Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Elmi-Metodiki Şurasının "Sosial-siyasi elmlər" bölməsi tərəfindən

II FƏSİL 
 
MƏDƏNİYYƏT VƏ DÖVLƏT 
 
§ 1. MƏDƏNİYYƏT, DÖVLƏT VƏ VƏTƏNDAŞ 
 
Mədəniyyətin inkişafında dövlətin rolu onun maarifin, elmin, 
bədii mədəniyyətin tərəqqisinə yönəldilmiş  fəaliyyətində özünü 
konkret  şəkildə göstərir. Mədəniyyət sahəsində dövlətin nəzəri, 
təşkilati və  əməli fəaliyyəti elm və  mədəniyyətin nailiyyətlərindən 
bütün insanların istifadə imkanlarının təmininə  cəmiyyətin hər bir 
üzvünün hərtərəfli, harmonik inkişafı üçün şərait yaradılmasına 
istiqamətləndirilməlidir. 
Mədəniyyətə dövlətin rəhbərliyi aşağıdakı  əsas məsələlərin 
həllinin təmin edilməsinə yönəldilir: mədəniyyətin inkişafının  əsas 
istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsi. 
Bu isə aşağıdakı məsələləri əhatə edir: 
l. Mədəniyyətin nəzəri  əsaslarının inkişaf etdirilməsi, 
mədəniyyətin idarə olunmasının forma və metodlarının 
təkmilləşdirilməsi, 
2. Ziyalı kadrların formalaşması, mənəviyyat tərbiyəsi, 
yaradıcılıq ittifaqlarının işinə dövlət qayğısı, 
3. Vətəndaşların ölkəmizin və dünya mədəniyyətinin 
sərvətlərindən faydalanması üçün şərait yaradılması, 
4. Gənclərin mədəni prosesə cəlb edilməsi, istedadların inkişafı 
üçün əlverişli şəraitin təşkil edilməsi, 
5. Mədəniyyətin maddi bazasmm inkişaf etdirilməsi. 
Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi dövlət öz vətəndaşlarının mədəni 
sərvətlərə yiyələnməklə, yaradıcı qüvvələrini, bacarıq və 
qabiliyyətlərinin real imkanlarını genişləndirməkdə  mədəniyyətin 
sosial rolunun artması üçün lazımi  şərait yaradılmasını  təmin 
etməlidir. 
Dövlət müntəzəm olaraq vətəndaşlarının mənəvi-estetik  
tərbiyəsi,   onların  mədəni  səviyyəsini  artması  üçün 

---

 
82
mənəvi sərvətlərin qorunmasına, artırılmasına və geniş istifadə 
olunmasına imkan yaradır. 
Azərbaycan dövləti elmin, təhsilin, incəsənətin inkişa- 
fını planlaşdırdığı  və  təşkil etdiyi zaman onu əsas götürür 
ki, mədəniyyətin bu komponentləri, hər  şeydən  əvvəl onun 
mədəni-tərbiyəvi funksiyasının həyata keçirilməsinə, yeni 
insanın formalaşdırılmasına xidmət etsin. Çap məhsullarının daim 
artması, mətbuatın, radio-televiziya kanallarının çoxalması  və  əhatə 
dairəsinin genişlənməsi, geniş  mədəni-maarif  şəbəkələri-klublar, 
mədəniyyət sarayları  və s. sayəsində dövlətin milyonlarla insana 
tərbiyəvi təsir göstərmək onların intellektual və  mənəvi inkişafına, 
vətənpərvərliyinin və sosial məsuliyyət hissinin artmasına  şərait 
yaratmaq imkanı vardır. 
 
Dövlətin bu fəaliyyətinin humanist xarakteri özünü aydın 
göstərir, çünki inkişafda olan müstəqil dövlətimizdə birinci dərəcəli 
problem sosial tərəqqinin  əsasını  və  məqsədini təşkii edən insan 
şəxsiyyəti məsələsidir.  Şəxsiyyətin hərtərəfli tam inkişafı müstəqil 
dövlətimizin idealı  və  məqsədi, bununla birgə  mədəniyyətin 
tərəqqisinin  əsas xarakteristikasıdır. Bu tərəqqi yalnız mədəni 
sərvətlər xəzinəsinin zənginiəşməsində deyil, vətəndaşların mədəni 
fəaliyyətinin artmasında, yayılmasında da öz əksini tapır.