Yelizavetpol yenidən Gəncə, Qaryagin isə Cəbrayıl qəzası adlandırılmışdı.
Milli hökumət respublikamızda söz, mətbuat və vicdan azadlığının
təmin olunması sahəsində əvvəlcədən elan etdiyi demokratiya prinsiplərinə
uyğun olan addımlar atmışdı. Belə ki mətbuat üzərindən senzura götürülmüş və
1919-cu ildə parlament mətbuat haqqında çox demokratik qanun qəbul etmişdi.
Cümhuriyyət dövründə (1918 - 1920) ideya istiqamətinə görə bir-
birindən tamamilə fərqlənən 83 qəzet və jurnal nəşr olunurdu ki, bunun 39-u
Azərbaycan türkcəsində, 44-ü isə rus və başqa dillərdə idi. Hökumətin rəsmi
orqanı olan "Azərbaycan" qəzeti Azərbaycan və rus dillərində hər gün çıxırdı.
"Azərbaycan" qəzeti ilə yanaşı, "İqbal", "Birlik" və "Açıq söz" qəzetləri xalqın
milli şüurunun formalaşmasında mühüm rol oynayırdı. Azərbaycanın milli
dövlətçiliyinə düşmən olub. Sovet Rusiyasımn əlaltısı kimi çıxış edən bolşevik -
kommunist ideologiyah qüvvələr demokratik mühitin imkanlarından
yararlanaraq sərbəst şəkildə müxtəlif qəzet və jurnallar çap etdirirdilər. Əli bəy
Hüseynzadənin "qırmızı qaranlıq" adlandırdığı bolşevik mətbuat orqanları
yalan, şəratma üsullarından və ideoloji təxribat taktikasından istifadə edərək
Cümhuriyyətin bütün fəaliyyəti və onun xalqımızın xeyrinə atdığı mütərəqqi
addımlar haqqında xalqda yanlış təsəvvürlər yaratmağa çalışırdı.
Hökumətin ciddi səyləri nəticəsində 1920-ci ilin mart ayında
Azərbaycan Teleqraf Agentliyi (Azər TAC) yaradıldı.
1919-cu ildə fransız mütəxəssislərinin Gəncə radiostansiyasında qu-
raşdırdıqlan yeni qurğuların köməyi ilə ilk Azərbaycan radiosu fəaliyyətə
başladı.
Cümhuriyyət dövründə Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənəti də öz milli
kökünə bağlanmaqla milli zəmin üzərində inkişaf etdirilirdi. Hüseyn Cavid,
Məhəmməd Hadi, Cəlil Məmmədquluzadə, Əhməd Cavad, Cəfər Cabbarlı,
Üzeyir Hacıbəyov və başqalarının bədii əsərlərində müstəqillik ideyalarına və
müstəqil dövlətimiz üçün milli qürur və vətənpərvərlik hisslərinin aşılanmasına
xidmət edən mövzulara daha çox müraciət edilirdi.
1918 - 1920-ci illər Azərbaycanda milli teatrın inkişafında mühüm
mərhələ hesab olunur. Üzeyir və Zülfüqar Hacıbəyli qardaşlarının rəhbərlik
etdiyi teatr truppasının böyük səyləri nəticəsində 1919-cu ilin noyabrında
Azərbaycan Dövlət Türk Opera Dram Teatrı yaradıldı.
1919-cu ildə Bakıda musiqi və rəssamlıq studiyalan açılmışdı. 1918 -
1920-
ci illərdə bütövlükdə mədəniyyət, o cümlədən ədəbiyyat və incəsənət
milli dövlətin qayğısı və himayəsi nəticəsində öz yüksəliş dövrünü keçirirdi.
Dostları ilə paylaş: