Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin

Azaldılan qalıq üsulunda 
illik amortizasiya norması aşağıdakı 
düsturla müəyyən edilir:
Burada: Ə - sürətləndirmə əmsalı deməkdir.
Mövcud qaydaya görə sürətləndirmə əmsalı kiçik müəssisələr, habelə 
maliyyə lizinqindən ibarət olan, əsas fondların aktiv hissəsinə aid edilən 
və hərəkət edən maliyyə lizinqini əmələ gətirən obyektlər üçün 2-yə 
bərabər qəbul edilmişdir. İcarə müqaviləsinin şərtlərinə uyğun olaraq 
sürətləndirmə əmsalı 3-dən artıq müəyyən edilə bilməz. Başqa sözlə, Ə < 
3 ola bilər. Bu üsulla illik amortizasiya məbləği əsas fondların qalıq 
dəyəri əsas götürülməklə müəyyən olunur. Bunu misalla izah edək. Tutaq 
ki, müəssisə, dəyəri 300 min manata, faydalı istifadə müddəti isə 10 ilə 
bərabər olan əsas fond satın almışdır, 2-yə bərabər olan sürətləndirmə 
əmsalından istifadə olunur. Bu zaman illik amortizasiya norması 20% 
(100:10-2) təşkil edəcəkdir. İllik amortizasiya məbləği (A) faydalı 
istifadə müddətinin birinci ili üçün 60 min manata (300 -20:100) bərabər 
olacaqdır. İkinci və sonrakı illər üçün illik amortizasiya məbləği obyektin 
qalıq dəyərinə əsasən hesablanacaqdır. İkinci il obyektin qalıq dəyəri 240 
min manata (300 min - 60 min) bərabər olduğuna görə həmin il üçün illik 
amortizasiya məbləği 48 min manat (240-20:100) təşkil edəcəkdir və i. a.
Faydalı istifadə müddətindəki 
illərin cəminə (sayına) görə dəyərin 
silinməsi üsulunda amortizasiya norması aşağıdakı düsturla müəyyən 
olunur:
A n 
T illərin sayı
2 T ,
Burada: 
Т щ ЭГт sayı 
- obyektin faydalı istifadə müddəti başa çatana 
qədər qalan illərin sayı; И - obyektdən faydalı istifadə olunduğu dövrdəki 
illərin sayının ədədi silsilə ilə artan yekunu deməkdir.
Daha əyani olsun deyə, bunu misalla izah edək. Tutaq ki, dəyəri 300
333

---

min manata, faydalı istifadə müddəti İsə 10 ilə bərabər olan əsas fond 
satın alınmışdır. Obyektin faydalı istifadə müddətinin başa çatmasına 
qalan illərin saymm artan yekunu (cəmi) 2 Т\ = 1+2+3+4+5 = 15-ə 
bərabərdir. Obyektdən istifadənin birinci ilində An =5/15 olacaq, illik 
amortizasiya məbləği A = 300 • 5/15 = 100 min manat təşkil edəcəkdir. 
İkinci il amortizasiya norması An= 300 • 4/15-ə, illik amortizasiya 
məbləği isə A =300 • 4/15 = 80 min manata bərabər olacaqdır və i. a.