Şəkil 8.2. Azərbaycanda sənayenin inkişafının strateji istiqamətləri
Şəkil 8.3. Sənaye sahəsində texnoloji dəyişikliklərin xarakterini müəyyən edən hərəkətverici qüvvələr
Şəkildən göründüyü kimi, yeni məhsulun mənimsənilməsi, texniki və texnoloji dəyişiklik, nou-hauların transferti və sahədə yayılması hərəkətverici qüvvələrin üzvü tərkib hissəsini təşkil edir.
Yeni məhsulların tətbiqi. Yeni məhsul sahənin alıcılar qru- punu daha da genişləndirməklə sahədə məhsulun diferensiyasını dərinləşdirə bilər və beləliklə, sahədə rəqabətin təbiətini (sahədə kiçik seqmentlərin yaranması və bəzi rəqiblərin bu seqmentlərə istiqamətlənməsi) dəyişə bilər. Belə sahələrdə yenilikləri daha tez tətbiq edə bilir, müəssisələr rəqabətdə daha çox uğur qazana bilir- lər. Elm tutumlu və əmək tutumlu sahələrdə (kompyuter və infor- masiya sistemləri texnikası, məişət texnikası, avtomobillər və s.) daha çox müşahidə olunan yeniliklər rəqiblərin əsas rəqabət vasi- təsinə çevrilirlər;
Texnoloji dəyişikliklər. Eyni məhsulu daha az məsrəflərlə istehsal etməyə və eyni məsrəflərlə daha yüksək dəyərli məhsulun istehsalına imkan verən texnoloji üstünlük sahədə rəqiblərin möv-
qelərində dəyişikliklərə gətirə və sahənin inkişafı üçün yeni inkişaf istiqamətlərini müəyyənləşdirə bilər. Texnologiyanın inki- şafı sahəyə daxil olmaq üçün investisiyaların həcmini, müəs- sisənin minimal ölçülərini, inteqrasiya meyllərini dəyişə bilər;
«Nou-hau»ların yayılması. İstehsal metodlarının inkişafı və yeni texnologiyaların yayılmsı rəqiblərin texnologiyalar üzrə üs- tünlüklərini aradan qaldırır. «Nou-hau»ların yayılması müəssisə- lərarası yüksək ixtisaslı işçilərin yerdəyişməsi, sahəvi elmi-texni- ki jurnallar və digər vasitələrin köməyilə baş verir. Bundan başqa, texnologiyalardan istifadəyə lisenziyaların verilməsi onların yayıl- masının əsas vasitələrindəndir. Texnologiyaların yayılma sərhədlə- rinin böyüməsi bir çox sahələrin qloballaşmasına gətirmişdir.
Dostları ilə paylaş: |
