Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 35

hakim quldar təbəqəsi ilə yeni yaranan əyanlar təbəqəsi arasında 

kəskin mübarizə gedirdi. Köhnə hakim sinif nümayəndələri 

kahinlər  ətrafında cəmləşmişdi.  Əvvəlki illərin uzun sürən 

müharibələri, ölkəyə axan qənimət və insan qüvvəsi məbədləri və 

onlara qulluq edən kahinləri varlandırmışdı. Misirin baş  və  ən 

nüfuzlu allahlarına həsr olunmuş  məbədlərinin xeyli mal-qarası 

var idi. Məbəd xəzinəsi dolu idi. Xüsusilə Amon məbədi (Fiv 

şəhəri) fərqlənirdi. Ölkədə Amon allahına ibadət geniş yayılmışdı. 

Ona bol qurbanlar kəsilir və  nəzirlər verilirdi. Adətən quş  və 

heyvan, taxıl və meyvə, içki (şərab və pivə), ətriyyat və sair nəzir 

kimi məbədə  gətirilirdi. Məbəddə  ərzaq qıtlığı olmurdu, əksinə, 

həmişə bolluq olur, kahinlər və  məbəd xidmətçiləri, habelə 

məbədətrafı yetim-yesir ərzaqla təmin edilirdi. 

Firon IV Amenxotepin ətrafına yeni əyanlar təbəqəsinin 

nümayəndələri cəmləşmişdi. Onların içərisində yoxsulluqdan 

çıxmış  və az-çox varlanmış xidmət adamları da vardı. Bu sosial 

təbəqə nemxu - "yetim, kasıb, yetim-yesir" adlanırdı. Yeni 

əyanların tərkibində nemxu, yəni yetim-yesir anlayışı artıq məcazi 

mənada işlədilirdi, eyni zamanda da belə adamların aşağı 

təbəqədən çıxdığını bildirirdi. 

XVIII sülalənin son dövrlərində "yetim-yesir" (nemxu) 

təbəqəsinə  mənsub olan, lakin artıq varlanmış adamlar Misirin 

inzibati və təsərrüfat idarələrində, ordu və firon sarayında qulluq 

edirdilər. Belə varlı  və  vəzifəli "yetim-yesirlər" yazılarında firon 

IV Amenxotep sayəsində ad-sana çatdıqlarını və əyan səviyyəsinə 

qədər ucaldıqlarını qeyd edirdilər. Varlı, adlı-sanlı  və idarələrdə 

çalışan "yetim-yesirlər" fironun dayağına çevrilmişdilər. Fironun 

əhatəsində adlı-sanlı əyanlar da vardı. IV Amenxotep yeni əyanlar 

təbəqəsinə etimad göstərirdi. Yazılarında fironu onları yaradan 

kimi qələmə verirdilər.  

Amon ümum Misir allahı hesab olunurdu. Ona həsr 

olunmuş  məbədlər hər yerdə inşa edilmişdi. Amon məbədlərinin 

xeyli gəliri olurdu. Amon kahinləri fironun daxili və xarici 

siyasətinə istiqamət verən  əsas qüvvəyə çevrilmişdi. III 

Amenxotepin dövründə bu allah Amon-Ra, yəni "Amon-günəş" 

adlandırılırdı. Günəş allahına (Raya) Misirin müxtəlif şəhərlərində 

---