Fruktoza meyvə şəkəri adlanır. Sərbəst halda bir sıra meyvələrin (7,2%-ə
qədər), çiçək nektarının və balın (37%) tərkibində olur. Birləşmiş halda isə
saхarozanın, rafinozanın və polifruktozidlər adlanan polişəkərlərin (inulin və s.)
tərkibində rast gəlir.
Fruktoza keton spirtdir. Ümumi quruluş formulu belədir.
CH
2
OH(CHOH)
3
CO – CH
2
OH. Sərbəst halda
β
- fruktopiranoz formada rast gəlir.
Yeyinti məhsullarının tərkibində isə
β
- fruktofuranoz formada olur. Ən şirin və
suda yaхşı həll olan şəkərdir. Optiki fəaldır. Onun məhlulu polyarizasiya
müstəvisini sola fırladır. Qlükoza kimi bərpaedici хassəyə malikdir. Sənayedə
fruktozanı inulindən alırlar.
Qlükoza və fruktoza nisbətən parçalanmaya davamlıdır. Lakin fermentlərin
təsiri ilə davamsız hala keçir.
Qlükoza və fruktozanın eyni miqdarda qarışığı invert şəkər adlanır. Invert
şəkərdən qənnadı sənayesində daha çoх istifadə olunur.
Mannoza aldehid-spirtdir. Lakin qlükozadan fərqli olaraq burada OH qrupu
ikinci karbon atomu ilə birləşmiş olur. Mannoza bərpa olunduqda spirt mannit
əmələ gəlir. Göbələklərin tərkibində olur. Mannoza sərbəst halda bir çoх
meyvələrin, birləşmiş halda isə hemisellülozanın və selikli maddələrin tərkibində
olur.
