Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001

Verifikasiya prinsipi mövcud olan varlığa 
arxalanmağı tələb edir
. Belə olan halda tarixi bilik tamamilə qeyri- 
mümkün hesab olunur. Halbuki tarixi keçmiş dərk olunur, o müəyyən bilik 
verir. Verifikasiya prinsipinə görə isə tarixi əks etdirən bütün cümlələr 
mə‟nasızdır; 3) 
Neopozitivizm göstərir ki, mə‟nalandırılan bütün 
cümlələr 
iki yerə (sintetik və analitik) ayrılır. Belə olan halda verifikasiya 
prinsipi ilə bağlı olan cümlələrin hansı növə aid olduğunu 
müəyyənləşdirmək olmur. Çünki bunlar nə tavtologiya (analitik onun 
fikrincə), nə də təcrübədən kənar (sintetik) mülahizə deyildir. 
Yuxarıda söylənilən fikirlərlə əlaqədar olaraq məntiqi pozitivizmin 
tə‟siri zəiflədi. Odur ki, bu tə‟limin görkəmli nümayəndəsi 
K.Popper veri-
fikasiya prinsipinin yerinə təkzibetmə (falsifikasiya oluna bilən) prin-
sipini irəli sürdü
. Bu yeni prinsip müzakirə olunan müddəaları təsdiq 
etməyə deyil, təkzib etməyə, rədd etməyə istiqamətlənir. Başqa sözlə, bu 
prinsipə görə elmilik statusu almaq istəyən müddəaları təkzibetməyə cəhd 
göstərilməlidir. Əgər irəli sürülmüş müddəanı təkzib etmək mümkün 

---

120 
deyilsə, onda onu həqiqi olmasa da, hər halda özünü doğruldan müddəa 
hesab etmək olar. Əgər həmin müddəanı təkzib etmək mümkün olursa, 
onda o bir kənara atılır. 
Qeyd edək ki, 
təkzibetmə prinsipi elm üçün müəyyən əhəmiyyət 
kəsb edir
. Belə ki, təkzibetmə üçün aparılan yoxlama gedişində hər hansı 
müddəanın həqiqiliyi sübut edilmirsə, o qəti surətdə təkzib olunur. Lakin 
təkzibetmə prinsipi nöqsanlıdır. Çünki o yalnız təkzibetməyə 
istiqamətləndiyi üçün biliklərin artmasına o qədər də uğur gətirmir. 
Məsələn, bu və ya digər nəzəriyyəni inkar edən mə‟lumatlar varsa, onda 
həmin nəzəriyyə tamamilə kənara atılır. Real həyatda idrakın yolu isə 
başqa cürdür.