Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 1 noyabr 2004-cü IL tarixli 816 saylı əmri ilə təsdiq olunub

RZA DARABLI (1883 -23.3.1942) 

 

"Darablı" onun səhnə  təxəllüsüdür. Bir müddət tamaşalarda təxəllüsünü "Darablinski" 

yazdırıb.  Əsasən aktyorluqla, müəyyən illərdə isə rejissorluqla da məşğul olub. 1933-cü ildə 

Azərbaycan Respublkasının əməkdar artisti fəxri adı ilə təltif olunub. 

Rza Nəcəfəli oğlu Hüseynov (Darablı) 1883-cü ildə Bakıda doğulub.  Əvvəlcə  mədrəsədə, 

sonra türk-rus məktəbində təhsil alıb. Savadını ölkə xaricində ali məktəbdə davam etdirməyə çalışıb, 

lakin buna nail ola bilməyib. Mədəniyyətin müxtəlif sahələrinə maraq göstərib. 1911-ci ildən ara-

sıra "Nicat" mədəni-maarif cəmiyyətinin truppasında epizodik, sözsüz surətlər oynayıb və üç il 

sonra isə müntəzəm  şəkildə teatr tamaşalarında iştirak edib. Azərbaycanın ilk parodiyaçı 

aktyorlarından sayılır. 

Rza Darablı "Nicat", "Səfa", "Zülfüqar bəy və Üzeyir bəy Hacıbəyov qardaşlarının 

müdiriyyəti" truppalarında dram, faciə, komediya, opera və operetta tamaşalarında maraqlı rollar 

oynayıb. Üzeyir bəy Hacıbəyovun "Şah Abbas və Xurşidbanu" operasındakı  Məstavər obrazının 

yaxşı ifaçısı olub. 1919-cü ildən bugünkü Milli Dram Teatrının truppasında aparıcı aktyorlardan biri 

kimi çıxışlar edib. 1925-1928-ci illərdə Moskvada Mərkzi Teatr Sənəti Texnikumunda təhsil alıb və 

yenidən doğma kollektivə qayıdıb. 

Komediya və dram aktyoru Rza Darablının yaradıcılığını iki dövrə ayırmaq olar: 1919-cu ilə 

qədərki dövr və ondan sonraki illərdəki fəaliyyəti. 

Birinci dövrdəki əsas rolları: Vəli, Hambal ("Arşın mal alan" və "Məşədi İbad", Üzeyir bəy 

Hacıbəyov), Qacar, Həmzə bəy, İblis ("Ağa Məhəmməd şah Qacar", "Dağılan tifaq" və "Pəri cadu", 

Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev), Məşədi Oruc və Şeyx Nəsrulla ("Ölülər", Cəlil Məmmədquluzadə), 

---

Şamdan bəy,  Şah Təhmasib ("Dilin bəlası" və "Nadir şah", Nəriman Nərimanov), Tofiq bəy, 

Mustafa paşa, Haris ("Bakı müharibəsi", "Ədirnə  fəthi" və "Trablis müharibəsi", Cəfər Cabbarlı), 

Ismayıl bəy və İbrahim ("Keçmişdə qaçaqlar", Nəcəf bəy Vəzirov). 

Teatr dövlət statusu alandan sonra Rza Darablı daha uğurla  Ənvər bəy, Belokurov, 

Yanardağ,  İbad ("Yulduz, yaxud Trablis müharibəsi", "Yaşar", "Od gəlini" və "Almaz", Cəfər 

Cabbarlı),  İbn Yəmin və  İblis,  Şeyx Sənan, Knyaz ("İblis", "Şeyx Sənan" və "Knyaz", Hüseyn 

Cavid), Qəhtan ("Dəmirçi Gavə",  Şəmsəddin Sami), Mixail Petroviç ("Qaçaq Kərəm", Vano 

Mçedaşvili), Əlimərdan ("Eşq və intiqam", Süleyman Sani Axundov), Arsini ("Nei qülləsinin sirri", 

Aleksandr Düma), Dərviş Abbas ("Molla İbrahimxəlil kimyagər", Mirzə Fətəli Axundzadə), Ursus 

("Gülən adam", Viktor Hüqo), Şpigelberq ("Qaçaqlar", Fridrix Şiller), Qapral Barbaru 

("İntervensiya", Lev Slavin), Mironov ("Özgə  uşağı", Vasili Şkvarkin), Usta Bəhlul ("Şahnamə", 

Canan), Məhkəmə  sədri ("Dubrovski",   Aleksandr  Puşkin),   Molla  Ağabala  ("Toy", Sabit 

Rəhman) rollarını ifa edib. 

1940-cı il oktyabrın 24-də Pyer Bomarşenin "Fiqaronun toyu" komediyasında oynadığı 

Antonio rolu Rza Darablının teatrda son səhnə obrazıdır. 

Səhnə fəaliyyəti ilə yanaşı, Bakı Teatr Məktəbində dərs deyib, filmlərə çəkilib. 

Rza Darablı 23 mart 1942-ci ildə Bakıda vəfat edib.