149
istehsal xərci
1
A
500
180000
53.9
6563.0
2
B
300
90000
27.0
3287.8
3
C
200
63800
19.1
2326.2
Cəmi:
333800
100
12177.0
Ayrı-ayrı məhsula sərf edilən material xərcinin məcmuda
xüsusi çəkisi:
A məhsulu üzrə 180000:33800x100=53.9%
B məhsulu üzrə 90000:33800x100=27%
C məhsulu üzrə 63800:33800x100=19.1%
Ayrı-ayrı növ məhsula düşən bitməmiş istehsal xərcini
hesablamaq üçün bitməmiş istehsala düşən ümumistehsalat
xərcini xüsusi çəkisinə vurmaq lazımdır:
A məhsulu üzrə 12177x53.9=6563.0
B məhsulu üzrə 12177x27=3287.8
C məhsulu üzrə 12177x19.1=2326.2
Cəmi: x100 =12177.0
Deməli, bitməmiş istehsalın payına düşən 12177 manatın
6563 manatı
A məhsulunun, 3287.8 manatı B məhsulunun,
2326.2 manatı isə C məhsulunun payına düşür.
Ümumtəsərrüfat xərcləri dedikdə bütövlükdə müəssisə-
nin idarə edilməsi və xidmət ilə əlaqədar olan xərclər başa dü-
şülür. Ümumtəsərrüfat xərclərinin
tərkibi və həcmi müəssisə
rəhbərliyi tərəfindən tərtib edilmiş smetaya əsasən müəyyən
edilir. Ümumtəsərrüfat xərclərinin planlaşdırılması və uçotu
müvafiq normativ aktlara əsasən müəyyən edilmiş nomenklatu-
ra maddələri üzrə aparılır. Ümumtəsərrüfat
xərclərinin sintetik
uçotu Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin 18 aprel
2006-cı il tarixli, 38 saylı əmri ilə
təsdiq edilmiş Kommersiya
təşkilatları üçün təsdiq edilmiş Mühasibat uçotunun hesablar
planının “İnzibati xərclər” adlanan 7-ci bölməsindəki sintetik
hesablarda uçota alınır. Ümumiyyətlə məsrəflər məhsulun ma-
ya dəyərinə daxil edilmə üsuluna görə müstəqim və qeyri-müs-
təqim olmaqla iki yerə ayrılır.
Ümumtəsərrüfat xərcləri kom-
pleks xərclərdən ibarət olduğu üçün yaradılan məhsulun maya
150
dəyərinə birbaşa daxil etmək olmur. Ay ərzində toplayıcı bö-
lüşdürücü hesablarda cəmlənir və ayın sonunda müvafiq baza-
ya əsasən hazır məhsul və bitməmiş istehsal arasında sonra isə
ayrı-ayrı məhsul növləri arasında bölüşdürülmək konkret növ
məhsulun maya dəyərinə daxil edilir.
Dostları ilə paylaş: