Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 34

məbədin 80 min qulu var idi. Misirdə Amon Ra (Günəş allahı) baş 

allah sayılırdı. Qədim Misirdə adlı-sanlı kübarlar zümrəsinə 

dayaqlanan kahinlər təbəqəsi böyük nüfuza malik idi. Bəzən belə 

durum firon təkhakimiyyətliliyi ilə ziddiyyət yaradırdı. Məsələn, 

IV Amenxotepin (1372-1354) dövründə  kəskin qarşıdurma baş 

verir. Ehnaton adını  qəbul etmiş IV Amenxotep dini islahat 

keçirir, Misirə Aton Ra allahına sitayişi zorla qəbul etdirir. Lakin 

Ehnatonun vəfatından sonra hər şey köhnə axarına qayıdır.  

IV Amenxotepin arvadı Nefertiti minilliklər  ərzində gözəllik 

təcəssümü sayılıb. Misir Yaxın  Şərqin zəngin dövlətlərindən 

birinə çevrilmişdi. Uğurlu müharibələr ölkənin maddi ehtiyatlarını 

artırmışdı. Misirin təsərrüfatında yüksəliş gözə çarpırdı. 

Müharibələrdən  əsir gətirilmiş  əhali təsərrüfatda qul kimi 

işlədilirdi. Təcavüzkar xarici siyasətdən imtina etmiş III 

Amenxotep Misirin daxili vəziyyətinə diqqəti artırdı. Onun 

fəaliyyəti geniş tikinti işləri ilə bağlı idi. Misir fironları Nilin qərb 

sahilində Amon allahın  şərəfinə inşaat işləri aparmış  və onun 

adına məbəd tikdirmişdilər. Burada Misirin mərkəzi şəhərlərindən 

olan Fiv yerləşirdi. Bu şəhər Yeni səltənət dövründə ölkənin 

paytaxtı mövqeyini saxlayırdı. Müasir Karnak yaxınlığında Fiv 

şəhərinin xarabalığı qalmışdır. III Amenxotep də Fiv şəhərində 

Amonun  şərəfinə tikinti işləri görmüşdü. O, Amon məbədinin 

giriş hissəsinin hər iki tərəfindən kəsik ehram şəklində darvaza 

ucaltdırmışdı. Özünəməxsus xeyrat məbədlərdən birini Amona 

həsr etmişdi. Amon məbədi önündəki darvaza qızılla işlənmişdi. 

Luksor məbədlərinin divarlarına qızıl təbəqəsi, döşəməyə isə 

gümüş vurulmuşdu. Məbədlərə gedən yollar lövhə ilə döşənmişdi. 

Amon məbədinə gedən yolun kənarında qoyun heykəlləri 

düzülmüşdü. Qoyun Amon məbədinin müqəddəs heyvanı hesab 

edilirdi. Hökmdarın xeyrat məbədi yolu kənarına itəbənzər 

heykəllər qoyulmuşdu. Məbədlərdə fironun əzəmətli və hündür 

heykəlləri də ucaldılırdı. 

III Amenxotepin vəfatından sonra oğlu IV Amenxotep (e.ə. 

1365-1348-cü illər) hakimiyyətə  gəldi. O, Misirin Asiya 

vilayətlərindəki siyasi vəziyyətə  məhəl qoymadı, öz fəaliyyətini 

büsbütün daxili ixtilafların aradan qaldırılmasına həsr etdi. Köhnə 

---