Davlat moliyasini shakllantirishda soliq siyosatining

PEDAGOGS 
 international research journal
www.pedagoglar.uz
 

Volume-2, Issue-2, January–2022
 
143 
mahalliy budjetlar bo‘g‘inlari tarkibiga 
quyidagilar kiradi: 
Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjeti; 
viloyatlar budjeti; 
shaharlar budjeti; 
tumanlar budjeti; 
shaharlar tarkibidagi tumanlar budjeti (Toshkent shahrida); 
tumanlar tarkibidagi shaharlar budjeti. 
Davlat budjetining harakat qilish mexanizmi ikki ko‘rsatkichda bo‘ladi: 
1. Davlat budjetining daromadlari. 
2. Davlat budjetining harajatlari. 
Daromadlar – bu davlatning sub’ekti sifatida faoliyat ko‘rsatishi uchun moliyaviy 
baza hisoblanadi.Budjet daromadi birinchidan, ijtimoiy ishlab chiqarish 
qatnashchilaritomonidan jami ijtimoiy mahsulotni qiymatini taqsimlash natijasida 
shakllanganbo‘lsa, ikkinchidan, davlat ixtiyorida vujudga kelgan qiymatni maqsadli 
fondlarhududlararo va tarmoqlararo fondlarni tashkil etish uchun qayta 
taqsimlashxususiyatga egadir.Davlat budjeti har yili ishlab chiqiladi va tasdiqlanadi. 
O‘zbekistonRespublikasi davlat budjeti, uning daromad va xarajatlari boshqa 
iqtisodiykategoriyalar: soliq, narx, kredit, foyda, tannarx, qiymat va hakazolar bilan 
birgalikda turli munosabatlarga kirishar ekan, ular ustidan moliyaviy 
nazoratniamalga oshiradi.Davlat budjeti daromadlarini shakllantirishningshartli 
ravishda quyidagicha guruhlash mumkin: 
1. Soliqlar va soliqlarga tenglashtiriluvchi majburiy to‘lovlar; 
2. Davlat mulkini xususiylashtirishdan keladigan daromadlar; 
3. Davlat zayomlari; 
4. Qog‘oz pullar emissiyasi va boshqalar. 
Davlat daromadlari tizimida markaziy moliyaviy manba bo‘lib soliqlar 
hisoblanadi. Soliqlar soliq qonunchiligi vositasida joriy etiladi. Soliqlar asosan 
fiskal, iqtisodiy va ijtimoiy ahamiyatga ega. Davlat budjeti daromadlarini 
shakllantirish soliqlarning fiskal funksiyasini kasb etsa, ayrim tarmoqlar 

---