Davlat kadastrlari

Avtomobil yo„llari davlat kadastrini yuritish: 
1. "O‗zavtoyo‗l" davlat-aksiyadorlik kompaniyasi tizimida va ulardan 
tashqarida mavjud bo‗lgan avtomobil yo‗llari ob‘ektlari egalari foydalanuvchilar 
kadastr axborotlarini avtomobil yo‗llari ob‘ektlari bo‗yicha hududiy shu‘ba yo‗l-
qurilish tashkilotlarining kadastr bo‗linmalariga taqdim etadilar. 
2. Hududiy sho‘ba yo‗l-qurilish tashkilotlarining kadastr bo‗linmalari ushbu 
ob‘ektlarning egalari va foydalanuvchilardan avtomobil yo‗llari ob‘ektlari 
bo‗yicha kadastr axborotlarini to‗playdilar, o‗z hududlari doirasida kadastr ishini 
shakllantiradilar, avtomobil yo‗llari ob‘ektlari bo‗yicha axborotni AYDKni 
yuritish bo‗yicha vakolatli tashkilotga taqdim etadilar. 
3. Vakolatli tashkilot avtomobil yo‗llari ob‘ekti bo‗yicha axborotlarni 
AYDKga kiritgandan keyin kadastr axborotlarini "Davyergeodezkadastr" 
qo‗mitasi DKYATning ma‘lumotlar bazasiga beradi. 
4. AYDKni yuritish bo‗yicha vakolatli tashkilot so‗rov bo‗yicha DKYAT 
ma‘lumotlar bazasidan avtomobil yo‗llari ob‘ektlari bo‗yicha axborot olishi 
mumkin hamda zarur axborotni hududiy shu‘ba-yo‗l qurilish tashkilotlarining 
kadastr bo‗linmalariga yuboradi. 
5. DKYAT ma‘lumotlar bazasidan foydalanuvchilar so‗rov bo‗yicha 
avtomobil yo‗llari ob‘ektlari bo‗yicha kadastr axborotlarini olishlari mumkin. 
Mustaqil o‟rganish uchun savollar: 
1.Avtomobil yo‗llari davlat kadastrini yuritishdan maqsad? 
2.Avtomobil yo‗llari davlat kadastri ob‘ekti? 
3.Avtomobil yo‗llari davlat kadastrni yuritishning asosiy prinsiplari ? 
4. Avtomobil yo‗llari davlat kadastri qaysi vakolatli organlar tomonidan 
yuritiladi? 
5. Avtomobil yo‗llari davlat kadastrining qanday axborotlari DKYT 
ma'lumotlar bazasiga taqdim etiladi?

---

98 
3.2. Temir yo„llar davlat kadastri 
Temir yo‗llari davlat kadastri - temir yo‗llar ob‘ektlari, ularning jug‗rofiy 
holati, huquqiy maqomi, miqdor va sifat tavsiflari va iqtisodiy baholash 
to‗g‗risidagi yangilanib turiladigan ishonchli axborot tizimi.
 
Kadastr 
Davlat 
kadastrlari 
yagona tizimining tarkibiy qismi 
hisoblanadi 
va 
temir 
yo‗llar 
ob‘ektlarini hisobga olish, ular 
holatini 
baholash 
maqsadida 
yuritiladi. 
Mavjud bo‗lgan va qurilayotgan 
temir yo‗llar, stansiyalar hamda 
O‗zbekiston Respublikasi hududida joylashgan temir yo‗llarning boshqa ob‘ektlari 
Temir yo‗llari davlat kadastri ob‘ektlari hisoblanadi. "O‗zbekiston temir yo‗llari" 
davlat-aksiyadorlik kompaniyasi Temir yo‗llari davlat kadastrini yuritish bo‗yicha 
vakolatli organ hisoblanadi. Bu kadastr davlat hokimiyati va boshqaruv 
organlarini, "O‗zbekiston temir yo‗llari" davlat-aksiyadorlik kompaniyasini, 
manfaatdor yuridik va jismoniy shaxslarni temir yo‗l ob‘ektlari to‗g‗risidagi 
ishonchli kadastr axborotlari bilan ta‘minlash uchun mo‗ljallangan. 
Quyidagilar Temir yo‗llari davlat kadastrini yuritishning asosiy prinsiplari 
hisoblanadi: O‗zbekiston Respublikasi butun hududining temir yo‗l ob‘ektlarini 
to‗liq qamrab olish; makon koordinatlarining yagona tizimini va yagona 
topografiya asoslarini qo‗llash; barcha ob‘ektlar bo‗yicha kadastr axborotlarini 
shakllantirishning yagona metodologiyasi; kadastr axborotlarining ishonchliligi, 
ko‗rgazmaliligi va hujjatliligi; kadastr axborotlarining ochiqligi.
Temir yo‗llari davlat kadastrini yuritish temir yo‗l ob‘ektlarini xatlash, 
hisobga olish, baholash bilan ta‘minlanadi hamda davlat yer kadastri, binolar va 
inshootlar davlat kadastri axborotlaridan majburiy foydalanilishini nazarda tutadi.

---

99 
Temir yo‗l ob‘ektlariga tegishli bo‗lgan yer uchastkalari, binolar va 
inshootlarga bo‗lgan huquqlarni davlat ro‗yxatidan o‗tkazish uchun belgilangan 
tartibda vakolatli organlar tomonidan amalga oshiriladi. 
Temir yo‗l ob‘ektlariga tegishli bo‗lgan, davlat yer kadastridan Temir yo‗llari 
davlat kadastriga berilayotgan yer uchastkalari bo‗yicha yerning tarkibi yer 
uchastkalariga bo‗lgan huquq davlat ro‗yxatidan o‗tkazilganligi (shu jumladan 
yerdan foydalanishda servitutlarda belgilangan mavjud cheklashlar va taqiqlar 
to‗g‗risidagi ma‘lumotlar), yerning miqdori va sifati to‗g‗risidagi ma‘lumotlar 
bo‗lishi kerak. 
Bino va inshootlar davlat kadastridan temir yo‗l ob‘ektlariga tegishli bo‗lgan 
binolar va inshootlar to‗g‗risidagi beriladigan kadastr axborotlarida ulardan 
maqsadli foydalanilishi, huquqlarning davlat ro‗yxatidan o‗tkazilishi, asosiy 
miqdor va sifat tavsiflari to‗g‗risidagi ma‘lumotlar bo‗lishi kerak. Temir yo‗l 
ob‘ektlari to‗g‗risidagi tizimlashtirilgan kadastr axboroti Davlat kadastrlari yagona 
tizimiga belgilangan tartibda beriladi. 
Temir yo‗llari davlat kadastrini yaratish va yuritish ishlarini moliyalashtirish 
"O‗zbekiston temir yo‗llari" davlat-aksiyadorlik kompaniyasi mablag‗lari hisobiga 
amalga oshiriladi. 
Kadastr 
yuritishni 
"O‗zbekiston temir yo‗llari" davlat-aksiyadorlik 
kompaniyasining quyidagi tarkibiy bo‗linmalari ta‘minlaydi: "O‗zbekiston temir 
yo‗llari" 
davlat-aksiyadorlik 
kompaniyasining 
Strategik 
rivojlanish 
boshqarmasining temir yo‗llar davlat kadastri bo‗limi; temir yo‗l korxonalarining 
kadastr bo‗linmalari. Kadastrini yuritish bo‗yicha ishlarga umumiy rahbarlik 
qilishni "O‗zbekiston temir yo‗llari" davlat-aksiyadorlik kompaniyasining bosh 
menejeri - bosh muhandisi amalga oshiradi. Temir yo‗llari davlat kadastrini 
yuritishni metodik ta‘minlashni "O‗zbekiston temir yo‗llari" davlat-aksiyadorlik 
kompaniyasi amalga oshiradi. 
Temir yo‗llar davlat kadastri bo‗limi quyidagilarni ta‘minlaydi: temir yo‗llar 
davlat kadastrining avtomatlashtirilgan axborot tizimi joriy etilishi va mavjud 
bo‗lishini; ma‘lumotlar bazasi tuzilmasini ishlab chiqish, uni temir yo‗l 

---

100 
korxonalariga berish, ma‘lumotlar bazasi to‗g‗ri to‗ldirilishi ustidan nazorat 
qilishni; korxonalarning kadastr bilan shug‗ullanadigan xodimlarini temir yo‗llar 
davlat kadastrining avtomatlashtirilgan axborot tizimi bilan ishlashga o‗qitishni; 
korxonalar tomonidan taqdim etilgan kadastr axborotini tizimlashtirish va uni temir 
yo‗llar davlat kadastrining avtomatlashtirilgan axborot tizimiga kiritishni; temir 
yo‗llarning yangi ob‘ektlari to‗g‗risidagi hisobga olish va baholash ma‘lumotlari 
to‗planishi ustidan nazorat qilishni; kadastr axborotlari Davlat kadastrlari yagona 
tizimiga tezkor berilishini amalga oshirishni; har yili belgilangan tartibda Davlat 
kadastrlari yagona tizimiga "O‗zbekiston temir yo‗llari" davlat-aksiyadorlik 
kompaniyasining temir yo‗l ob‘ektlarining holati va ulardan foydalanish 
to‗g‗risidagi hisobotni taqdim etishni. 
Temir yo‗l korxonalarining kadastr bo‗linmalari: temir yo‗l ob‘ektlarini 
miqdor va sifat holatidagi joriy o‗zgarishlar, ularning atrof muhitga ta‘siri, 
ekologik-iqtisodiy baholash to‗g‗risidagi axborotlarni to‗playdi va tizimlashtiradi; 
temir yo‗l ob‘ektlari kadastr daftarlarini yuritadi, ma‘lumotlar bazasini to‗ldiradi 
va ularni tizimlashtirish va temir yo‗llar davlat kadastrining avtomatlashtirilgan 
axborot tizimiga kiritish uchun Temir yo‗llari davlat kadastri bo‗limiga beradi; 
temir yo‗llar yangi ob‘ektlarini hisobga qo‗yadi, ular to‗g‗risidagi hisobga olish va 
baholash ma‘lumotlarini to‗playdi. "O‗zbekiston temir yo‗llari" davlat-aksiyadorlik 
kompaniyasi tizimidan tashqarida mavjud bo‗lgan temir yo‗l ob‘ektlarining egalari 
foydalanuvchilar kompaniyani kadastr xizmatiga kadastr ob‘ektlarining jug‗rofiy 
holati, huquqiy maqomi, miqdor tavsiflari va baholanishi, shuningdek ular 
holatining joriy o‗zgarishlari to‗g‗risidagi axborotni taqdim etishi shart. 
Temir yo‗llari davlat kadastrini yuritish temir yo‗l ob‘ektlarining barcha 
turlarini ro‗yxatdan o‗tkazishdan, ularning miqdor va sifat tavsiflarini hisobga 
olishdan, ob‘ektlarni ekologik-iqtisodiy baholashdan, shuningdek kadastr 
axborotlarini to‗plash, tahlil qilish, tizimlashtirish, saqlash, yangilashdan va uni 
qonunda belgilangan tartibda manfaatdor foydalanuvchilarga taqdim etishdan 
iboratdir. 

---

101 
Temir yo‗l ob‘ektlarining barcha turlari birlamchi ro‗yxatga olinishi kerak. 
Bunda asosiy ko‗rsatkichlar qayd etiladi. Asosiy ko‗rsatkichlarning tarkibi 
"Davyergeodezkadastr" qo‗mitasi bilan kelishuv bo‗yicha "O‗zbekiston temir 
yo‗llari" davlat-aksiyadorlik kompaniyasi tomonidan tasdiqlanadigan tegishli 
normativ hujjatlar bilan belgilanadi. Ro‗yxatga olish natijalari bo‗yicha har bir 
ob‘ektga pasport tuziladi. 
Miqdor va sifat tavsiflarining asosiy hisobga olinishi hisobga qo‗yish paytida 
foydalanishga topshirilgan va mavjud bo‗lgan temir yo‗llarning har bir ob‘ekti 
bo‗yicha amalga oshiriladi. Temir yo‗l ob‘ektlari tavsiflarida yuz beradigan 
bundan keyingi o‗zgarishlar joriy hisobga olishda qayd etiladi. 
Temir yo‗l ob‘ektlarining miqdor va sifat tavsiflari hisobga qo‗yilishi ularning 
iqtisodiy, texnologik va ekologik belgilar bo‗yicha tasniflanishini o‗z ichiga oladi, 
ularning tarkibi temir yo‗llar davlat kadastrini yuritish bo‗yicha normativ hujjatlar 
bilan belgilanadi. Temir yo‗l ob‘ektlarining miqdor va sifat tavsiflarini hisobga 
olish uchun "Davyergeodezkadastr" qo‗mitasi bilan kelishuv bo‗yicha 
"O‗zbekiston temir yo‗llari" davlat-aksiyadorlik kompaniyasi tomonidan texnik 
parametrlar va kadastr axborotlarini taqdim etish formatlari ishlab chiqiladi.
Hujjatlar bilan rasmiylashtirilgan va belgilangan tartibda tasdiqlangan hisobga 
olish axboroti korxonaning kadastr daftariga yoziladi va temir yo‗llar davlat 
kadastrining avtomatlashtirilgan axborot tizimiga kiritiladi. 
Temir yo‗l ob‘ektlarini iqtisodiy baholash har bir ob‘ektning qiymatini 
belgilash, soliq solish, xususiylashtirish va boshqa maqsadlar uchun o‗tkaziladi. 
Temir yo‗l ob‘ektlarini iqtisodiy baholash o‗ziga xos hisobga olingan holda qonun 
hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi. Temir yo‗l ob‘ektlari 
to‗g‗risidagi kadastr axborotining ishonchliligi uchun "O‗zbekiston temir yo‗llari" 
davlat-aksiyadorlik kompaniyasining Temir yo‗llari davlat kadastrini yurituvchi 
tarkibiy bo‗linmalari rahbarlari javob beradilar.