D. V. Rasulova I. Xotam ov X. S. Asatullayev

V. Nazorat qilish
Strategik nazorat (tanlangan tamoyilni aniq bozor holatiga to ‘g ‘ri 
kelishi). Yillik nazorat (rejadagi tadbirlar va xarajatlam ing bajarilishi), 
foyda olish darajasi nazorati.
Korxonaning imkoniyatlari tahlil qilinganda uniig bozordagi shart- 
sharoitlari (tashqi muhiti) va o ‘zining ichki salohiyati to‘g ‘risida ba- 
tafsil axborotlar to ‘plab, aniq xulosa chiqariladi. Buning uchun «Bo- 
zom i kompleks tadqiq qilish» va «Holatli tahlil» usullaridan 
foydalaniladi.
9.1-rasm. Biznesda marketing dasturi
Bozomi kompleks tadqiq qilish boshlang'ich davri bo‘lib, korxona 
m arketing dasturini va rejasini tuzishi uchun manba hisoblanadi. 
Holatli tahlil, firma faoliyatini o ‘ziga xos taftish qilish va atroflicha 
baholashni o ‘z ichiga oladi. Unda quyidagi savollarga javob topib biror 
qarorga kelish maqsad qilinadi:
- korxona o ‘z mahsuloti bilan bozom ing qaysi segmenti 
(tabaqasi)ni tallaydi va ulam ing kelajagi qanday?
- korxona mahsulotiga bozorda qanday talab mavjud?
- kim va qanday qilib korxonaga va uning mahsulotiga raqobatchi?
- korxona faoliyatiga qaysi iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy, ilmiy- 
texnik holatlar ta’sir k o ‘rsatishi mumkin?
- firmaning uzoq 
va yaqin muddatli 
maqsadlari o ‘zaro 
bog‘langanlik darajasi?
- kuzda tug'ilgan m aqsadlam ing resurs bilan ta ’minlanganligi?
158

---

- korxonada marketing faoliyatining tashkil etilishi?
- tovam i raqobatbardoshliligi?
- korxonaning baho siyosati qanday?
- tovzarlar harakati va savdosining ahvoli?
- reklama va boshqa sotishni rag‘batlantirish usullariga qanday- 
ahamiyat berilmoqda?
Yuqoridagi savollarga javob topish va tahlil uchun korxonaning 
ichki va tashqi ko‘rsatkichlarini o ‘rganish hamda maxsus tanlov 
(so‘rov, test) dasturi orqali axborotlar y ig ‘iladi.