6.5. Asosiy vositalarni ta’mirlash xarajatlarining hisobi va
ularni moliyalashtirish tartibi
BHMA-5 «Asosiy vositalar» milliy andozasining 47-bandiga
binoan asosiy vositalar bo ‘yicha joriy (ish holatini saqlab turish),
o ‘rtacha (ayrim qismlarini tiklash yoki almashtirish) va kapital
ta ’m irlash (to ‘liq ta ’m irlash, eskirgan qism larini alm ashtirish,
tiklash)ga b o ‘linadi.
Kapital ta ’mirlash, odatda, bino, inshoot, texnika va ayrim
boshqa asosiy vositalarga tegishli.
Ishlab chiqarish asosiy vositalarining barcha turdagi ta ’mirlash
xarajatlari ular xizmat ko‘rsatadigan tarm oqlar m ahsulot (ish,
xizmat)lar tannarxiga olib boriladi.
M a’muriy va ijtimoiy-madaniy maqsadlarga xizmat qiladigan
asosiy vositalar b o ‘yicha ta ’mirlash xarajatlari davr xarajatlariga
olib boriladi.
i l l
Asosiy vositalarni ta ’mirlash xarajatlari yuqorida ta ’kidlan-
ganidek bir yo‘la tegishli tarm oqlar xarajatiga yoki unga tashkil
etilgan rezerv hisobidan qoplanishi mumkin.
X o‘jalik asosiy vositlarini ta ’mirlash pudrat (maxsus ta ’mirlash
tashkilotlari amalga oshirganda) va xo‘jalik (xo‘jalikning o ‘zi
amalga oshirganda) usulida amalga oshiriladi. Xo'jalikda asosiy
vositalam ing qaysi usuida b o ‘lm asin t a ’m irlash xarajatlarini
qoplash uchun rezerv tashkil etilishi 8910 — «Kelgusi davr xarajat
lari va to ‘lovlari rezervi» hisobvarag‘i orqali amalga oshiriladi.
Bunda rezerv sum m ani aniqlash uchun ta ’m irning smetadagi
summasuni rem ont davridagi oylar soniga bo ‘linib, oylik summa
aniqlanadi. Shu asosda har oyda asosiy vosita xizmat qiladigan
sohalar xarajatiga olib boriladi va unga D T 2010, 2310, 2510,
9420 ham da boshqa hisobvaraqlar debetlanib, 8910 hisobvaraq
kreditlanadi. Vaqti kelib ta ’mirlash amalga oshirilganda, uning
xarajatlariga 8910 hisobvaraq debetlanib, 2310, 6010 va ayrim
boshqa hisobvaraqlar kreditlanadi.
Asosiy vositalami ta ’mirlash xarajatlari uchun rezerv tashkil
etilm aganda xarajatlar ta ’mirlash xarajatlari amalga oshirilgan
hisobvaraqlardan (2310, 6010) to ‘g ‘ridan-to‘g‘ri tegishli tarm oqlar
xarajatiga olib boriladi (2010, 2310, 2510, 9420 va boshqalar).
Asosiy vositalaming ta ’mirlanishi pudrat tashkilotlari tom o
nidan amalga oshirilganda hisobvaraq-faktura va dalolatnom alar
orqali rasmiylashtiriladi, xo‘jalik usulida amalga oshirilganda unga
nima sarflanishiga qarab tabel, ichki xo‘jalik nakladnoyi va boshqa
hujjatlar bilan rasmiylashtiriladi.
H ar ikkala holda ham xo‘jalik ta ’mirlangan asosiy vositalami
AV-2 «Ta’m ir qilingan, tiklangan va takomillashtirilgan obyektlami
qabul qilish-topshirish dalolatnomasi» orqali qabul qiladi.
8910 hisobvarag‘idagi rezervdan foydalanilmagan qismi yil
oxirida D T 8910 KT 9390 holida boshqa operatsion daromadlarga
qo‘shilishi lozim.
Asosiy vositalam i ta ’mirlash pudrat tashkilotlari tom onidan
am alga oshirilganda — 6010 — «M ol yetkazib beruvchi va
pudratchilarga to ‘lanadigan hisobvaraqlap>, xo‘jalik usulida am al
ga o sh irilg a n d a — 2310 — «Y ordam chi ishlab c h iq arish »
112
(ta ’mirlash ustaxonasi) yoki ayrim boshqa hisobvaraqlar orqali
amalga oshiriladi.
Hisobvaraqlar rejasiga ko ‘ra 6010 hisobvaraq passiv hisobva
raqlar, 2310 aktiv hisobvaraqlar jumlasiga kiradi.
Dostları ilə paylaş: |