Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 42

Lakin ehramlar yalnız Misir hökmdarları - fironlar və 

əyanlar üçün tikilirdi. Ancaq Misir kahinlərinin dini təliminə görə 

təkcə hökmdarlar və  əyanlar deyil, hər bir adam əbədi həyat 

qüvvəsi olan «Ka»- ya malik idi. Bunun üçün dəfn adətinə ciddi 

əməl olunmalı idi. Bütün bunlara baxmayaraq mərhumun 

mumiyasının düzəldilməsi baha başa gəldiyinə görə kasıb 

adamların cəsədləri sadəcə olaraq həsirə bükülür, qəbiristanlığın 

kənarındakı yarğanlarda basdırılırdı. Ehramlar qədim Misirdə 

adamların bərabərsizliyinin əyani sübutu kimi zəmanəmizə qədər 

gəlib çatmışdır.  

E.ə. III-II minilliklərdə ehramlar və allahlar üçün məbədlər 

tikilməyə başlanmışdır. Ehram tikintiləri xalqa çox ağır başa 

gəlirdi. Ən qədim Misir ehramı firon Coserin şərəfinə tikilmişdir. 

Bu tikili 5 min il bundan əvvəl tikilmişdir. Lakin ən məşhur və 

nəhəng ehram Xeopsun şərəfinə ucaldılan ehramdır, 20 ilə 100 

minlərlə adamın əməyi ilə tikilmiş ehramın hündürlüyü 147 metr 

(hazırda 137 metr), meydanı 55000 m

2

-dir. Ehram tikintisində 

işlədilən daşların hər birinin çəkisi 2-3 tondur. Alimlərin 

hesablamasına görə bu tikilidə 2.300000 ədəd həmin çəkidə 

daşlardan istifadə olunmuşdur. Sonralar, yəni 2 min il bundan 

əvvəl ehramları daşdan yox, kərpicdən tikməyə başladılar. Bu isə 

nisbətən ucuz başa gəlirdi. 

E.ə. I minilliyin əvvəlində ehram tikintisi dayandırılmışdır. 

Fironların qəbri gözdən-könüldən uzaq yerlərdə gizlədilirdi. Lakin 

ehram kimi bu gizli yerləri də çapıb talayırdılar. Fironların 

qəbirləri Qədim Misir tarixinin bütün dövrlərində talanmışdır. 

Qədim misirlilərin öz hökmdarlarını ilahiləşdirib ondan 

qorxmalarına baxmayaraq qəbirlərin talan edilməsi zaman-zaman 

davam etdirilmişdir. 

Fiva Misir padşahlığının yeni paytaxtı olarkən, artıq Misir 

öz inkişafının zirvəsinə çatmışdı. Qüdrətli hökmranlığı dövründə 

Misirdə elm və  mədəniyyət inkişaf etməyə başlamışdı.  İşarə-

şəkillər-heroqliflər yarandı. Papiruslarda yazılar yazılırdı. O 

vaxtdan bir şer Misirdə kitaba yüksək qiymət verildiyini sübut 

edirdi: 

Müdrik mirzələr 

---