Dərslik Bakı Dövlət Universitetinin və digər ali məktəblərin müəllim və

sosial siyasəti 
"Müsavat" partiyasının 
təqdim etdiyi proqram əsasında həyata keçirilirdi. Bu proqramda əksini tapnuş 
8 
saatlıq iş günü, həftədə bir gün istirahət, gecə növbəsinin ləğvi və 
məktəbyaşlı uşaqların işə cəlb olunmasının qadağan edilməsi, qadınlara 
ancaq onların sağlamlığına ziyan vurmayan işdə çalışmağa icazə verilməsi, 
qadınlar işləyən müəssisələrdə hökmən körpələr evinin olması, sosial 
sığortanın tətbiqi 
kimi çox mühüm tələblərin həyata keçirilməsinə Milli 
hökumət və onun yaratdığı Əmək Nazirliyi xüsusi diqqət yetirirdi. Əmək 
Nazirliyinin razılığı olmadan sahibkarlar işçiləri kütləvi şəkildə işdən çıxara 
bilməzdilər. Dövlət büdcəsinin gəlirlərinin ölkə üzrə ümumi xərclərin 
ödənilməsinə kifayət etmədiyi bir şəraitdə Cümhuriyyət hökuməti fəhlə və 
qulluqçuların əmək haqqı və müavinətlərlə təmin olunmasına xüsusi diqqət 
yetirirdi. 1919-cu ilin yanvann 1-dən fəhlələrə maaşla yanaşı, ailəli vətəndaşlara 
ayda 300 manat, ailəsizlərə isə 120 manat pul vəsaitinin verilməsi haqqında 
qərar çıxarılmışdı. 
Milli-mədəni quruculuq.
Cəmi 23 ay ömür sürmüş Azərbaycan Xalq 
Cümhuriyyəti çox qısa müddət ərzində 
milli mədəniyyətimizin 
inkişafı üçün 
çox böyük işlər görmüşdür. 
Milli hökumətin mədəniyyət sahəsindəki siyasəti ilk növbədə milli 
təhsil sisteminin yaradılmasına, dövlət quruculuğu sahəsində ən kəskin problem 
olan milli kadrların hazırlanmasına, milli dövlətçiliyə sədaqətli və milli 
mənəviyyata malik olan yeni bir gənc nəsil yetişdirməyə yönəlmişdi. Heç də 
təsadüfi deyil ki. Cümhuriyyət hökuməti bu sahədə fəaliyyətinə 
təhsil 
müəssisələrinin milliləşdirilməsindən 
başladı. Cümhuriyyət hökumətinin 
1918-ci il 28 avqust tarixli qərarı 
ilə respublikanın ibtidai məktəblərində 
şagirdlər öz ana dilində təhsil almalı idilər. Rəsmi dövlət dili olan 
türk dili 
məktəblərdə məcburi fənn kimi öyrənilirdi. 1919-cu ilin sonuna kimi beş 
gimnaziyanı çıxmaqla. Azərbaycandakı bütün qalan orta məktəblərin 
milliləşdirilməsi başa çatdınimışdı. Azərbaycanlı uşaqlann rusdilli məktəbə 
qəbulu qadağan edilmişdi. Rus orta məktəblərində hökmən həftədə 3-4 saat türk 
dili fənni tədris olunurdu. 
Orta məktəblərin yeni tədris proqramlarına “Rusiya tarixi” əvəzinə, 
“Türk xalqlanmn tarixi“ fənni daxil edilmişdi. 
Dövlət sənədlərinin yazılmasında ərəb əlifbasından istifadə edildiyi bir 
şəraitdə, 1919-cu ilin martında yaradılmış Xüsusi komissiya tərəfindən