Azərbaycanın Dövlət müstəqilliyinin bərpası haqqında "Bəyannamə" adlı çox mühüm bir
sənədi qəbul etdi. Müxalifətin tələbi ilə həmin sessiyada Bakıda fövqəladə
vəziyyətin ləğv edilməsi və milli müdafiə qüvvələrinin yaradılması barədə qərar
qəbul olundu. Sentyabrın 5-də
Müdafiə Nazirliyi yaradıldı.
Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin boykot çağırışına və Naxçıvan Ali
Məclisinin Muxtar respublika ərazisində seçkilərin keçirilməsindən imtina
etməsinə baxmayaraq, 1991-ci ilin sentyabr ayının 8-nə təyin edilmiş prezident
seçkilərində respublikanın rəhbəri Ayaz Mütəllibov prezidentliyə yeganə
namizəd kimi iştirak etdi. Seçki günü əhalinin çox az hissəsi səsvermədə iştirak
etdiyi halda. Mərkəzi Seçki Komissiyası tərəfindən A.Mütəllibovun prezident
seçildiyi elan olundu. Buna baxmayaraq, seçkidən sonra demokratik qüvvələrin
fəaliyyəti nəticəsində respublikanın siyasi həyatında bir sıra mühüm
dəyişikliklər baş verdi. 1991-ci il sentyabrın 14-də artıq iflasa uğramış
Azərbaycan Kommunist Partiyasının buraxılması haqqında qərar verildi.
Oktyabnn 18-də şəhər və rayonlarında icra hakimiyyəti başçısı vəzifəsi təsis
edildi. Ali Sovetinin 1991-ci ilin oktyabnn 18-də keçirilən sessiyasında
"Azərbaycan Respublikasının Dövlət müstəqilliyi haqqında Konstitusiya aktı" qəbul olundu. Demokratik hərəkatın çox böyük qələbəsi sayılan bu mühüm
hadisə nəticəsində
Azərbaycanın 1920-ci ildə itirdiyi dövlət müstəqilliyi bərpa olundu və dövlətimiz özünü Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hüquqi
varisi elan etdi.
Gənc və müstəqil dövlət 1991-ci ilin sonunda bir sıra mühüm addımlar
atdı. 1991-ci il dekabrın 25-də Ali Sovet - 1) 31 dekabrın dünya
azərbaycanlılarının həmrəylik günü kimi qeyd olunması; 2) kiril əlifbasından
latın əlifbasına keçirilməsi; 3) qəbul imtahanlarının test üsulu ilə keçirilməsi
haqqında 3 mühüm qərar qəbul etdi.
Belə bir şəraitdə SSRİ rəhbərliyi ayn-ayn müttəfiq respublikalarda
güclənməkdə olan İttifaqdan qopma meyllərinin qarşısını almaqda tamamilə
aciz vəziyyətə düşmüşdü. SSRİ adlanan nəhəng dövlət artıq tam iflas həddinə
gəlib çatmışdı.
