Conference Paper · March 023 citations reads 163 authors

 
türk mənşəli addır və mənası möhkəm dayaq kimi olan dost, doğma oğul və Türkün mifik rəmzi olan 
boz qurd kimi ağıllı, cəsarətli, diqqətli deməkdir.
 
Kozis - 
“Oruz, Kozis, Aran (Ərən), Zober, Abukaz, Kazan, Esvaqen, Xurs, Sato, Davtak, Aratan, 
Qemanasan, Xosken, Mide, Manas və başqaları” [9, s.46]. 
Kozis
sözündəki 
Koz
morfemi haqqında Baskakov N. A. yazır: 
Koza -koz-qozu-kozı
(cəm halda)
 
türk 
dillərində quzu sözündəndir və bu sözdən digər ev heyvanlarının adları törəmişdir. Quzu-qoyun cinsinə yaxın 
olan 
kozı, kozlenka
sözündən
kozel 
sözü əmələ gəlmişdir. Bu formada gedən prosesin sonunda isə digər ev 
heyvanlarının adlarının yaranışını görürük. Məsələn, 
Kozel- osel.
Bununla da belə qənaətə gəlirik ki, Kozlov 
və Kozin soyadları tük mənşəlidir (Баскаков, 1985: c.130). Deməli, keçi mənasında olan 
Koza-kozel-kozı
sözü həm də
dalaşqan, vuruşqan
 
anlamındadır 
Mənbədə antroponimlər şəxsin sinfi təbiəti, varlı və yoxsul zümrəyə mənsub olması, peşəsi, 
məşğuliyyəti və s. haqqında müəyyən informasiya verir. Bu antroponimlərin yaranmasında və təşəkkülündə 
rol oynamış dil vahidləri ən qədim fonetik, leksik, leksik - semantik və qrammatik elementləri özündə əks 
etdirir. Bunların konkret olaraq Azərbaycan xalqının və Azərbaycan dilinin formalaşmasında iştirak etmiş türk 
dillərinə məxsus vahidlərlə eyni olduğunu müəyyənləşdirmək mümkündür. Tədqiqat olunan antroponimlərdə 
Albaniyada hökmranlıq etmiş bir çox türk etnosların, eləcə də həmin dövrlərdə bu əraziyə yürüş etmiş 
barsillərin, peçeneqlərin, avarların, qıpçaqların dillərinə məxsus ünsürlərə də təsadüf etmək olur. Mənbədəki 
antroponimlərin çox hissəsi eyni zamanda türkün poetik təfəkkürünü yaşadır. Mənbənin antroponimlər 
sisteminə üslubi - linqvistik yöndən baxılarsa, türk təfəkkürünün süzgəcindəm keçmiş adlarda dərin fəlsəfi - 
psixoloji məna ilə yanaşı emosionallıq, ekspressivlik, ahəngdarlıq və poetikliyin qaynayıb qarışmış şəkildə 
olduğu aydınlaşacaqdır. 
Ədəbiyyat
1.
Баскаков Н.А. (1985). Имена собственные гуннов, булгар, хазаров, сабиров и аваров в исторических источниках. // 
Советская тюркология, №4. – 129c. 
2.
Древнетюркский словарь. (1969). – M.: Изд. “Наука” Ленинградское отделение. – 677 с. 
3.
Ərəb və Fars sözləri lüğəti. (1985). I hissə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. – Bakı: Yazıçı. 
–1035 s.
4.
Əsgərov N. Areal türk onomastik vahidlərinin linqvistik xüsusiyyətləri, Bakı: Elm, 2005, 484 s. 
5.
Hacıyev T. Vəliyev K.H. Azərbaycacn dili tarixi, oçerklər və materiallar, Maarif nəşriyyatı, Bakı:1983, 186s.
6.
Hacıyev T. Budaqova Z. Azərbaycan dili. Bakı: Elm, 1992, 199 s. 
7.
Kaşğari M. Divanü Lüğat-it-Türk. Təcümə edən: Ramiz Əskər, Bakı: Ozan, 2006, I cild, 400 s. 
8.
Kaşğari M. Divanü Lüğat-it-Türk. Təcümə edən: Ramiz Əskər, Bakı: Ozan, 2006, IV cild,760 s. 
9.
Kalankatuklu M. Albaniya tarixi. Müqəddimə, tərcümə, qeyd və şərhlər Z.Bünyadovundr, Bakı: “Elm” ,1993, 269 s. 
10.
Гасанов З. Царские скифы. Liberti Publiching hause, Nyu York, 2002,486с. 
11.
Гукасян В.Л. Древние тюркизмы в удинском языке
, 
Известия АН Азербайджанской ССР. Серия литературы, языка 
и искусства, 1978, № 2, с 66-80. 

---