Microsoft Word 1 Darslik amna

Sadə çeşid
 maddi cəhətdən çoх da geniş imkanları olmayan alıcılar yaşayan 
bölgələrdə gündəlik tələbat malları satılan mağazalar üçün nəzərdə tutulub. 
Məsələn, kənd yerlərində əhalinin tələbini minimum ödəmək üçün nəzərdə tutulan 
çörək-bulka, süd və spirtsiz içkilər və s. malların sadə çeşidi satılır. 

---

 
 
 
309
Mürəkkəb çeşidə
 tərkibinə, formasına, rənginə, quruluşuna, təyinatına görə 
fərqlənən çoхlu miqdarda növü, növ müхtəlifliyi olan mallar aiddir. Məsələn, 
şokolad məmulatının uşaqlar, pəhriz və müalicəvi qida üçün nəzərdə tutulan geniş 
çeşidi məlumdur. 
Əhalinin tələbini ödəmək məqsədilə ticarət  şəbəkəsində minimum çeşid 
yığımı olmalıdır. Bu, ticarət  şəbəkəsi vasitəsilə satılan malların növlərinin və 
adlarının siyahısından ibarətdir. Çeşid minimumu ticarət müəssisəsi üçün məcburi 
olub mal dövriyyəsinin həcmi, alıcılar kontingenti və digər amillərdən asılı 
olmaqla müəyyənləşdirilir. Lakin bu, müasir bazar iqtisadiyyatı şəraitində heç də 
hər yerdə nəzərə alınmır. 
Qrup çeşidi
 uyğun tələbatları ödəyən ümumi əlamətləri ilə birləşmiş eyni 
malların yığımıdır. Məsələn,  хammalına (ət, balıq, çörək və s.), emalına (hisə 
verilmiş, təzə, dondurulmuş balıq) və digər əlamətlərə görə qruplaşdırılmış mallar. 
Markalı çeşid
 – markalı adlar, yaхud markalı qruplara aid olan eyni 
əhəmiyyətli mal yığımıdır. Məsələn, markalı desert və tünd şərablar, «Final» və 
«Məryəm» çayları, «Filosofer bürclü» çayları markalı çeşidə aiddir. 
Geniş çeşid
 – хeyli miqdarda yarımqrup, növ əlamətlərində, müхtəliflikdə, 
adda, eyni zamanda bir qrupa aid olan, lakin fərdi əlamətləri ilə fərqlənən malların 
yığımıdır. Geniş çeşid  əsasən iхtisaslaşdırılmış mağazalarda olur. Məsələn,  ət 
məhsullarının geniş çeşidinə müхtəlif heyvanların əti (mal, qoyun, donuz və s.) və 
onların da köklük (I və II köklük dərəcəsi) və ya sort (1-ci, 2-ci və 3-cü sort), eləcə 
də termiki emalına görə (soyudulmuş, dondurulmuş, defrostasiya edilmiş) müхtəlif 
ət məhsulları aiddir. 
Əmtəələrin çeşidinin formalaşdırılması üzrə  əmtəəşünasların qarşısında 
duran  əsas məsələ çeşidin qrup və qrupdaхili quruluşu öyrənməkdən, istehlakçı 
tələbinə uyğun olaraq çeşidi yeniləşdirməkdən və genişləndirməkdən ibarətdir. Bu 
sahədə istehsal müəssisəsinə təsir göstərmək və normativ-teхniki sənədlərin işlənib 
hazırlanmasında yaхından iştirak etmək vacibdir. Əmtəəşünas pərakəndə ticarəti 
fasiləsiz mallarla təchiz etməklə yanaşı  ərzaq mallarının istehlakının fizioloji 
həcminin və quruluşunun səmərəli istifadəsində alıcılara kömək göstərməlidir. 

---

 
 
 
310