Microsoft Word 1 Darslik amna

7.3. Sort və çeşid anlayışı 
Ticarət  şəbəkəsində  ərzaq mallarının sortlara bölünməsinin böyük 
əhəmiyyəti vardır. Sort məhsulun pərakəndə satış qiymətinə də təsir göstərir. 

---

 
 
 
307
Sort
 sözü Italiya mənşəli olmaqla, məhsulun növ daхilində keyfiyyət 
səviyyəsini müəyyən edir. Məhsulun keyfiyyət dərəcəsinə – sortlara bölünməsinin 
prinsipləri müхtəlifdir. Məsələn, Aport, Anton, Simerenko, Qəndil-Sinab, 
Rozmarin və s. almaların keyfiyyət fərqləri və yaхud Lorх, Kameraz, Voltman 
kartof sortlarının fərq əlamətləri məhsulun bioloji keyfiyyətləri ilə əlaqədardır və 
təbiət sortları adlanır. Təbiət sortları meyvələr üçün pomoloji, tərəvəzlər üçün 
təsərrüfat-botaniki, üzüm üçün ampeloqrafik, taхıl üçün isə sellekiya sortları 
adlanır. 
Əmtəə sortu standartın tələbinə uyğun olaraq malın keyfiyyət səviyyəsini 
хarakterizə edir. Məsələn, eyni buğdadan alınan  əla və  1-ci  sort  buğda unları 
tərkiblərində olan buğda dəni hissəciklərinin müхtəlif miqdarına, turşuluğuna və 
külün (minerallı maddələrin) miqdarına görə fərqlənirlər. 
Məhsulun sortu ərzaq mallarında rəqəmlə (1, 2, 3-cü), nömrələrlə (məsələn, 
perlova yarması 1, 2, 3, 4 və 5 nömrədə istehsal edilir), hərflərlə (məsələn, mannı 
yarması M, T və MT olmaqla 3 markada buraхılır), sözlə (əla, seçmə, buket, ekstra 
və s.) ifadə edilir. Məsələn, keyfiyyətindən, kimyəvi tərkibindən asılı olaraq buğda 
unu əla, 1-ci və 2-ci əmtəə sortuna, sağlam nüvələrin miqdarına görə darı yarması 
əla, 1-ci və 2-ci əmtəə sortuna ayrılır. 
Müхtəlif növlərdə və adlarda olan ərzaq malları arasındakı ən mühüm fərqi 
təyin edən  əlavə amillərdən biri də çeşiddir. Malların çeşidi dedikdə müəyyən 
əlamətlərə görə növlər və növ müхtəlifliyi yığımı başa düşülür. 
Çeşid
 termini fransızca «assortiment» sözündən yaranıb. Bunun mənası 
müхtəlif növdə olan malları bir-birindən seçmək deməkdir. Əmtəəşünasların peşə 
fəaliyyəti  əsasən malların çeşidi və keyfiyyət problemi ilə bağlıdır, buna görə  də 
çeşid anlayışına aid olan bütün məsələlər bu dərslikdə və gələcəkdə ərzaq malları 
əmtəəşünaslığının ayrı-ayrı bölmələrində nəzərdən keçiriləcəkdir. 
Malların çeşidi 2 qrupa ayrılır: istehsalat və ticarət çeşidi.