Conference Paper · March 023 citations reads 163 authors

Əsas hissə 
Bu araşdırmalara uyğun olaraq PVsyst proqram təminatı vasitasilə fotovaltaik sistemin tədqiqatı 
aparılmışdır. PVsyst proqram təminatındakı araşdırmaların nəticəsi olaraq hər bir ay üzrə ümumi göstəriciləri 
və effektivliyi müşahidə etmək olar

---

The XXXVI International Scientific Symposium "Multidisciplinary Studies of the Turkish World" 
The 25
th
 of March 2023 ISBN: 978-605-72481-0-7 Eskishehir / Türkiye 
 
---195--- 
Şəkil 1. Fotovaltaik sistemin prinsipial sxemi 
Gördüyünüz prinsipial sxem (Şəkil 1) fotovaltaik sistemin prinsipial sxemini göstərir. Fotovaltaik 
sistemin sxeminə daxil olan elementlər əsasən panellər, kontrollerlər, inverterlər, paylayıcı qurğular və 
şəbəkəyə yönəlmiş elektrik veriliş xəttləridir. Panellərdən əldə edilən elektrik enerjisi batareyalarda toplanır, 
sonra sabit cərəyan inverter vasitəsilə dəyişən cərəyana çevrilir. Əldə olunan dəyişən cərəyan paylayıcı cihaz 
(kommutator) ilə şəbəkəyə və avadanlıqlara ötürülür [6]. 
İndi isə bu sxemə uyğun olaraq PVsyst proqram təminatında tədqiqi ilə əldə edilən nəticələrlə tanış 
olaq. PVsyst proqram təminatında Zəngilan rayonu üçün hər aylıq performans, enerji məhsuldarlığı ümumi 
qrafiklər və diaqramlar vasitəsilə təqdim olunacaqdır. 
Şəbəkəyə qoşulmuş PV sistemi Beynəlxalq Enerji Agentliyi (IEA) tərəfindən müəyyən edilmiş 
parametrlərdən istifadə etməklə tədqiq edilə bilər. PV sisteminin təhlili üçün tələb olunan bəzi parametrlər 
aşağıdakılardır: 
Effektivlik (Ya): 
Ya 
= Sabit cərəyan Enerjisi 
Nominal güc 
Yaranan sabit cərəyan enerjisi gündəlik, aylıq və ya illik əsasda günəş paneli tərəfindən istehsal olunan 
enerjinin miqdarıdır və nominal güc günəş panelinin nominal gücüdür. Yaranan sabit cərəyan enerjisi kVt/saat, 
nominal güc isə kVt vahidləri ilə verilir. 
İstinad gəlirliliyi (Yr): 
Yr 
= Ümumi Üfüqi Şüalanma
Qlobal Şüalanma 
Standart sınaq şərtlərində ümumi üfüqi günəş şüalanmasının qlobal şüalanmaya nisbəti istinad gəlirliliyi 
kimi tanınır. Qlobal şüalanma ekvivalent saat sayını və ya düz müstəvidə günəş radiasiyasının ümumi 
miqdarını göstərir. Ümumi üfüqi şüalanma kVt/m2, qlobal şüalanma isə kVt/m2 vahidləri ilə verilir. 
Sistemin Son Gəlirliliyi (Yf): 
Yf 
= Dəyişən Cərəyan çıxışı
Pik Güc 
Bu, inverterin istehsal etdiyi ümumi alternativ cərəyan enerji çıxışının PV sisteminin nominal gücünə 
nisbətidir. İstehsal olunan dəyişən enerji kVt/saat vahidlərində verilir. 
Performans nisbəti (PR): 

Yf 
= Sistemin Son Gəlirliyi
İstinad Gəlirliyi 
PV sisteminin son sistem məhsuldarlığının istinad gəlirliyinə nisbəti performans nisbəti kimi tanınır. DC-nin 
alternativ gücə çevrilməsi zamanı baş verən ümumi itkilər PR ilə verilir. Beləliklə, o, PV sistemində itirilmiş 
enerji miqdarını çıxardıqdan sonra mövcud olan enerjinin göstəricisi kimi çıxış edir [7]. 
Qrafik 1. qlobal səviyyə (kVt/m2.gün) ilə mövcud günəş enerjisi (kVt/gün) arasında qurulmuşdur. 
Şəkildəki düz xətt daha yüksək şüalanma qiymətləri ilə doymağa meylli olan qrafikin məhsuldarlığını nümayiş 
etdirir. Temperaturun cüzu enişi qrafikə təsirini göstərir. daha yüksək şüalanma qiymətləri ilə doymağa meylli 
olan qrafikin məhsuldarlığını nümayiş etdirir. Temperaturun cüzu enişi qrafikə təsirini göstərir 

---