un olaraq, 1993-1995-ci illԥr-

dԥ Azԥrbaycan vԥtԥndaúlarÕnÕn tԥhsilinin inkiúafÕna yardÕm sahԥsindԥ ciddi

iú görülürdü. “Simurq” Azԥrbaycan Mԥdԥniyyԥt AssosiasiyasÕnÕn nԥzdindԥ

Yeni vԥ nadir ixtisaslar üzrԥ kadrlarÕn hazÕrlÕ÷Õ vԥ yenidԥn hazÕrlÕ÷Õ Semina-

riyasÕ yaradÕldÕ ki, onun çԥrçivԥsi daxilindԥ “ùԥfqԥt bacÕlarÕ mԥktԥbi” vԥ

“Menecment vԥ biznes mԥktԥbi” ixtisaslaúdÕrÕlmÕú kurslarÕ fԥaliyyԥt göstԥ-

rirdi. Seminariya, gԥlԥcԥkdԥ Dünya mԥdԥniyyԥti Beynԥlxalq Universiteti-

nin nԥzdindԥ fԥaliyyԥt göstԥrԥ bilԥcԥk Kulturologiya gimnaziyasÕnÕn ilk

pillԥsi kimi nԥzԥrdԥn keçirilirdi. SeminariyanÕn dinlԥyicilԥrindԥ universal

kulturoloji biliklԥrin formalaúdÕrÕlmasÕ mԥqsԥdilԥ, øncԥsԥnԥt gimnaziyasÕ-

nÕn binasÕnda vԥ 20 saylÕ mԥktԥbdԥ onlar üçün respublikada ilk dԥfԥ ola-

raq, “Yerli vԥ dünya mԥdԥniyyԥti vԥ sivilizasiyasÕnÕn tarixi vԥ nԥzԥriyyԥsi”

kursu oxunurdu. SeminariyanÕn yaradÕlmasÕ AssosiasiyanÕn - Mԥdԥniyyԥt

ønstitutunun reallaúdÕrÕlmasÕ vԥ ölkԥdԥ insan potensialÕnÕn formalaúÕrÕlma-

sÕna vԥtԥndaú yardÕmÕ ideyalarÕna istiqamԥtlԥnmiú yaradÕcÕ fԥaliyyԥtinin ilk

addÕmlarÕndan biri oldu.

“ùԥfqԥt bacÕlarÕ mԥktԥbi” vԥ “Menecment vԥ biznes mԥktԥbi” kiçik

müԥssisԥ úԥbԥkԥlԥri vԥ bazar iqtisadiyyatÕnÕn digԥr strukturlarÕ üçün ailԥ tibb

bacÕsÕ-ekoloq vԥ paramediklԥrin (feldúerlԥrin), biznesmen vԥ menecerlԥrin

bir neçԥ buraxÕlÕúÕnÕ u÷urla hԥyata keçirmiúlԥr. Burada hԥkimԥ qԥdԥrki ilkin

tibbi yardÕm göstԥrilmԥsi sahԥsindԥ, hԥmçinin menecment, buxalter hesabÕ

vԥ biznes sahԥsindԥ yeni biliklԥr ԥldԥ edԥn ԥllidԥn yuxarÕ mԥktԥbli, tԥlԥbԥ vԥ

ali vԥ orta tԥhsilli úԥxslԥr hazÕrlÕq keçirdilԥr. Bu iú tԥhsil, tibb vԥ iqtisadiyyat

departamentlԥri ilԥ birgԥ keçirilirdi.

Tibb departamenti çԥrçivԥsindԥ xüsusi proqram üzrԥ dosent Sevda Ԥli-

zadԥ, terapevt Sԥmԥn øtgin vԥ reanimatoloq Gülnarԥ A÷ayevanÕn ümumi

rԥhbԥrliyi ilԥ Toksikoloji Mԥrkԥzin vԥ 5 saylÕ ùԥhԥr Do÷um evinin bazasÕn-

da “ùԥfqԥt bacÕlarÕ mԥktԥbi”nin bir neçԥ buraxÕlÕúÕ müvԥffԥqiyyԥtlԥ hԥyata

keçirildi. Azԥrbaycan ԥhalisinԥ hԥkimԥ qԥdԥrki ilkin tibbi yardÕm göstԥril-

mԥsi mԥqsԥdilԥ, S.A. øtgin tԥrԥfindԥn BakÕ qԥzetlԥrindԥ “Tԥcili yardÕm gԥlԥ-

nԥdԥk” ümumi rubrikasÕ altÕnda, respublika vԥtԥndaúlarÕnÕn sa÷lamlÕ÷Õ üçün

son dԥrԥcԥ vacib olan onlarla mԥqalԥ xüsusi olaraq hazÕrlanmÕú vԥ dԥrc edil-

miúdir. S.R. Ԥlizadԥnin rԥhbԥrlik etdiyi, AssosiasiyanÕn kollektiv üzvü olan

5 saylÕ Do÷um evi bir neçԥ beynԥlxalq tibbi tԥúkilatlar, o cümlԥdԥn ÜST

(Ümumdünya Sԥhiyyԥ TԥúkilatÕ), BMT Uúaq Fondu (UNøCEF), Uúaq sa÷-

lamlÕ÷Õ Beynԥlxalq ønstitutu vԥ digԥrlԥri ilԥ sÕx ԥmԥkdaúlÕq edirdi. Yüksԥk

tibb mԥdԥniyyԥtinԥ görԥ, 14 do÷um evi arasÕndakÕ müsabiqԥnin nԥticԥlԥri

üzrԥ, bu müԥssisԥ yapon hökumԥti tԥrԥfindԥn 2,5 mln. dollar dԥyԥrindԥ

yenidԥn tԥchiz edilmԥ üçün seçilmiúdir.

Seminariyada yüksԥk sԥviyyԥdԥ elmi biliklԥrԥ vԥ praktik vԥrdiúlԥrԥ

malik mütԥxԥssislԥrin hazÕrlanmasÕ üçün “Simurq” AMA, tԥlim prosesini

bilavasitԥ müalicԥ klinikalarÕnda, respublika Sԥhiyyԥ Nazirliyi Semaúko adÕ-

na xԥstԥxananÕn Toksikologiya Mԥrkԥzi vԥ 5 saylÕ Do÷um evindԥ hԥyata

keçirԥrԥk, ԥmԥkdaúlÕq haqqÕnda tibb müԥssisԥlԥri ilԥ müqavilԥlԥr ba÷layÕrdÕ.

Belԥ yanaúma cԥmiyyԥtdԥ insanlarÕn tibb mԥdԥniyyԥtinin yüksԥldilmԥsinԥ,

tibbi biliklԥrin vԥ hԥkimԥ qԥdԥrki ilkin tibbi yardÕm vԥrdiúlԥrinin geniúlԥn-

mԥsinԥ yardÕm edirdi. Tibb müԥssisԥsi ԥmԥkdaúlarÕnÕn cԥlb olundu÷u “ùԥf-

qԥt bacÕlarÕ mԥktԥbi” xüsusi kurslarÕ – ԥhalinin professional úԥkildԥ tibblԥ

ba÷lÕ olmayan geniú tԥbԥqԥsinԥ ekstremal úԥraitlԥrdԥ ilkin tibbi yardÕm vԥ

qarúÕlÕqlÕ yardÕm metodlarÕnÕ, xԥstԥlԥr, böyüklԥr vԥ uúaqlara, yaralÕlar, ԥlillԥr

Dosent S.R. Ԥlizadԥ (1996-cÕ ildԥn - “Simurq”AMA-nÕn tibb üzrԥ vitse-prezidenti) ana

südü ilԥ qidalandÕrma mԥsԥlԥlԥri üzrԥ Milli koordinasiyaçÕ vԥ perinatologiya mԥsԥlԥlԥri

üzrԥ ÜST-nÕn koordinasiyaçÕsÕ idi. Bu sahԥdԥ onun xidmԥtlԥri Uúaq sa÷lamlÕ÷Õ Beynԥlxalq

ønstitutunun sertifikatÕ (Triyest – 1995-ci il), ÜST-nÕn sertifikatÕ (Kopenhagen – 1996-cÕ il),

Uúaq sa÷lamlÕ÷Õ London ønstitutunun sertifikatÕ (London – 1996-cÕ il), hԥmçinin BMT-nin

Uúaq Fondunun (UNøCEF) bir sÕra sertifikatlarÕ ilԥ qeyd olunmuúdur. Eyni zamanda o,

qadÕnlarÕn problemlԥri üzrԥ “Simurq” AMA-nÕn fԥaliiyԥt koordinasiyasÕnÕ hԥyata keçirmiú,

Pekindԥ QadÕnlarÕn Ümumdünya konqresindԥ (1995-ci il), Nyu-Yorkda BMT SessiyasÕnÕn

iúindԥ (1996-cÕ il), Haaqada konfransda (1999-cu il), Pakistanda (1996-cÕ il) vԥ Türkiyԥdԥ

(1994-cü il) ailԥ planlaúdÕrÕlmasÕ mԥsԥlԥlԥrindԥ iútirak etmiúdir.

vԥ hamilԥ qadÕnlara qullu÷un ԥsaslarÕnÕ öyrԥtmԥyi tԥmin etmԥk imkanÕnÕ

verirdi. Assosiasiya belԥ kulturoloji fԥaliyyԥti - Azԥrbaycan ԥhalisinin sosial

müdafiԥsi vԥ sosial mobilliyinin yüksԥldilmԥsinԥ yönԥldilmiú mühüm icti-

mai tԥúԥbbüs kimi nԥzԥrdԥn keçirirdi.

Assosiasiya öz iúindԥ bina, avadanlÕq vԥ maliyyԥlԥúmԥdԥ kԥskin ehti-

yac duyurdu. ABù, Fransa vԥ digԥr demokratik ölkԥlԥrin dünya dövlԥt ida-

rԥçiliyi praktikasÕ göstԥrdi ki, yüksԥk intellektual potensiala malik vԥ inno-

vativ-kreativ missiya daúÕyÕcÕlarÕ olan, milli maraqlara cavab verԥn qeyri-

hökumԥt tԥúkilatlarÕna dövlԥt tԥrԥfindԥn ciddi maddi-texniki dԥstԥk göstԥri-

lir ki, onsuz mütԥrԥqqi sosial-mԥdԥni layihԥlԥri hԥyata keçirmԥk mümkün

deyil. Bunu nԥzԥrԥ alaraq, Assosiasiya 1993-cü ildԥ, AssosiasiyanÕn yaradÕcÕ

fԥaliyyԥti üçün ԥlveriúli úԥraitin yaradÕlmasÕna yardÕm etmԥk xahiúi ilԥ

respublikanÕn dövlԥt katibi Lalԥ xanÕm ùövkԥtԥ mԥktubla müraciԥt etdi. Bu

mԥktub sayԥsindԥ 1993-cü ilin payÕzÕnda AssosiasiyanÕn rԥhbԥrlԥri – tarix

elmlԥri doktoru Fuad Mԥmmԥdov, ak. Maqsud Ԥliyev, ak. Asԥf Nadirov,

ԥmԥkdar incԥsԥnԥt xadimi Arif Ԥziz, ilahiyyԥtçi HacÕ Sabir Hԥsԥnli, prof.

Rafiq Zeynalov, ԥmԥkdar elm iúçisi Ԥli Rԥcԥbli vԥ digԥrlԥrinin tԥmsil etdiyi

nümayԥndԥ heyԥtini dövlԥt katibi Hidayԥt Orucov qԥbul etdi. “Simurq”

AMA-nÕn missiyasÕ, mԥqsԥdlԥri vԥ iúinin nԥticԥlԥri ilԥ tanÕú olaraq, o, Asso-

siasiyanÕn yaradÕcÕ fԥaliyyԥtini yüksԥk qiymԥtlԥndirdi vԥ ona dövlԥt sԥviy-

yԥsindԥ maliyyԥ yardÕmÕ göstԥrmԥyi vԥd etdi.

Maddi-texniki çԥtinliklԥrԥ baxmayaraq, Assosiasiya nԥzԥrdԥ tutulan

plan vԥ pqroqramlarÕ hԥyata keçirmԥyԥ çalÕúÕrdÕ. Fԥaliyyԥtinin ԥsas istiqa-

mԥtlԥrini nԥzԥrԥ alaraq, Assosiasiya 90-cÕ illԥrin birinci yarÕsÕnda BSøPø

(BakÕ Sosial ødarԥetmԥ vԥ Politologiya ønstitutu) vԥ Azԥrbaycan EA-nÕn

MemarlÕq vԥ øncԥsԥnԥt ønstitutu ilԥ birlikdԥ, respublikanÕn yaradÕcÕ ziyalÕlarÕ

arasÕnda maraq do÷uran “Mԥdԥniyyԥt vԥ cԥmiyyԥt” adlÕ iki elmi mԥcmuԥni

hazÕrladÕ vԥ nԥúr etdirdi. BSøPø-nun kulturologiya kafedrasÕ ilԥ birgԥ “Kultu-

rologiya. Nԥzԥriyyԥ vԥ tarix mԥsԥlԥlԥri” monoqrafiyasÕnÕn hazÕrlÕ÷Õna baú-

landÕ. MonoqrafiyanÕ respublikanÕn ali mԥktԥblԥrindԥ tԥdris-metodiki vԥsait

kimi istifadԥ etmԥk planlaúdÕrÕlÕrdÕ.

Kiçik vԥ orta sahibkarlÕq mԥdԥniyyԥtinin inkiúafÕna yardÕm üçün “Si-

murq” AMA-nÕn ønformasiya vԥ mԥtbuat departamentinin rԥhbԥri Firudin

Ԥhmԥdov tԥrԥfindԥn beú kitab hazÕrlandÕ vԥ nԥúr edildi: “Biznes mԥdԥniyyԥ-

ti”, “øúgüzar danÕúÕqlarÕn aparÕlmasÕ”, Müqavilԥlԥrin ba÷lanmasÕ”, “Qiymԥt-

qoyma”, “Ԥmԥyin qiymԥtlԥndirilmԥsi metodikasÕ”, “Biznesdԥ partnyorluq”.

Firudin Ԥhmԥdov Azԥrbaycanda ABù sԥfirliyinin nԥzdindԥki Treninq-mԥr-

kԥzdԥ BDU-nin kitabxana iúçilԥri vԥ tԥlԥbԥlԥri üçün xüsusi kurslarÕn tԥúkil

edilmԥsi vԥ keçirilmԥsindԥ, hԥmçinin Azԥrbaycanda Soros Fondu tԥrԥfindԥn

tԥúkil edilmiú kitabxanalarÕn avtomatlaúdÕrÕlmasÕ mԥsԥlԥlԥri üzrԥ bir neçԥ

beynԥlxalq konfranslar vԥ seminarlarÕn iúindԥ iútirak etmiúdir.

90-cÕ illԥrin ԥvvԥllԥrindԥ “Simurq” AMA-nÕn ønformasiya vԥ mԥtbuat

departamentinin iúi ruhi mԥdԥniyyԥtin inkiúaf mԥsԥlԥlԥri vԥ “Simurq”

AMA-nÕn fԥaliyyԥti üzrԥ çoxsaylÕ nԥúrlԥrԥ, televiziya vԥ radio çÕxÕúlarÕna

sԥbԥb oldu. Bu fԥaliyyԥt mԥtn vԥ fotomateriallar úԥklindԥ ønternetdԥ geniú

surԥtdԥ iúÕqlandÕrÕlÕrdÕ. Departament xarici vԥ beynԥlxalq tԥúkilatlarla

ԥmԥkdaúlÕq edir, müasir kitabxana iúi stilinin tԥtbiqi üzrԥ proqramlarÕn iú-

lԥnib hazÕrlanmasÕnda fԥal iútirak edirdi. “Simurq” AMA-nÕn ønformasiya

vԥ mԥtbuat departamentinin mütԥxԥssisi AydÕn KazÕmzadԥ ABù-dan olan

kolleqalarÕ ilԥ aktiv mԥdԥni ԥmԥkdaúlÕq nԥticԥsindԥ, informasiya mԥdԥniy-

yԥtinin inkiúafÕ sahԥsindԥ, ԥsasԥn informasiya texnologiyalarÕnÕn, kom-

püter texnikasÕnÕn mԥnimsԥnilmԥsi vԥ bu biliklԥrin AzԥrbaycanÕn ali mԥk-

tԥblԥrindԥ yayÕlmasÕnÕn beynԥlxalq tanÕnmasÕna nail oldu. Bu sahԥdԥ onun

xidmԥtlԥri 2000-ci ilin aprelindԥ beú beynԥlxalq sertifikatla qeyd olunmuú-

dur. Departamentin üzvü Sԥbinԥ Qafarova tԥrԥfindԥn ønternetdԥ “Simurq”

AMA-nÕn veb-saytÕnÕn yaradÕlmasÕ üzrԥ çox mühüm vԥ faydalÕ iú görüldü.

“Azԥrveb”dԥ AssosiasiyanÕn informasiya sԥhifԥsi AssosiasiyanÕn fԥaliyyԥ-

tinin bir sÕra ԥsas mԥrhԥlԥlԥrini ԥks etdirԥn maraqlÕ mԥtn materiallarÕ vԥ

foto-qalereyadan ibarԥt idi.

SeminarlarÕn tԥúkili, Assosiasiya üzvlԥrinin qԥbulu, materiallarÕn nԥúrԥ

hazÕrlanmasÕ, AssosiasiyanÕn SeminariyasÕnÕn mԥhsuldar fԥaliyyԥtinin tԥúki-

li üzrԥ böyük iú - “Simurq” AMA rԥyasԥt heyԥtinin mԥsul katibi Valeri

Ԥfԥndiyev tԥrԥfindԥn yerinԥ yetirilirdi. Sonradan o, Almaniyaya mühacirԥt

edԥrԥk, bu Avropa ölkԥsindԥ “Simurq” AMA-nÕn nümayԥndԥsi oldu ki, bu-

rada o, bugünԥdԥk Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥt tarixini fԥal surԥtdԥ tԥbli÷ edir,

ùverin úԥhԥrindԥ “Kontakt” qԥzetindԥ, qԥzetin úef-redaktoru qismindԥ,

Azԥrbaycan–alman ԥlaqԥlԥri haqqÕnda maraqlÕ mԥqalԥlԥr dԥrc etdirir.

AssosiasiyanÕn mütԥxԥssislԥri milli mԥdԥniyyԥtin modernlԥúmԥsinԥ yö-

nԥldilmiú innovativ kulturoloji iúlԥmԥlԥrԥ ciddi diqqԥt ayÕrÕrdÕ. Mԥlum oldu-

÷u kimi, proqramlar vԥ planlar, normativ aktlar vԥ idarԥçilik qԥrarlarÕ ilԥ ya-

naúÕ idarԥetmԥ mԥdԥniyyԥtinin vacib formasÕ – cԥmiyyԥtin vԥ dövlԥtin aktu-

al ideoloji, dԥyԥr, metodoloji vԥ inkiúaf mԥsԥlԥlԥrinԥ ekspertlԥrin baxÕú sis-

temini ifadԥ edԥn konsepsiyalarÕn iúlԥnib hazÕrlanmasÕdÕr. Burada insanÕn

inkiúaf problemini görmԥyԥ - hԥm taktik, hԥm dԥ strateji xarakterli hԥyat qa-

biliyyԥtli konsepsiyalarÕ iúlԥyib hazÕrlama÷a imkan verԥn sistemli kulturolo-

ji yanaúma xüsusi dԥyԥrԥ malikdir.

Dünya mԥdԥniyyԥti vԥ sivilizasiyasÕnÕn tarixi inkiúaf tԥcrübԥsinԥ

ԥsaslanaraq, Assosiasiya dövlԥt quruculu÷u proseslԥrinin tԥkmillԥúdirilmԥ-

sindԥ, mԥdԥniyyԥt sahԥsindԥ daxili vԥ xarici siyasԥtin formalaúdÕrÕlmasÕn-

da hökümԥtԥ yardÕma yönԥldilmiú kulturoloji konsepsiyalarÕn vԥ layihԥlԥ-

rin iúlԥnib hazÕrlanmasÕnÕ hԥyata keçirirdi. Azԥrbaycan cԥmiyyԥtinin ma-

raqlarÕ vԥ tԥlԥbatlarÕnÕ nԥzԥrԥ alaraq, artÕq öz fԥaliyyԥtinin ilk beú ilindԥ

AssosiasiyanÕn ekspertlԥri tԥrԥfindԥn dünyanÕn sivil xalqlarÕnÕn mԥdԥni in-

kiúaf tԥcrübԥsi vԥ tendensiyalarÕnÕ ԥks etdirԥn on kulturoloji konsepsiya iú-

lԥnib hazÕrlanmÕú vԥ uy÷un hökumԥt orqanlarÕna tԥqdim edilmiú, qismԥn

tԥdris prosesinԥ vԥ praktik fԥaliyyԥtԥ tԥtbiq edilmiúdir. OnlarÕn arasÕnda:

“Azԥrbaycanda yeni demokratik mԥdԥniyyԥtin formalaúmasÕna do÷ru”,

“Azԥrbaycanda demokratik cԥmiyyԥt vԥ hüquqi dövlԥt qurulmasÕna yardÕm

haqqÕnda” kimi konsepsiyalarÕ, BakÕda “Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥti XXI ԥsrin

hüdudunda” ilk Beynԥlxalq konqressin keçirilmԥsi konsepsiyasÕnÕ, ”Si-

murq” Dünya mԥdԥniyyԥti Beynԥlxalq Universitetinin konsepsiyasÕnÕ vԥ

ruhi mԥdԥniyyԥt vԥ “ruhi istehsal” sahԥsindԥ tԥhsil vԥ tԥrbiyԥnin, elm vԥ

elmi maarifçiliyin qabaqlayÕcÕ inkiúafÕnÕ, mԥdԥniyyԥt sahԥsindԥ insanÕn in-

kiúaf prioritetlԥrinԥ yönԥldilmiú yeni dövlԥt siyasԥtinin formalaúmasÕnÕ tԥ-

min etmԥk iqtidarÕnda olan mütԥrԥqqi islahatlara yönԥldilmiú digԥr kon-

sepsiyalarÕ qeyd etmԥk lazÕmdÕr.

Bu konsepsiyalarÕn öyrԥnilmԥsi tԥsdiqlԥyir ki, onlarÕn hamÕsÕ milli mԥ-

dԥniyyԥtin inkiúafÕnda, Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn rifahÕ, rԥqabԥt qabiliy-

yԥti vԥ tԥhlükԥsizliyinin artÕrÕlmasÕnda hökumԥtԥ vԥtԥndaú yardÕmÕ vԥtԥn-

pԥrvԥrlik mԥqsԥdlԥri ilԥ sԥfԥrbԥr edilmiúdir. Assosiasiya ԥmin idi ki, bu cid-

di layihԥlԥrin hԥlԥ yalnÕz ikisinin – Dünya mԥdԥniyyԥti Beynԥlxalq Uni-

versiteti vԥ Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥti üzrԥ Beynԥlxalq konqressin reallaúdÕ-

rÕlmasÕ, - Azԥrbaycan cԥmiyyԥtinin intellektual-ruhi inkiúafÕna güclü tԥkan

verԥcԥk vԥ Azԥrbaycanda sosial-mԥdԥni tԥrԥqqiyԥ nail olmaqda yeni mü-

hüm mԥrhԥlԥni qeyd edԥcԥkdir. Mԥsԥlԥn, ilk Beynԥlxalq konqressin “Azԥr-

baycan mԥdԥniyyԥti XXI ԥsrin hüdudunda” konsepsiyasÕ - AzԥrbaycanÕn qԥ-

dim vԥ zԥngin mԥdԥniyyԥti haqqÕnda konkret biliklԥrin ԥcnԥbi mütԥxԥssislԥr

vԥ qonaqlar arasÕnda hԥm yayÕlmasÕnÕ, hԥm dԥ milli inkiúaf maraqlarÕnda

praktik istifadԥ üçün sivil ölkԥlԥrin inkiúaf tԥcrübԥsinin öyrԥnilmԥsini nԥzԥr-

dԥ tuturdu. Konqressin iúinԥ müxtԥlif ölkԥlԥrin alimlԥri vԥ mütԥxԥssislԥri-

nin, dövlԥt vԥ din xadimlԥrinin, tԥhsil, incԥsԥnԥt, iqtisadçÕ vԥ sahibkarlarÕn

Fuad Mԥmmԥdov. Kulturologiya effektiv hԥyat fԥaliyyԥtinԥ do÷ru yol kimi”. BakÕ, 2006,

sԥh. 253-261.

geniú dairԥsinin cԥlb olunmasÕ Azԥrbaycana, ölkԥnin dövlԥt müstԥqilliyinԥ

do÷ru yolun hԥlԥ lap ԥvvԥlindԥ ciddi siyasi, iqtisadi vԥ sosial-mԥdԥni divi-

dendlԥr gԥtirmԥli idi.

YaradÕcÕlÕ÷ÕnÕn innovativ texnoloji instrumentlԥri vԥ özünün mütԥrԥqqi

elmi vԥ ictimai-faydalÕ ideyalarÕnÕ yaymaq vasitԥsi qismindԥ Assosiasiya:

“Mԥdԥniyyԥt vԥ cԥmiyyԥt” daimi fԥaliyyԥt göstԥrԥn seminar vԥ Seminariya-

dan istifadԥ edirdi. O hԥmçinin, kulturologiya sahԥsindԥ özünün elmi tԥdqi-

qatlarÕnÕn nԥticԥlԥrini jurnallarda vԥ elmi mԥcmuԥlԥrdԥ müntԥzԥm surԥtdԥ

dԥrc etdirir, respublika qԥzetlԥri, televiziya, radio vԥ digԥr elmi-maarifçilik

formalarÕ vasitԥsilԥ Azԥrbaycan cԥmiyyԥtindԥ universal kulturoloji biliklԥri

yayÕrdÕ.

Lakin “Simurq” AMA-nÕn strateji mԥqsԥdi – kulturologiya elmi, tԥhsili

vԥ maarifinin inkiúaf prosesinԥ, istehsal, xarici iqtisadi fԥaliyyԥt, informasi-

ya, ekologiya, dövlԥt quruculu÷u vԥ idarԥçiliyi, beynԥlxalq münasibԥtlԥr ki-

mi sahԥlԥri daxil etmԥklԥ, ruhi vԥ maddi mԥdԥniyyԥtin müxtԥlif sahԥlԥri

üçün ekspert-kulturoloqlarÕn hazÕrlanmasÕna yardÕm etmԥyԥ qadir olan kul-

turoloji elmi-maariflԥndirici mԥrkԥzin açÕlmasÕ idi. Azԥrbaycanda belԥ bir

mԥrkԥzin açÕlmasÕ ilԥ respublikada kulturologiya sahԥsindԥ bütün tԥdqiqat,

tԥhsil vԥ maarifçilik iúini keyfiyyԥtcԥ yeni sԥviyyԥyԥ qaldÕrmaq, milli inki-

úaf proseslԥri üçün onun nԥticԥsi vԥ praktik ԥhԥmiyyԥtini, hԥmçinin mԥdԥ-

niyyԥt sahԥsindԥ beynԥlxalq ԥmԥkdaúlÕ÷Õn effektivliyini yüksԥltmԥk nԥzԥrdԥ

tutulurdu. Buna görԥ dԥ respublika hԥyatÕnÕn siyasi, mԥdԥni vԥ sosial-iqtisa-

di obyektiv tԥlԥbatlarÕnÕ nԥzԥrԥ alaraq, dünya sivilizasiyasÕnÕn dԥyiúikliklԥri

vԥ trendlԥrini hesaba almaqla, 1993-1994-cü illԥrdԥ Mԥdԥniyyԥt vԥ ønkiúaf

ønstitutunun ilkin modeli ԥsasÕnda tԥrԥfimizdԥn – Dünya Mԥdԥniyyԥti

Beynԥlxalq Universitetinin (DMBU) yeni layihԥsi iúlԥnib hazÕrlandÕ ki, bu

layihԥnin üzԥrindԥ ԥtraflÕ dayanma÷a dԥyԥr.

1994-cü ilin payÕzÕ vԥ 1995-ci ilin qÕúÕnda Assosiasiya Universitetin

yaradÕlmasÕ mԥqsԥdilԥ konsultativ proses, vԥ alimlԥr, mütԥxԥssislԥr vԥ dip-

lomatlarla çoxsaylÕ görüúlԥr keçirdi. Universitetin layihԥsi yüzdԥn artÕq hü-

quqi vԥ fiziki úԥxsin dԥstԥyini qazandÕ. BMT-nin AzԥrbaycandakÕ rezident-

koordinasiyaçÕsÕ, cԥnab Paolo Lembo, sԥfirlԥr: Valter ùoniya (Rusiya), To-

mas Yanq (Böyük Britaniya), Mixael ùmunk (Almaniya), Eliezer Yotvatt

(øsrail), Fԥrrux ԥl-Hԥvari (Misir), nümayԥndԥlԥr: Dominik ùarpontye (Avro-

pa ùurasÕ), Mete Durdaq (Beynԥlxalq Valyuta Fondu), Per Yohan Ulvevadet

(“ùell ønterneúnl” kompaniyasÕ), hԥmçinin respublikanÕn onlarla elmi müԥs-

sisԥ vԥ dövlԥt ali mԥktԥblԥri, tibbi vԥ dini tԥúkilatlar, yaradÕcÕ ittifaqlar vԥ

muzeylԥr, nazirliklԥr, aparÕcÕ qԥzetlԥr, Milli Mԥclis komissiyalarÕnÕn rԥhbԥr-

lԥri tԥrԥfindԥn ona yüksԥk qiymԥt verilmiúdi.

Müzakirԥlԥrin gediúindԥ DMBU-nin layihԥsi bir çox ekspertlԥr tԥrԥfindԥn

dünya sivilizasiyasÕnÕn subyekti kimi, respublikanÕn sosial-mԥdԥni inkiúaf

tempini tezlԥúdirmԥyԥ qadir ola bilԥcԥk innovativ metod olaraq qiymԥtlԥndiril-

di. Universitetdԥ Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn inkiúaf tԥlԥblԥrinԥ vԥ sivil

beynԥlxalq ictimaiyyԥtin maraqlarÕna cavab verԥn, universal bilikli vԥ

professional vԥrdiúli ekspertlԥrin kulturoloji hazÕrlÕ÷Õ nԥzԥrdԥ tutulurdu.

Universitetin layihԥsindԥ beú ԥsas fakültԥnin tԥmԥli qoyulmuúdur: kulturologi-

ya vԥ beynԥlxalq münasibԥtlԥr; beynԥlxalq hüquq vԥ idarԥetmԥ; insanÕn vԥ tԥ-

biԥtin ekologiyasÕ; dünya iqtisadiyyatÕ vԥ beynԥlxalq ticarԥt; informasiya

texnologiyalarÕ vԥ beynԥlxalq jurnalistika. Ԥlavԥ fakültԥlԥr qismindԥ: qeyri-

hökumԥt tԥúkilatlarÕ liderlԥrinin hazÕrlanmasÕ fakültԥsi vԥ müxtԥlif profilli

mövcud mütԥxԥssislԥrԥ universal kulturoloji biliklԥrin ötürülmԥsi sayԥsindԥ

respublikanÕn insan vԥ sosial kapitalÕnÕn inkiúafÕna yardÕm edԥn ikinci kulturo-

loji tԥhsil fakultԥsi nԥzԥrdԥ tutulmuúdur. Beynԥlxalq mԥdԥni mübadilԥ mԥqsԥ-

dilԥ, universitetin tԥsis edilmԥsi dövründԥ onun nԥzdindԥ Birlԥúmiú KrallÕq,

Rusiya, Almaniya, øsrail vԥ digԥr sivil ölkԥlԥrin aparÕcÕ universitetlԥrinin nü-

mayԥndԥliklԥrinin müvԥqqԥti açÕlÕúÕ da nԥzԥrdԥ tutulmuúdur.

AssosiasiyanÕn rԥhbԥrliyi Azԥrbaycanda BMT-nin ønkiúaf proqramÕnÕn

nümayԥndԥsinԥ universitetin Qԥyyumluq ùurasÕna rԥhbԥrlik etmԥk xahiúi ilԥ

müraciԥt etdi. Azԥrbaycanda BMT-nin ønkiúaf proqramÕnÕn nümayԥndԥsi Pao-

lo Lembonun “Simurq” AMA-nÕn prezidenti, prof. Fuad Mԥmmԥdovun adÕna

üvanlanan 15 fevral 1995-ci il tarixli, UN/BK/95/7025/PL/ji mԥktubunda qeyd

olunurdu: “Sizin “Simurq” Beynԥlxalq Universitetinin Qԥyyumluq ùurasÕna

rԥhbԥrlik etmԥk tԥklifinizi qԥbul etmԥyi böyük úԥrԥf hesab edirԥm. Mԥn onu

iki sԥbԥb üzündԥn qԥbul edirԥm: birincisi, bu dԥyԥrli tԥúԥbbüsün yüksԥk mԥdԥ-

ni vԥ akademik sԥviyyԥsinԥ görԥ; ikincisi, ona görԥ ki, bu universitet BMT Ni-

zamnamԥsi prinsiplԥrinin vԥ YUNESKO-nun himayԥsi altÕnda keçirilԥn Mԥ-

dԥniyyԥtin inkiúafÕnÕn Ümumdünya Onilliyi ideyalarÕnÕn tԥsiri altÕnda yaradÕ-

lÕr. Mԥn bu növ ali mԥktԥb müԥssisԥsinin yaradÕlmasÕna yardÕm etmԥyԥ çox úa-

dam. O, úübhԥsiz, bir zaman bu ölkԥni möhtԥúԥm edԥn vԥ ona keçmiú incԥsԥ-

nԥt, elm vԥ sivilizasiya beúiyi úöhrԥtini qaytaran ԥsl Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥti

dԥyԥrlԥrini bԥrpa edԥcԥkdir. Öz sԥylԥrimi ümumi iúdԥ birlԥúdirԥrԥk, Sizԥ, bu

vacib tԥúԥbbüsün bir hissԥsi olmaq úԥrԥfinԥ nail olmuú dostlarÕmÕza vԥ kolleqa-

larÕmÕza ԥn xoú arzularÕmÕ bildirirԥm”.

AzԥrbaycanÕn keçmiú tԥhsil naziri, sovet dövrünün tanÕnmÕú dövlԥt vԥ

siyasi xadimi Qurban Ԥliyev yazÕrdÕ: “BakÕda Dünya Mԥdԥniyyԥti Beynԥl-

xalq Universitetinin yaradÕlmasÕ qԥrarÕ çox vaxtÕndadÕr vԥ dԥstԥklԥmnԥyԥ la-

yiqdir. Respublikada belԥ universitetin olmasÕ, beynԥlxalq tԥlԥblԥrԥ cavab

verԥn, gԥlԥcԥkdԥ daxili siyasԥt vԥ beynԥlxalq münasibԥtlԥr sahԥsindԥ ideolo-

giyanÕn formalaúdÕrÕlmasÕnda respublika rԥhbԥrliyinԥ yardÕm edԥ bilԥcԥk yük-

sԥk sԥviyyԥli mütԥxԥssislԥr hazÕrlama÷a imkan verԥcԥkdir. Bununla ԥlaqԥdar

olaraq, bu ideyanÕn hԥyata keçirilmԥsinԥ öz tԥcrübԥmlԥ yardÕm etmԥk üçün

Konsultativ ùuranÕn iúindԥ iútirak etmԥyi arzulayÕram”.

Azԥrbaycan RespublikasÕ gԥnclԥr vԥ idman naziri Ԥbülfԥs Qarayevin

mԥktubunda qeyd olunurdu: “Müasir müstԥqil inkiúaf úԥraitindԥ respublika,

xüsusԥn mԥdԥniyyԥt sahԥsindԥ, beynԥlxalq tԥlԥblԥrԥ cavab verԥn yüksԥk ix-

tisaslÕ kadrlara kԥskin ehtiyac duyur. Bununla ԥlaqԥdar olaraq, BakÕda Dün-

ya Mԥdԥniyyԥti Beynԥlxalq Universitetinin yaradÕlmasÕ haqqÕnda Azԥrbay-

can Mԥdԥniyyԥt AssosiasiyasÕnÕn vaxtÕnda qaldÕrÕlmÕú tԥúԥbbüsü dünya mԥ-

dԥniyyԥtinin inkiúaf qanunauy÷unluqlarÕnÕn dԥrindԥn öyrԥnilmԥsi, kulturo-

logiya sahԥsindԥ dünyanÕn aparÕcÕ ölkԥlԥrinin konkret tԥcrübԥlԥrinin öyrԥnil-

mԥsi ԥsasÕnda yüksԥk ixtisaslÕ mütԥxԥssislԥr hazÕrlama÷a imkan verԥcԥkdir.

Universitetin Qԥyyumluq ùurasÕnÕn tԥrkibinԥ daxil edilmԥk tԥklifinԥ görԥ tԥúԥk-

kürümü bildirirԥm, burada iútirakÕ özümün vԥtԥnpԥrvԥrlik borcum hesab edirԥm”.

Universitetin çoxdan gözlԥnilԥn tԥsis iclasÕ, Azԥrbaycanda BMT nü-

mayԥndԥliyinin dԥstԥyi ilԥ, 10 mart 1995-ci ildԥ BakÕ Sosial ødarԥetmԥ vԥ

Politologiya ønstitutunda oldu. Onun yaradÕlmasÕ “Simurq” AMA-nÕn vԥ

respublikanÕn mütԥrԥqqi ictimaiyyԥtinin hԥyatÕnda tarixi hadisԥ oldu.

BMT-nin AzԥrbaycandakÕ nümayԥndԥsi Paolo Lembo, Böyük BritaniyanÕn

sԥfiri Tomas Yanq, øsrailin sԥfiri Eliezer Yotvatt, Rusiya sԥfiri Valter ùoni-

ya, “Simurq” AMA- nÕn vitse-prezidentlԥri, akademiklԥr – Maqsud Ԥliyev

vԥ Asԥf Nadirov, keçmiú tԥhsil naziri Qurban Ԥliyev, ak. Afrand Daúdԥmi-

rov, AMEA-nÕn Tarix ønstitutunun direktoru, ak. øqrar Ԥliyev, MemarlÕq vԥ

øncԥsԥnԥt ønstitutunun direktoru, AMEA-nÕn müxbir üzvü Kԥrim Kԥrimov,

Dilçilik ønstitutunun direktoru, AMEA-nÕn müxbir üzvü A÷amusa Axundov,

BSøPø-nun rektoru, prof. Rafiq Zeynalov, BakÕ Musiqi AkademiyasÕnÕn rekto-

ru, prof. Fԥrhad Bԥdԥlbԥyli, professorlar – Rafiq Ԥliyev, øsrail Ԥfԥndiyev, Akif

Bayramov, Eldar Qorin, diplomatlar – Rԥsul Mԥlikov, Vԥhdԥt Sultanzadԥ,

ADMøU-nin prorektoru, dosent Aslan Sultanov, øncԥsԥnԥt GimnaziyasÕnÕn di-

rektoru, bԥstԥkar Oqtay Rԥcԥbov, din xadimlԥri – Leonid MiltÕx, Boris Vayn-

qolts vԥ baúqalarÕ iclasda iútirak edirdilԥr.

“Simurq” Universitetinin Konsultativ ùurasÕna, ciddi intellektual potensi-

alÕ tԥmsil edԥn görkԥmli Azԥrbaycan alimlԥri vԥ mütԥxԥssislԥri, hԥmçinin tԥc-

rübԥli xarici diplomatlar vԥ menecerlԥr, o cümlԥdԥn, keçmiú tԥhsil naziri Qur-

ban Ԥliyev, akademiklԥr - Maqsud Ԥliyev, Asԥf Nadirov, øqrar Ԥliyev, Kԥ-

rim Kԥrimov vԥ bir çox elmi müԥssisԥlԥr, ali mԥktԥblԥr, yaradÕcÕ ittifaqlarÕn

vԥ muzeylԥrin, tibb vԥ dini tԥúkilatlarÕn rԥhbԥrlԥri, respublika nazirliklԥri vԥ

idarԥlԥrinin nümayԥndԥlԥri daxil idilԥr.

Universitetinin Qԥyyumluq ùurasÕnÕn tԥrkibinԥ gԥnclԥr vԥ idman naziri

Ԥbülfԥs Qarayev, iqtisadiyyat naziri Sԥmԥd SadÕqov, maliyyԥ naziri Fikrԥt

Yusifov, mԥtbuat vԥ informasiya nazirinin müavini Rafael Mԥmmԥdov, “Xԥ-

zԥr” Beynԥlxalq Fondunun prezidenti Rԥhim Hüseynov, hԥmçinin xarici döv-

lԥtlԥrin sԥfirlԥri vԥ beynԥlxalq tԥúkilatlarÕn nümayԥndԥlԥri daxil idilԥr. Qԥy-

yumluq ùurasÕnÕn sԥdri BMT-nin AzԥrbaycandakÕ nümayԥndԥsi, BMT tԥrԥ-

findԥn universitetin tԥsis edilmԥsinin maliyyԥ vԥsaitinԥ yardÕm etmԥyi vԥd

edԥn Paolo Lembo seçildi. Universitetin rektoru kimi layihԥ müԥllifi, prof.

Fuad Mԥmmԥdov tԥsdiqlԥndi.

AzԥrbaycanÕn dünya sivilizasiyasÕna sürԥtli inteqrasiyasÕna yardÕm

edԥn innovativ layihԥ kimi, universitetin yaradÕlmasÕna böyük ԥhԥmiyyԥt

verԥn “Simurq” Dünya Mԥdԥniyyԥti Beynԥlxalq Universitetinin Qԥyyumluq

vԥ Konsultativ úuralarÕnÕn üzvlԥri 10 mart 1995-ci il tarixli birgԥ qԥrarda aúa÷Õ-

dakÕlarÕ qeyd etdilԥr:

“Simurq” Azԥrbaycan Mԥdԥniyyԥt AssosiasiyasÕnÕn tԥúԥbbü-

sünü dԥstԥklԥmԥk vԥ BMT Nizamnamԥsi prinsiplԥrinin vԥ YUNESKO-

nun himayԥsi altÕnda keçirilԥn Mԥdԥniyyԥtin inkiúafÕnÕn Ümumdünya

Onilliyi ideyalarÕnÕn tԥsiri altÕnda tԥúkil edilmiú, BakÕda ilk Dünya Mԥdԥ-

niyyԥti Beynԥlxalq Universitetinin yaradÕlmasÕnÕ bԥyԥnmԥk. BMT-nin

AzԥrbaycandakÕ nümayԥndԥliyinin “Simurq” Universitetinin tԥúkili vԥ

inkiúafÕna yardÕm edԥcԥyini nԥzԥrԥ almaq.

Universitet tԥrԥfindԥn qoyulmuú ikiqat vԥzifԥnin: dünya mԥ-

dԥniyyԥtinin bir hissԥsi kimi, Azԥrbaycan xalqÕnÕn mԥdԥni irsinin tԥdqi-

qi, qorunmasÕ, inkiúafÕ vԥ yayÕlmasÕnÕn vԥ sivil xalqlarÕn sosial-mԥdԥni

tԥcrübԥsinin öyrԥnilmԥsi vԥ AzԥrbaycanÕn dövlԥt quruculu÷unda onun

yaradÕcÕ istifadԥsinin mühüm kulturoloji vԥ akademik ԥhԥmiyyԥtini xü-

susi qeyd etmԥk.

Azԥrbaycanda demokratik cԥmiyyԥtin qurulmasÕ tԥlԥblԥrinԥ

vԥ beynԥlxalq sivil cԥmiyyԥtin maraqlarÕna cavab verԥn universal bilikli

vԥ professional vԥrdiúli mütԥxԥssislԥrin geniú kulturoloji hazÕrlÕ÷ÕnÕ hԥ-

yata keçirmԥyԥ qadir olan, keyfiyyԥtcԥ yeni tipli ali mԥktԥb müԥssisԥsi

kimi, “Simurq” Universitetinin formalaúmasÕ vԥ inkiúafÕnda mümkün

olan maddi-texniki, maliyyԥ, intellektual yardÕm vԥ mԥnԥvi dԥstԥk gös-

tԥrmԥk.

Beynԥlxalq professor-müԥllim kollektivinin formalaúmasÕn-

da, beynԥlxalq tԥlԥblԥrԥ cavab verԥn tԥdris-metodiki ԥdԥbiyyatÕn vԥ

elmi tԥdqiqat proqramlarÕnÕn iúlԥnib hazÕrlanmasÕnda, aparÕcÕ xarici tԥd-

ris müԥssisԥlԥri vԥ beynԥlxalq tԥúkilatlarla ԥlaqԥlԥrin qurulmasÕ vԥ inki-

úaf etdirilmԥsindԥ “Simurq” Universitetinԥ lazÕmÕ yardÕm göstԥrmԥk.

“Simurq” Universiteti çԥrçivԥsi daxilindԥ Rusiya, Böyük

Britaniya, Almaniya, øsrail vԥ dünyanÕn digԥr sivil ölkԥlԥrinin aparÕcÕ

universitetlԥrinin filiallarÕnÕn açÕlmasÕ haqqÕnda rektorlu÷un tԥklifini

dԥstԥklԥmԥk vԥ bu iúԥ yardÕm etmԥk.

Azԥrbaycanda sosial-mԥdԥni tԥrԥqqiyԥ yardÕm etmԥk iqtida-

rÕnda olan yeni tԥdris-elmi-maarifçilik mԥrkԥzi kimi, “Simurq” Uni-

versitetinԥ daha ԥlveriúli úԥraitin yaradÕlmasÕ barԥdԥ Respublika höku-

mԥtindԥn xahiú etmԥk.

Dünya Mԥdԥniyyԥti Beynԥlxalq Universitetinin tԥsis edilmԥsi haqqÕndakÕ

qԥrarÕ 107 görkԥmli dövlԥt vԥ ictimai xadim, alim, mütԥxԥssis, müԥllim, incԥ-

sԥnԥt xadimlԥri, yaradÕcÕ vԥ beynԥlxalq tԥúkilatlarÕn rԥhbԥrlԥri, Azԥrbaycan vԥ

xarici diplomatlar imzalamÕúlar. Bunlar, AMEA-nÕn akademiklԥri vԥ müxbir

üzvlԥri: Asԥf Nadirov, Maqsud Ԥliyev, A÷amusa Axundov, Budaq Buda-

qov, Teymur Bünyadov, Afrand Daúdԥmirov, Kamal TalÕbzadԥ, øsmayÕl

øbrahimov, A÷asԥlim Ԥlԥsgԥrov, Sԥrvԥr Aslanov,Teymur Vԥliyev, Qԥdir

Sultanov, Yaúar Qarayev, Rԥna Mԥmmԥdova, Zemfira Verdiyeva; pro-

fessorlar: Camo HacÕnski, Yaqub Mahmudov, Davud Axundov, Tamilla

Musayeva, Rԥhim Sultanov, Rauf Hüseynov, Arif Ԥzizov, Rafiq Rԥcԥbov,

Elmira Süleymanova, Rafiq Ԥliyev, Eldar Qorin; din xadimlԥri: HacÕ Sabir

Hԥsԥnli, Leonid MiltÕx, Boris Vaynqoltsdur. QԥrarÕ imzalayanlar arasÕnda

BMT-nin, xarici sԥfirliklԥr vԥ beynԥlxalq tԥúkilatlarÕn nümayԥndԥlԥri: Paolo

Lembo, Tomas Yanq, Mixael ùmunk, Valter ùoniya, Eliezer Yotvatt, Fԥrrux

ԥl-Hԥvari, Per Yohan Ulvevadet, Dominik ùarpontye, Tim Hartnet, Mete Dur-

daq; Prezident AdministrasiyasÕ vԥ Nazirlԥr Kabinetinin mԥsul iúçilԥri: Dilarԥ

Seyidzadԥ vԥ Rԥna øbrahimbԥyova; Milli Mԥclisin mԥsul iúçilԥri: ùirin HacÕ-

kԥrimov, Adilԥ Abbasova, Gülnarԥ Qurbanova; Azԥrbaycan XøN–nin mԥsul

iúçilԥri: xüsusi tapúÕrÕqlar üzrԥ sԥfirlԥr - Rԥsul Mԥlikov vԥ Ramiz AbutalÕbov,

XøN-nin idarԥ rԥislԥri: Vexted Sultanzadԥ vԥ ølqar Qurbanov; nazirlik vԥ idarԥ

rԥhbԥrlԥri: Nazirlԥr Kabineti sԥdrinin müavini Sԥmԥd SadÕqov, keçmiú tԥhsil

naziri Qurban Ԥliyev, gԥnclԥr vԥ idman naziri Ԥbülfԥs Qarayev, maliyyԥ nazi-

ri Fikrԥt Yusifov, mԥtbuat vԥ informasiya naziri Rafael Mԥmmԥdov, tԥhsil na-

zirinin müavini Rza Zülfüqarzadԥ, ekologiya vԥ ԥtraf mühitin qorunmasÕ üzrԥ

DK-nin sԥdri Arif Mansurov, MSK sԥdri Cԥfԥr Vԥliyev; AMEA-nÕn vitse-

prezidenti, ak. Mitԥt Abbasov; respublika elmi vԥ tibb müԥssisԥlԥrinin direk-

torlarÕ: akademiklԥr vԥ professorlar – øqrar Ԥliyev, Kԥrim Kԥrimov, A÷amusa

Axundov, Ԥbdülqafur Zԥrgԥrov, Qara Ԥhmԥdov, Sofiq Hüseynov, Cԥmil

Ԥliyev, Oqtay ùirԥliyev; ali mԥktԥblԥr vԥ tibb müԥssisԥlԥrinin rektorlarÕ vԥ

prorektorlarÕ: professorlar - Rafiq Zeynalov, Fԥrhad Bԥdԥlbԥyli, Qorxmaz Qu-

liyev, Ramiz Mԥmmԥdzadԥ, Timuçin Ԥfԥndiyev, Teymur Vԥliyev, øsrail Ԥfԥn-

diyev, Aslan Sultanov, Arif Ԥzizov, F. Hüseynov, Rafiq Mԥmmԥdhԥsԥnov,

Oqtay Seyidbԥyov; incԥsԥnԥt xadimlԥri, yaradÕcÕ tԥúkilatlarÕn rԥhbԥrlԥri: Azԥr-

baycan Bԥstԥkarlar øttifaqÕnÕn sԥdri, bԥstԥkar Tofiq Quliyev, Azԥrbaycan YazÕ-

çÕlar øttifaqÕnÕn sԥdri, yazÕçÕ Anar Rzayev, “Dostluq” Cԥmiyyԥtinin sԥdri, úair

Nԥbi Xԥzri, Mԥdԥniyyԥt Fondunun sԥdri, professor Kamal Abdulla, Memarlar

øttifaqÕnÕn sԥdri, memar ølham Ԥliyev, Ramiz Mustafayev adÕna øncԥsԥnԥt

Muzeyinin direktoru, heykԥltԥraú øbrahim Zeynalov, rejissorlar – Oqtay Mir-

qasÕmov, Ayaz Salayev vԥ baúqalarÕ var idi.

BakÕ “Simurq” Dünya Mԥdԥniyyԥti Beynԥlxalq Universitetinin konsepsi-

yasÕ vԥ strukturunun iúlԥnib hazÕrlanmasÕ, onun yaradÕlmasÕ haqqÕnda kollektiv

qԥrarÕn qԥbul edilmԥsi – AssosiasiyanÕn iúinin ilk beú ili ԥrzindԥ onun yaradÕcÕ

fԥaliyyԥtinin ԥn ԥhԥmiyyԥtli nԥticԥsi idi. Universitetin tԥsis edilmԥsi respubli-

kanÕn mԥdԥni hԥyatÕnda, Azԥrbaycanda sivil ölkԥlԥrin standartlarÕna cavab

verԥn rifahÕn vԥ hԥyat keyfiyyԥtinin yüksԥldilmԥsi üçün yeni imkanlar açan

mühüm vԥ ԥlamԥtdar hadisԥ oldu. O yalnÕz AssosiasiyanÕn mԥhsuldar iúini

göstԥrmԥdi, hԥm dԥ milli tԥhsilin vԥ kulturologiya elminin sԥviyyԥsini dünya

standartlarÕ sԥviyyԥsinԥ qaldÕrmaq yolu ilԥ ölkԥnin mütԥrԥqqi inkiúafÕna xid-

mԥt etmԥyԥ sԥy göstԥrԥn respublikanÕn aparÕcÕ ziyalÕ nümayԥndԥlԥri üçün fԥxr

vԥ ümid predmeti oldu.

Tԥԥssüf ki, Azԥrbaycan ziyalÕlarÕnÕn xarici diplomatlar vԥ beynԥlxalq

tԥúkilatlar tԥrԥfindԥn dԥstԥklԥnԥn innovativ birgԥ qԥrarÕnÕ hԥyata keçirmԥk

mümkün olmadÕ. Hԥtta BMT-nin AzԥrbaycandakÕ nümayԥndԥsi, Azԥrbay-

can mԥdԥniyyԥti vԥ tԥhsilinin inkiúafÕnda xoú mԥram nümayiú etdirԥn Paolo

Lemboya belԥ, universitetԥ Dünya Mԥdԥniyyԥti Beynԥlxalq Universiteti döv-

lԥt akkreditasiyasÕnÕ (etimadnamԥsini) tԥqdim etmԥk istԥmԥyԥn bԥzi Azԥrbay-

can mԥmurlarÕnÕn baúa düúmԥmԥsi vԥ ya istԥmԥmԥsini aradan qaldÕrmaq mü-

yԥssԥr olmadÕ. Öz tԥrԥfindԥn, universitet tԥsis edildikdԥn sonra AssosiasiyanÕn

rԥhbԥrliyi, 17 oktyabr 1995-ci il 415 ʋ-li mԥktubu ilԥ tԥhsil naziri L.H. Rԥsu-

lovaya onun yaradÕlmasÕna dԥstԥk göstԥrmԥk xahiúi ilԥ müraciԥt etdi. Lakin tԥ-

ԥssüf ki, “Simurq” AMA-nÕn tԥúԥbbüsü nazirlik rԥhbԥrliyinin diqqԥt mԥrkԥzin-

dԥn kԥnarda qaldÕ. RespublikanÕn qeyri-hökumԥt ali mԥktԥblԥrinin akkreditasi-

yasÕ üzrԥ KomissiyanÕn sԥdri Fԥrԥmԥz Maqsudova müraciԥt dԥ anlaúÕlma vԥ

dԥstԥklԥ qarúÕlanmadÕ. Respublika hökumԥti tԥrԥfindԥn dԥstԥyin vԥ uy÷un

maddi-texniki úԥraitin olmamasÕ sԥbԥbindԥn, universitetin fԥaliyyԥti qeyri-mü-

ԥyyԥn vaxtadԥk dayandÕrÕldÕ.

Bütün çԥtinliklԥrԥ baxmayaraq, üzvlԥrinin peúԥkarlÕ÷Õ vԥ vԥtԥnpԥrvԥrlik

tԥúԥbbüsü sayԥsindԥ, “Simurq” AMA özünün innovativ planlarÕ vԥ layihԥlԥri-

ni hԥyata keçirmԥyԥ çalÕúaraq, respublikada mԥqsԥdyönlü elmi-tԥdqiqat, tԥhsil

vԥ maarifçilik fԥaliyyԥtini davam etdirirdi.

Birinci qurultaydan sonrakÕ dövr ԥrzindԥ AssosiasiyanÕn iúinin müsbԥt

nԥticԥlԥrindԥn biri – respublikada ruhi mԥdԥniyyԥtin inkiúafÕ üçün ԥlveriúli

sosial mühitin formalaúdÕrÕlmasÕna onun töhfԥsi idi. Milli mԥdԥniyyԥtԥ üs-

tünlük verԥrԥk, Assosiasiya ona ԥsaslanÕrdÕ ki, xalqÕn yüksԥk rifah sԥviyyԥsi

olan ölkԥ - yüksԥk vԥ dinamik mԥdԥniyyԥtli, insanÕn digԥr insanlarla, cԥmiy-

yԥtlԥ qarúÕlÕqlÕ ԥlaqԥdԥ olaraq, özünün ԥqli vԥ fiziki qabiliyyԥtlԥrinin inkiúafÕ

prosesindԥ ԥldԥ etdiyi keyfiyyԥtԥ malik ölkԥdir. Ruhi mԥdԥniyyԥtin baúlÕca

hԥrԥkԥtverici qüvvԥsi vԥ inkiúaf tԥmԥli “ruhi istehsal” sistemidir vԥ ilk növ-

bԥdԥ, elm, tԥhsil vԥ maarifdir ki, onun sԥviyyԥsi vԥ keyfiyyԥtindԥn sosial-iq-

tisadi inkiúaf u÷uru birbaúa asÕlÕdÕr. Bunu nԥzԥrԥ alaraq, “Simurq” AMA-nÕn

üzvlԥrinin inamÕna görԥ, milli vԥ xarici mԥdԥniyyԥtin inkiúaf tarixi vԥ nԥzԥ-

riyyԥsini, onun nailiyyԥtlԥri, texnologiyalarÕ, qanunauy÷unluqlarÕ vԥ dԥyiú-

dirici imkanlarÕnÕ fԥrdi vԥ ictimai sԥviyyԥdԥ öyrԥnmԥk Azԥrbaycan Respub-

likasÕ üçün xüsusi ԥhԥmiyyԥt kԥsb edirdi.

YuxarÕda qeyd olundu÷u kimi, kulturologiya sahԥsindԥ AssosiasiyanÕn

elmi vԥ elmi-maarifçilik fԥaliyyԥti ԥsasԥn, mԥdԥniyyԥtin üstqurum kateqoriya-

sÕ haqqÕnda, milli inkiúafÕn baúlÕca amili olan ruhi mԥdԥniyyԥtin aparÕcÕ rolu-

nun lazÕmÕnca qiymԥtlԥndirilmԥmԥsinԥ sԥbԥb olan sovet tԥfԥkkürü vԥ tԥsԥv-

vürlԥri stereotiplԥrinin aradan qaldÕrÕlmasÕnÕn zԥruriliyi ilԥ diqtԥ edilmiúdir.

RespublikanÕn ԥsas hԥyat fԥaliyyԥti sahԥlԥrindԥ praktik iú, ԥvvԥlki kimi, mԥ-

dԥniyyԥtin “üstqurum tԥzahürü” vԥ baúlÕca olaraq, incԥsԥnԥt vԥ etika sahԥsi

kimi köhnԥ, adi anlamÕnda qurulurdu. Bunun nԥticԥsindԥ elmi-nԥzԥri, ideo-

loji, istehsal vԥ maarifçilik problemlԥrinin bütöv bir sÕrasÕ diqqԥt mԥrkԥzin-

dԥn kԥnarda qalÕrdÕ ki, bunlar olmadan, mԥdԥniyyԥt sahԥsindԥki fԥaliyyԥt,

keçid dövründԥ Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn ԥn zԥruri sosial-iqtisadi vԥ si-

yasi inkiúaf tԥlԥbatlarÕndԥn ayrÕlmÕú halda ötüb keçirdi.

90-cÕ illԥrin ԥvvԥllԥrindԥ, bütövlükdԥ cԥmiyyԥtdԥ oldu÷u kimi, hakimiy-

yԥtin yuxarÕ eúelonlarÕnda da mԥdԥniyyԥt haqqÕnda qalÕq mԥblԥ÷lԥr prinsipi

üzrԥ maliyyԥlԥúԥn “iqtisadiyyatÕn üstqurumu” kimi sovet tԥsԥvvürlԥri hԥlԥ dԥ

dominantlÕq edirdi. øqtisadiyyatÕn, mahiyyԥt etibarilԥ, proses vԥ “ruhi istehsal”

mԥhsullarÕnÕn maddi tԥcԥssümünün, elmin nailiyyԥtlԥri vԥ elmi biliklԥr ԥsasÕn-

da iúlԥnib hazÕrlanmÕú texnologiyalarÕn, insan kapitalÕ vԥ resurslarÕnÕn idarԥ

edilmԥsinin nԥticԥsi oldu÷u kulturoloji reallÕq nԥzԥrԥ alÕnmÕrdÕ. ønsan kapitalÕ-

nÕn baúlÕca dԥyԥrinin fiziki qüvvԥ deyil, insanlarÕn, elm vԥ tԥhsilin qabaqlayÕcÕ

inkiúafÕ ilԥ úԥrtlԥnԥn intellektual mԥdԥniyyԥtinin olmasÕ haqqÕnda kulturoloji

anlayÕú yox idi. Bu sԥbԥbdԥn mԥdԥniyyԥt, ԥvvԥlkitԥk, ԥsasԥn - incԥsԥnԥt, dil,

ԥdԥbiyyat, mԥdԥni irs, etika normalarÕ kimi dar anlamda qavranÕlÕrdÕ ki, bu la-

zÕm idi, lakin cԥmiyyԥtin dinamik inkiúafÕ vԥ rifahÕnÕn yüksԥlmԥsi üçün kifayԥt

deyildi. Tԥԥssüf ki, mԥdԥniyyԥtin dar anlamÕ siyasi hԥyatda, dövlԥt idarԥçili-

yindԥ, parlament, mԥdԥniyyԥt nazirliyi vԥ respublikanÕn icra orqanlarÕnÕn

struktur tԥúkilindԥ, tԥdris prosesinin tԥúkili vԥ KøV-lԥrdԥ çox zaman çÕxÕú nöq-

tԥsi olurdu. Buna görԥ dԥ bu vԥ sonrakÕ dövrdԥ AssosiasiyasÕnÕn baúlÕca mԥq-

sԥdlԥrindԥn biri – bütöv sosial sistem kimi mԥdԥniyyԥtin düzgün, elmi anlamÕ-

nÕn, eyni zamanda fԥrdi vԥ milli inkiúaf üçün onun böyük dԥyiúdirici imkanla-

rÕnÕn cԥmiyyԥtdԥ yayÕlmasÕna yardÕm etmԥk idi. Hԥr úeydԥn ԥvvԥl, “Simurq”

AMA mԥhz buna ԥsaslanaraq, ԥhalinin ümumi mԥdԥni sԥviyyԥsinin daim artÕ-

rÕlmasÕna, universal elmi biliklԥrin, professional vԥrdiúlԥrin, mütԥúԥkkillik vԥ

mԥnԥviyyat sԥviyyԥsinԥ malik, yüksԥk mԥdԥniyyԥt, humanizm vԥ vԥtԥnpԥr-

vԥrlik daúÕyÕcÕsÕ olan yeni insanÕn hazÕrlanmasÕ vԥ tԥrbiyԥ edilmԥsinԥ nail ol-

ma÷a çalÕúÕrdÕ.

AssosiasiyanÕn Azԥrbaycanda maarifçiliyԥ vԥ sosial-mԥdԥni tԥrԥqqiyԥ

yardÕma yönԥldilmiú nԥcib fԥdakar fԥaliyyԥti, tԥúkilatÕn könüllü üzvlԥrinin

sayÕnÕn artmasÕna sԥbԥb olurdu. 1996-cÕ ilin ԥvvԥlindԥ tԥhsil, elm, incԥsԥnԥt,

tibb vԥ mԥdԥniyyԥtin digԥr sahԥlԥrinin inkiúafÕna, hԥmçinin beynԥlxalq mԥ-

dԥni ԥmԥkdaúlÕ÷Õn inkiúafÕna yönԥldilmiú birgԥ fԥaliyyԥt mԥqsԥdilԥ, Assosi-

asiya könüllü ԥsaslarla 30-a yaxÕn kollektiv vԥ yüzlԥrlԥ fԥrdi üzvlԥri öz sÕra-

larÕnda birlԥúdirirdi. “Simurq” AMA-nÕn tԥsisçilԥri vԥ kollektiv üzvlԥri ara-

sÕnda - Elmlԥr AkademiyasÕ, Azԥrbaycan Alimlԥr øttifaqÕ, BakÕ Sosial øda-

rԥetmԥ vԥ Politologiya ønstitutu, Xarici øúlԥr Nazirliyi, Mԥdԥniyyԥt Nazirli-

yi, Neft AkademiyasÕ, Memarlar øttifaqÕ, Mԥtbuat vԥ ønformasiya Nazirliyi,

Mԥdԥniyyԥt Fondu, Gԥnclԥr vԥ ødman Nazirliyi, Sülh Fondu, Toksikologiya

Mԥrkԥzi, 5 saylÕ Do÷um evi, Avropa liseyi vԥ b. vardÕ. Biz - Elmlԥr Aka-

demiyasÕ, Ԥlyazmalar ønstitutu, BakÕ Sosial ødarԥetmԥ vԥ Politologiya ønsti-

tutu, Azԥrbaycan Tarixi Muzeyi, “Selen” elmi-istehsal birliyi, R. Musta-

fayev adÕna øncԥsԥnԥt Muzeyi, Avropa liseyi, BakÕ Metropoliteni, 5 saylÕ

Do÷um evi, Azԥrbaycan Dԥmir yolu, “Baklift” birliyi, Semaúko adÕna Tok-

sikologiya Mԥrkԥzi, ønúaat materiallarÕ ønstitutu vԥ digԥrlԥri tԥrԥfindԥn

AssosiasiyanÕn tԥúԥkkülü dövründԥ onun fԥaliyyԥtinԥ göstԥrilmiú böyük in-

tellektual, mԥnԥvi vԥ maddi dԥstԥyi minnԥtdarlÕq hissi ilԥ xatÕrlayÕrÕq.

Ԥgԥr AssosiasiyanÕn ԥsasÕnda yalnÕz milli mԥdԥniyyԥtin modernlԥúmԥ-

si tԥúԥbbüskarlarÕnÕn kiçik bir qrupu dayanÕrdÕsa, “Simurq” AMA-nÕn ikinci

qurultayÕ ԥrԥfԥsindԥ onun sÕralarÕnda yüzlԥrlԥ fԥrdi üzvlԥr, o cümlԥdԥn ta-

nÕnmÕú Azԥrbaycan vԥ xarici alimlԥr vԥ mütԥxԥssislԥr, tԥhsil, incԥsԥnԥt, iqti-

sadiyyat, din vԥ mԥdԥniyyԥtin digԥr sahԥlԥrinin nümayԥndԥlԥri, respublika-

nÕn tԥlԥbԥlԥri vardÕ. Bu artÕm AssosiasiyanÕn innovativ ideyalarÕ vԥ kulturo-

loji hԥyat fԥlsԥfԥsinin, “Simurq” AMA-nÕn mԥdԥni dirçԥliú vԥ sosial-mԥdԥni

tԥrԥqqiyԥ do÷ru tutdu÷u yolun, ruhi mԥdԥniyyԥt vԥ ruhi istehsalÕn qabaqla-

yÕcÕ inkiúafÕnda dövlԥtԥ yardÕmÕnÕn respublika ziyalÕlarÕ tԥrԥfindԥn dԥstԥk-

lԥnmԥsini tԥsdiqlԥyirdi.

Cԥmiyyԥtin sosial-mԥdԥni inkiúafÕnÕn kulturoloji ԥsaslarÕnÕ iúlԥyib hazÕr-

layaraq, o, úԥxsiyyԥtin inkiúafÕnda yalnÕz mԥdԥniyyԥtin imkanlarÕnÕn qiymԥt-

lԥndirilmԥsinԥ deyil, hԥm dԥ dövlԥt idarԥçiliyinin üç baúlÕca probleminin hԥl-

lindԥ onun rolunun dԥrk edilmԥsinԥ ԥsaslanÕrdÕ. Bu – dövlԥt siyasԥtinin milli

inkiúafÕn dԥyiúԥn tԥlԥbatlarÕna uy÷un ԥsas istiqamԥtlԥri vԥ prioritetlԥrinin for-

malaúdÕrÕlmasÕ vԥ permanent tԥkmillԥúdirilmԥsi; ruhi vԥ maddi mԥdԥniyyԥtin

müxtԥlif sahԥlԥri üçün yüksԥk ixtisaslÕ mütԥxԥssislԥrin hazÕrlÕ÷Õ vԥ yenidԥn ha-

zÕrlÕ÷Õ, vԥ onlarÕn hԥyat fԥaliyyԥti üçün maddi-texniki úԥraitin yaradÕlmasÕ;

mövcud mütԥxԥssislԥrin vԥ onlarÕn fԥaliyyԥtinin nԥticԥlԥrinin sosial-mԥdԥni in-

kiúaf maraqlarÕnda effektiv istifadԥ edilmԥsidir.

ømkanlarÕnÕn mԥhdudlu÷u ilԥ ԥlaqԥdar olaraq, AssosiasiyanÕn üzvlԥri mԥ-

dԥniyyԥt sahԥsindԥ dövlԥt siyasԥtinԥ elmi yardÕma ԥlindԥn gԥlԥn intellektual

töhfԥni vermԥk üçün sԥy göstԥrirdi. Strateji milli maraqlara vԥ tԥlԥbatlara ԥsas-

lanaraq, Assosiasiya sԥbrlԥ vԥ ardÕcÕl olaraq, Azԥrbaycan cԥmiyyԥtindԥ öz

elmi vԥ elmi-maarifçilik missiyasÕnÕ yerinԥ yetirirdi. Ԥvvԥlki kimi, bu fԥaliy-

yԥtin baúlÕca mԥqsԥdi - yüksԥk intellektual, etik, hüquqi vԥ idarԥçilik mԥdԥniy-

yԥtinԥ malik, professional vԥrdiúli, humanist dünyagörüúlü vԥ vԥtԥnpԥrvԥr in-

sanlarÕn hazÕrlanmasÕ vԥ tԥrbiyԥ edilmԥsi vasitԥsilԥ insan kapitalÕnÕn inkiúafÕn-

da dövlԥtԥ vԥtԥndaú yardÕmÕ göstԥrmԥk, ԥhalinin ümummԥdԥni sԥviyyԥsinin

yüksԥldilmԥsinԥ vԥ Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥti nailiyyԥtlԥrinin xaricdԥ tԥbli÷

edilmԥsinԥ yardÕm etmԥk idi.

Bütövlükdԥ keçԥn ԥsrin 90-cÕ illԥrinin birinci yarÕsÕnda AssosiasiyanÕn

fԥaliyyԥti kulturologiya elmi, tԥhsili vԥ maarifçiliyinin, beynԥlxalq münasi-

bԥtlԥr mԥdԥniyyԥtinin inkiúafÕnda vԥ Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥtinin yayÕlma-

sÕnda ԥhԥmiyyԥtli rol oynamÕúdÕr. Bu dövrdԥ onun fԥaliyyԥtinin ԥn mühüm

nԥticԥlԥrindԥn biri o idi ki, Assosiasiya ilk dԥfԥ olaraq, mԥdԥniyyԥt anlamÕ-

na bütöv sosial sistem kimi yeni metodoloji yanaúmanÕ iúlԥyib hazÕrladÕ vԥ

milii mԥdԥniyyԥtin inkiúafÕnÕ idarԥetmԥ praktikasÕnda istifadԥ etmԥk üçün

tԥklif etdi. Bu sistemli yanaúma insanÕn davamlÕ inkiúafÕ, vԥtԥndaú mԥdԥniy-

yԥtinin vԥ cԥmiyyԥtin hԥyat fԥaliyyԥtinin rԥqabԥt qabiliyyԥtli kulturoloji

texnologiyalara ԥsaslanan sosial-mԥdԥni tԥrԥqqinin formalaúmasÕnda yeni

imkanlar açdÕ. Bu dövrün daha mühüm nԥticԥlԥri sÕrasÕna – AzԥrbaycanÕn

dövlԥt müstԥqilliyinin tanÕnmasÕna sԥbԥb olan Kosta-Rikaya sԥfԥri, Dünya

Mԥdԥniyyԥti Beynԥlxalq Universitetinin tԥsis edilmԥsini, respublikada “Üçün-

cü sektor”un ԥsaslarÕnÕn formalaúdÕrÕlmasÕnÕ da ԥlavԥ etmԥk lazÕmdÕr.

Mԥdԥniyyԥti bütöv sosial sistem kimi vԥ milli inkiúaf üçün kulturologi-

yanÕn ԥhԥmiyyԥtini elmi görmԥnin tԥrԥfdarlarÕ respublikada ildԥn-ilԥ daha

da artÕrdÕ. Fԥaliyyԥtinin ilk illԥrindԥ AssosiasiyanÕn inkiúaf dinamikasÕ vԥ

onun nailiyyԥtlԥrinin ictimai tanÕnmasÕ, respublikanÕn bir çox dövlԥt, qeyri-

hökumԥt vԥ dini müԥssisԥlԥrinin, xarici fԥxri üzvlԥrin vԥ beynԥlxalq tԥúki-

latlarÕn AssosiasiyanÕn fԥaliyyԥtinin bԥyԥnilmԥsini ifadԥ edԥn çoxsaylÕ tԥb-

rik mԥktublarÕnda ԥks olunmuúdur.

Yüklə 8,18 Mb.

Dostları ilə paylaş:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 23