Dərs vəSAİTİ Az ərbaycan Turizm və Menecment Universitetinin t ədris-Metodik Şurasının

Strateji tədqiqatlara giriş 

nasib

ətlərinə  müəyyənedici dərəcədə  xarici amillər təsir edir. 

Ukrayna toplam milli güc göst

əricilərinə görə postsovet məka-

nında Rusiya üçün əsas rəqibdir. Bundan əlavə, həm Ukrayna-

da, h

əm də Moldovada Rusiyanın onların təhlükəsizlikləri üçün 

ne

qativ amil olduğu barədə davamlı ictimai fikir formalaşmış-

dır.  

PTM-nin Qafqaz hiss

əsindəki hər üç YMD ciddi çağırış-

lara v

ə  həssaslıq  məqamlarına  malikdir.  Bir  sıra  hallarda  bu 

h

əssaslıq məqamları qonşuların məqsədyönlü fəallığı ilə əlaqə-

l

əndirilir. Onlardan ikisi – Azərbaycan və Gürcüstan, 1990-cı 

ill

ərin əvvəllərindəki hərbi münaqişələrin nəticəsi olaraq, milli 

az

lıqların  məskünlaşdığı  nəzarət olunmayan ərazilərə  malik-

dirl

ər. Gürcüstanda daxili münaqişəlilik Rusiya ilə münasibət-

l

ərində azalmayan gərginliklə kəskinləşir və bu 2008-ci ilin av-

qustunda müharib

ə ilə nəticələndi. Nisbətən zəif iqtisadi imka-

nlara malik olması da bu YMD-in təhlükəsizliyinə olan təhdid-

l

əri, digər iki dövlətlə müqaisədə, daha da kəskinləşdirir.  

Erm

ənistan və Azərbaycanı götürsək, məlum olur ki, bi-

rincisi qeyd olunan parametr

ə görə daha az həssasdır. Buna qe-

yri-siyasi amill

ər, məsələn, Ermənistanın nisbi etnik və dini ho-

mogenliyi t

əsir edir. Lakin Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə ba-

ğlı onların arasındaki mənfi qarşılıqlı asılılıq, habelə Ermənis-

tanın çox zəif iqtisadi imkanları və onun xarici aktorlardan da-

ha çox asılılığı bu iki dövlətdə sosial-siyasi sahədə olan qeyri-

sa

bitlik potensialını bərabərləşdirir.  

H

ər iki dövlətin təhlükəsizlik sahəsini  bağlayan  Dağlıq 

Qa

rabağ probleminin effekti onların regionda hərbi-siyasi rəqa-

b

ətinin  dinamikasını  müəyyən edir. Bu əlaqə  həm də  onların 

ara

sındakı güc asimmetriyasının izahında faydalı ola bilər.   

Dağlıq Qarabağ ərazisinə malik olmaq Azərbaycan və Er-

m

ənistan tərəfindən milli təhlükəsizliyin həyati mənası  kimi 

d

ərk olunur. Azərbaycan üçün Dağlıq Qarabağ beynəlxalq hü-

quq baxımından tanınmış, ona məxsus bir ərazidir. Strateji cə-

h

ətdən mühüm olan bu ərazinin itirilməsi regional güc balan-

 

167 

---