16.2. Almaniyada
sertifikatlaşdırma
Almaniyada
sertifikatlaşdırmanın hüquqi bazasını əhalinin
sağlamlığının və həyatının qorunması, ətraf mühitin mühafizəsi,
əməyin təhlükəsizliyi, resurslara qənaət, istehlakçıların maraqlarının
mühafizəsi sahəsindəki qanunlar təşkil edir. 1990-cı ildən ölkədə
keyfiy
yətsiz məhsul hazırlanmasına görə məsuliyyətlilik haqqında
qanun
fəaliyyət göstərir. Bu qanun Avropa Şurasının (AŞ) üzvü olan
ö
lkələrin qanunvericiliyi ilə harmonizasiya edilmişdir və vahid bazar
məkanında sertifikatlaşdırma üçün qanunverici baza rolunu oynayır.
Qanun oyuncaqlardan
tutmuş bəzi növ avadanlıqlara qədər çox geniş
sayda
məhsulları əhatə edir.
Almaniyanın TTBM/BTT informasiya mərkəzinin məlumatına
gö
rə Ümumi Milli Sertifikatlaşdırma sistemi bir sertifikatlaşdırma
sisteminin
əhatə edir. Almaniya iqtisadiyyatının tələbatının 80–90%-
ni, Ümumi Milli
Sertifikatlaşdırma sistemini təşkil edən aşağıdakı
sistemlər təmin edir:
A–
Reqlamentlərə uyğunluğun sertifikatlaşdırma sistemi;
A1–DIN
standartlarına uyğunluğun sertifikatlaşdırma sistemi;
440
A2–VDE
sertifikatlaşdırma sistemi;
A3–BVGW
sertifikatlaşdırma sistemi;
B–
Almaniyanın keyfiyyətə və markalamaya təminat
institutunun RAN
sertifikatlaşdırma sistemi;
S–
Sənaye texnologiyasının GS nişanına sertifikatlaşdırma
sistemi;
D–Tikinti
konstruksiyalarının Federal normada uyğunluğuna
nəzarət sistemi;
E–Ö
lçmə vasitələrinin və etalonların sertifikatlaşdırma sistemi:
S–
Almaniyanın sənaye qanunvericiliyinin 24-cü bölməsinə
uyğunluğun sertifikatlaşdırma sistemi.
Sistem A1. DIN
standartlarının tələb qoyduğu bütün növ
məmulatları əhatə edir. Bu sistemə Almaniyanın standartlaşdırma
institutu
rəhbərlik edir. Sistem könüllülük xarakteri daşıyır. Öz
məhsullarının sertifikatlaşdırılmasında maraqlı olan Almaniya və xarici
təşkilatlar bu sistemə eyni dərəcədə daxil ola bilər. Bu sistemdə serti-
fikat
laşdırma üzrə birbaşa işləri uyğunluğun qiymətləndirilməsi üzrə
cəmiyyət DIN SERTIKO yerinə yetirir. Bu cəmiyyət AŞ çərçivəsində
sertifikat
laşdırma üzrə bir sıra müqavilələrdə iştirak edir və Beynəlxalq
təşkilatlarla əməkdaşlıq edir. DIN standartlarının tələblərinə uyğun-
lu
ğa sınanılmış məmulatlar DIN GEPRUFT nişanı ilə markalanırlar
(“DIN
tələblərinə uyğunluğuna sınanılıb”), şəkil 16.1.
Şəkil 16.1. A1 sistemində DİN standartlarına uyğunluq nişanı
441
Nişandan istifadə etmə müfəttiş nəzarəti ilə müşayiət olunur. Bu
ni
şan, müharibəyə qədərki Almaniyadan irsən keçmiş və ticarət nişan-
la
rı haqqında Madrid konvensiyasını imzalamış bütün ölkələrdə
qeydiyyatdan
keçmiş DIN nişanı kimi qəbul edilmişdir.
Bu
nişan təhlükəsizliyə sertifikatlaşdırılmış məmulatlara qoyu-
lur. Bununla
belə istehsalçılara bu nişanla öz məhsullarını markala-
maq
qadağan edilmirdi. Bu da həmin məhsulların DIN standartlarının
tələblərinə uyğunluğunu göstərirdi. Bu nişandan istifadə üçün lisen-
ziya
tələb olunmur.
DIN SERRÜFT
uyğunluq nişanı 1972-ci ildən tətbiq edilir və
ancaq
sertifikatlaşdırılmış məmulların markalanmasında istifadə
oluna
bilər.
Əməyin təhlükəsizliyi qanunların və texniki avadanlığın
t
əhlükəsizliyi haqqında qanunun gözlənilməsinə müfəttiş
n
əzarətini bütün vilayətlərin Əmək və Sosial təminat nazirliyinin
istehsalata n
əzarət şöbələri aparır. Bu nəzarətdə məqsəd sertifikat-
laşdırma sınaqlarından keçməmiş avadanlıqlardan istifadə
olunmasını maksimum məhdudlaşdırmaqdır. Bu nəzarəti texniki
yoxlama avadan
lıqları hazırlayan assosiasiyalar yerinə yetirir.
Onlar b
ədbəxt hadisələrin qarşısının alınması, sığortalamaq və
mü
əssisə işçilərinə ziyanın ödənilməsinə görə məsuliyyət da-
şıyırlar. Onlar həm də qurğuların və avadanlıqların təhlükəsizliyi
üçün t
ələblər işləyir və nəşr edirlər. Assosiasiyalar avadanlıqların
yoxlama
larını, ya müəssisələrin (firmaların) sorğularından, ya da
sertifikatlaşdırmanın mənfi nəticələrindən sonra aparır. Yoxla-
maları yerinə yetirmək üçün professional texniki müfəttişlər dəvət
olunurlar. Assosiasiyalar sah
ələr üzrə təşkil edilmiş qruplardan
ibar
ət olur.
Onlardan daha çox
məşhur olanı GBG (Gewerbliche Be-
rufsgenossenschaften)–
Sənaye üçün professional assosiasiya və TÜV
(Teehnische üverwashungs Veren e.v) – texniki
təftiş təşkilatı
qruplarıdır. TÜV VDE-nin adından sertifikatlaşdırmanı aparmaq
hüququna malikdir.
Sistem A2. Bu
sistemdə VDE qaydalarının, bəzən də DIN
standartlarının yayıldığı bütün növ elektrotexniki və elektron
məmulatlar sertifikatlaşdırılır. 1980-ci ildən bəri BEK standartlarına
442
uy
ğunluğa sınaqlar aparılır. Sistem A2-də sertifikatlaşdırma, konkret
məhsul
nö
vünə
tələbləri
reqla
mentləndirən
qanunla
rın
mö
vcudluğundan asılı olaraq, könüllü və məcburi ola bilər. VDE
sınaqların və sertifikatlaşdırma sisteminin nəticələrinin qarşılıqlı ta-
nınması üzrə beynəlxalq və Avropa çoxtərəfli müqavilələrin
iştirakçısıdır. Bu da VDE sisteminin uyğunluq nişanlarının xaricdə
ta
nınmasına kömək edir. Onlar praktiki olaraq Avropa ölkələrində
qeydiyyatdan
keçmiş və tanınmışlar.
VDE
nişanları ilə markalamanın düzgünlüyünə nəzarəti VDE-
nin
sınaqlar və sertifikatlaşdırma üzrə mərkəzi – PRUF STELLE
həyata keçirir (şəkil 16.2.). Bu təşkilatın verdiyi sertifikat məhsulun
və sənaye avadanlıqlarının təhlükəsizliyi haqqında qanunun
tələblərinə uyğunluğuna təminat verir.
VDE
nişanlarından, bu mərkəzin lisenziyası olmadan istifadə
etmək qadağandır. Sertifikat və uyğunluq nişanı ilə markalamaq
hüququnu
almış avadanlığı hazırlayan şəxs məhsulun bütün
buraxılma müddətində, sertifikatlaşdırmanın tələblərinə uyğunluğun
gö
zləniləcəyinin mümkünlüyünü sübut edən dəlillər təqdim etməyə
borcludur:
a)
materialların, məişət təyinatlı aparatların, işıqlandırıcı
avadanlığın təhlükəsizliyini təmin etmək üçün istifadə olunan
transformatorların, radio və televiziya qurğularının standartlara və
texniki
tələblərə uyğunluğu qeyd olunur;
b)
kabellərin və elektrik naqillərinin standartların tələblərinə
uyğunluğunu göstərir;
ç) radio
maneələrin aradan qaldırılmasının standartların
tələblərinə uyğunluğu qeyd olunur;
c)
sertifikatlaşdırılmış elektron komponentləri markalamaq
üçün
istifadə olunur.
Sistem A3
Almaniyanın qaz və su təchizatı üzrə firmalarının
Asso
siasiyasının - DIVIGW-nin sertifikatlaşdırma sistemidir.
Almaniyada qaz avadanlıqları, “Texniki qurğuların təhlükəsizliyinin
təmin edilməsi haqqında” qanuna uyğun olaraq DIN standartlarına
uyğunluğa məcburi sertifikatlaşdırılmalıdır. Yerli qaz şirkətləri
sertifikatlaşdırılmamış qaz avadanlığını qazla təminat sisteminə
qoşmaqdan imtina edirlər.
443
a) ç)
ç)
b)
c)
Şəkil 16.2. VDE-nin uyğunluq nişanları
Qaz-su
təzhizatı sferasında tətbiq edilən digər növ məhsullara
münasibətdə sertifikatlaşdırma könüllü xarakter daşıyır. Lakin
istehlakçılar həmişə sertifikatlaşdırılmış məhsullara üstünlük verir.
Sertifikatlaşdırma sistemi GIVWE tərəfindən işlənilmişdir və
əsəsən məişət və kommersiya təyinatlı avadanlıqlar üçün nəzərdə
tutulmuşdur.
DVGW
sistemində məişət və qaz avadanlıqlarının xarici və
beynəlxalq standartlara uyğunluq sertifikatlaşdırılması yalnız
hazırlayanlar, alıcılar və Almaniya hakimiyyət orqanları arasında
müqavilə olduqda aparılır. Almaniyada bazara çıxarılan bütün qaz
avadan
lığı DVGW-nin uyğunluq nişanı ilə nişanlanmışdır.
Sertifikatlaşdırılmış avadanlığa DVGW tərəfindən müfəttiş
nəzarəti aparılır. Nəzarət zavoddan götürülmüş nümunələrə dövri
sınaqlar formasında aparılır.
Sistem V
Almaniyanın keyfiyyətə və markalamaya təminat
institutunun
rəhbərliyi altında işləyir və RAL sistemi adlanır. Bu
sistemin
tərkibinə 150-yə qədər keyfiyyət üzrə cəmiyyət daxildir.
444
Keyfiyyət üzrə hər bir cəmiyyət öz fəaliyyətini bir növ məhsula
uyğun olaraq qurur. RAL sistemi təsərrüfat məhsulları və tikinti ma-
teri
alları sahələrinə nəzarət edir. Sistemdə sertifikatlaşdırma
könüllüdür. Buna baxmayaraq, onun
qaydaları DIN standartlarına
əsaslanır. RAL sınaqlar və sertifikatlaşdırma üzrə Avropa və
Beynəlxalq təşkilatların üzvüdür və qarşılıqlı tanınma üzrə
müqavilənini iştirakçısıdır ki, bu da RAl-ın sertifikatlarının və
nişanlarının xaricdə tanınmasına kömək edir.
Sistem S
məmulatların, cihazların təhlükəsizliyi haqqında
qanunun
(GSG)
tələblərinə uyğunluğunu təsdiq edən
sertifikatlaşdırma sistemidir. Bu GSG nişanı ilə markalamaqla
təsdiqlənir. Almaniyada 100-ə qədər sertifikatlaşdırma üzrə orqan
fəaliyyət göstərir ki, onlar da cihazların GS nişanına uyğunluğuna
sınaqlar aparır. Sistem könüllülük xarakteri daşıyır. Lakin sınaqları
DIN
standartlarının tələblərinə və həm də hamı tərəfindən tanınmış
və xüsusi siyahıya salınmış texniki qaydalara uyğun aparılır. Əmək
və sosial təminat üzrə federal nazirlik müfəttiş nəzarəti üçün
tələblər müəyyən edir, cihazları (texniki əmək vasitələri) GS nişanı
ilə markalamaq huququnu verən sınaq mərkəzlərini təyin edir və
xarici
sifarişçiləri sistemə buraxmağa məcbur edir.
Sistem D o biri
sistemlərdən fərqli olaraq məcburidir və tikinti
profilli
məhsullara aiddir. Sistemə ümumi rəhbərlik Almaniyanın
tikinti
texnikası institutu (DIVT) tərəfindən yerinə yetirilir. Sistemin
əsas normativ sənədləri DIN standartlarıdır.
Sistem E qanunverici metrologiya
çərçivəsində fəaliyyət
gö
stərən sertifikatlaşdırma sistemidir.
Almaniyada metrologiya sah
əsində əsas federal orqan Federal
Fiziki Texniki institutudur. Bundan
başqa, sistemdə federal torpaqların
uyğun təşkilatları və akkreditasiya olunmuş sınaq laboratoriyaları fəa-
liyy
ət göstərirlər. Onlara, məcburi sertifikatlaşdırlan ölçmə
cihazlarının yoxlama haqqında qanuna uyğunluğunu təsdiq etmək
hüququ
verilmişdir. Bu sistemin əsas fəaliyyət sahələri elektriklə,
istilikl
ə, qazla, su ilə bağlı cihazlar və transformatorlar təşkil edir. Sis-
temd
ə bir neçə uyğunluq nişanı mövcuddur: icazə nişanı, (Federal
Fiziki Texniki institutu verir); yoxlama
nişanı (yoxlama orqanı verir);
t
əsdiq edən nişan (federal səviyyədə akkreditasiya olunmuş sınaq mər-
445
k
əzləri verir). Bu sistemdə cihazların həm məcburi, həm də könüllü
yoxlanmasını aparmaq olar. Məcburi yoxlanma yuxarıda adı çəkilən
qanunun müdd
əaları əsasında aparılır. Sistemin qanunları beynəlxalq
v
ə Avropa qanunları ilə uyğunlaşdırılmışdır. Federal Fiziki Texniki
Institut Beyn
əlxalq qanunverici metrologiya təşkilatının (BEQMT)
m
əsləhətlərindən və AŞ-nın direktivlərindən (məcburi) istifadə edir.
Sistem F buxar
qazanlarının, yüksək təzyiqli balonların, maye
yanacaqların daşınma vasitələrinin, partlayışdan qoruyan elektrik
avadanlıqlarının, qaldırıcı quruluşların sertifikatlaşdırı-lması ilə
məşğul olur. Federal hökumətin sərəncamına əsasən göstərilən
məhsullara müfəttiş nəzarətinin ciddi rejimi müəyyən edilmişdir,
çünki onlar potensial qorxulu
məhsullar sayılırlar. Bu məhsulların
qoyulmuş tələblərə uyğunluğu istismara qədər və istismar
prosesində dövri olaraq yoxlanılır.
Almaniyada keyfiyy
ət sisteminin sertifikatlaşdırılması üzrə
praktiki
işi, 9000 seriyalı İSO standartları istifadəyə verilənə qədər
yaradılmış, keyfiyyət sisteminin sertifikatlaşdırılması üzrə cəmiyyət
(DQS)
aparırdı. Bu təşkilat qeyri-kommersiya təşkilatıdır, keyfiyyət
sisteminin qiym
ətləndirilməsini aparır, sertifikat və uyğunluq
nişanından istifadə üçün resenziyalar verir, DQS adından keyfiyyət
sisteminin
sertifikatlaşdırmasını aparmaq hüququnu vermək üçün
t
əşkilati akkreditasiya edir, müfəttişləri öyrədir və öz səlahiyyəti
ç
ərçivəsində Almaniyanı beynəlxalq təşkilatlarda təmsil edir.
DQS-
də kommersiya təşkilatları da akkreditasiya olunmuşdur.
Bu da onlara
keyfiyyət sisteminin sertifikatlaşdırılması üzrə fəaliyyət
gö
stərməyə imkan verir. Bundan başqa, ölkənin müxtəlif
torpaqlarında texniki nəzarət üzrə Almaniya cəmiyyətləri TÜV
sertifikat
laşdırmanı aparmaq hüququnu almışlar. 1989-cu ildən key-
fiyyət sisteminin sertifikatlaşdırılması üzrə işləri TÜVSERT təşkilatı
reqlamentləşdirir. Bu təşkilat Avropa səviyyəsində rəsmi olaraq
qeydiyyata
alınmışdır və onun fəaliyyəti 9000 seriyalı İSO
standartlarına əsaslanır.
Almaniyada akkreditasiya
işlərinə rəhbərlik akkreditasiya üzrə
Almaniya
şurası (DAR) aparır. Bu təşkilat qanunvericiliklə
reqlamentləşdirilən sahələrdə akkreditasiya ilə məşğul olur.
Reqlamentləşdirilməyən sahələrdə bu funksiyaları akkreditasiya üzrə
446
Baş cəmiyyət (TQA) yerinə yetirir. Sertifikatlaşdırma üzrə sınaq
laboratoriyalarının və orqanların akkreditasiyası 45000 seriyalı EN
Avropa
standartlarına uyğun aparılır.
16.3. Fransada
sertifikatlaşdırma
Fransada
sertifikatlaşdırma 1939-cu ildən fəaliyyət göstərir.
Bu sah
ədə ilk qanun Milli NF standartlarına uyğunluq nişanı
haqqında qanundur. Bu qanun sonra edilmiş dəyişiklik-lərlə və
əlavələrlə bu gün də fəaliyyətdədir. Sertifikatlaşdır-maya görə mə-
suliyy
əti standartlaşdırma üzrə Fransız assosiasiyası (AFNOR)
daşıyır.
Təşkilati nöqteyi-nəzərdən sertifikatlaşdırma sahə prinsipi üzrə
qurulmuşdur və standartlaşdırma sistemi ilə daimi qarşılıqlı
əlaqədədir.
AFNOR-dan
başqa sertifikatlaşdırmanı dövlət və sahə
səviyyəli orqanlar: Fransanın xarici ticarət mərkəzi (CNCE),
normalar
və texniki reqlamentlər haqqında informasiya mərkəzi
(CINR),
elektrotexniklər ittifaqı (UTE) yerinə yetirir.
AFNOR
sınaq mərkəzlərinin və laboratoriyalarının
səlahiyyətlərini təyin edir, onların akkreditasiyasına, NF nişanının
verilməsinə və ləğv edilməsinə cavabdehdir. Sertifikatlaşdırma üzrə
milli
orqanların beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlığını uyğunlaşdırır.
CNCE ixrac
və idxal olunan məhsulların sertifikat-
laşdırılmasına cavabdehdir.
CINR milli
sertifikatlaşdırma sisteminin və iqtisadiyyat
sah
ələrinin informasiya təminatını həyata keçirir. Sistem 400 mindən
çox standarta, sertifikat
laşdırma haqqında qaydalara, dünyanın bir
çox ölk
ələrinin beynəlxalq və regional təşkilatlarının akkreditasiya
prosedu
rları haqqında bank məlumatlarına malikdir.
UTE elektron v
ə elektrotexniki məhsulların sertifikatlaşdırılması
üçün
normativ
t
ələblər işləyir. UTE təkcə AFNOR-un
sertifikatlaşdırma üzrə sahə orqanının səlahiyyətçisi deyil, həm də
elektronika, elekrotexnika v
ə rabitə sahələrində standartlaşdırma üzrə
milli t
əşkilatdır.
Fransada
uyğunluğun qiymətləndirilməsinin bir neçə forması
447
mövcuddur:
• Avropa
direktivlərinə uyğunluğun təsdiqi;
•
tədarükçünün, məhsulun Avropa standartına uyğunluğu
haqqında ərizə–deklarasiya;
• milli standartlara
uyğunluğa könüllü sertifikatlaşdırma;
•
satışda olan məhsulun təhlükəsizliyinə nəzarət.
AB
Direktivlərinə uyğunluq üçüncü tərəfin sertifikatlaşdırması
və
nişanı ilə təsdiqlənir. Fransada buraxılan məhsulun 20%-i bu
cür
qiymətləndirmədən keçməlidir.
Tədarükçünün cavabdehliyi altında verilən məlumat-
deklarasiya
məhsulun konkret Avropa standartına uyğunluğunu
gö
stərir. Tədarükçü, məhsulu nişanı ilə markalamaq hüququna da
malikdir.
Səlahiyyətli orqan belə məhsula inspeksiya nəzarətini ye-
rinə yetirir və meyillənmələr aşkar edildikdə, tədarükçünü məhsulu
markalamaq hüququndan
məhrum edir. Əgər məhsul digər normativ
sənəd üzrə istehsal edilirsə, onda o üçüncü tərəfin
sertifikatlaşdırılmasından keçməlidir.
Fransanın
milli
standartlarına
uyğunluğa
könüllü
sertifikatlaşdırmanı AFNOR aparır və ən ciddi sertifikatlaşdırma
sxemindən istifadə edilir. Sertifikatlaşdırılmış məhsul Fransanın milli
standart
larına uyğunluq nişanı (NF) ilə markalanır. Istehsal olunan
məhsulun 75%-ə qədəri könüllü sertifikatlaşdırmaya uğradılır. AB-
nin
Direktivlərinə uyğunluğun təsdiqindən fərqli olaraq, burada
məhsulun milli standartın bütün tələblərinə uyğunluğunu, o cümlə-
dən təhlükəsizliyini də sübut etmək tələb olunur.
Satışda olan məhsulun təhlükəsizliyinə nəzarət,
və NF
nişanları ilə markalanmış, seçilmiş nümunələrin keyfiyyətinin AB-
nin
Direktivlərinə, yaxud milli Fransa standartlarının tələblərinə
uyğunluğu müntəzəm yoxlamalar aparılmaqla müəyyənləşdirilir.
Bununla, bir
neçə min müfəttişin işinə rəhbərlik edən Iqtisadiyyat
Nazirliyi
məşğul olur.
Dö
vlət standartına uyğunluğa sertifikatlaşdırma sistemi milli
sistemdir
və NF nişanı ilə təsdiqlənir. Bu nişan bütün məhsullara
tətbiq edilir. Lakin elektrik məhsulları üçün başqa nişan nəzərdə
tutulur.
Məsələn: məişət elektrik cihazları üçün–NF ELEKTRICITE
CONTROLE, NE LIMITE A LA SECURITE
nişanı elektrik
448
cihazının ancaq təhlükəsizliyini göstərir. Bu nişan məhsulun texniki
xarakteristikalarının standarta uyğunluğu haqqında heç bir məlumat
vermir.
Məhsulu hazırlayan, NF nişanından istifadə etmək hüququnu
müqavilə və lisenziya əsasında o halda ala bilər ki, verilmiş məhsul
növünü
hazırlayanların əksəriyyəti buna maraqlı olsun. Hər bir növ
məhsul üzrə AFNOR nişanının qəbulu qaydaları, məcburi nəzarət
nö
vləri və onu yerinə yetirən subyektlər, məsuliyyət və apelyasiya
qaydaları haqqında qətnaməni təsdiq edir. Lisenziyaçı məhsulu NF
nişanı ilə markaladıqda nəinki AFNOR, həm də istehlakçı qarşısında
ö
hdəçilik götürür. AFNOR məhsulların qanunsuz markalanmasına, qeyri-
qanuni reklama, yaxud
fırıldaqçılığa görə qanunla təqib etmək hüququna
malikdir. Fransada NF
nişanı ilə 100 mindən çox məhsul markalanır. Bu
nişan müxtəlif sahələr üçün 110 modifikasiyaya malikdir.
Xaricdə istehsal olunmuş məhsul da (əgər bu məhsul anoloji
olaraq Fransa
məhsuluna qoyulmuş tələblərə uyğundursa) bu nişanla
markalana
bilər.
Sifarişçilər üçün daha əlverişli şərait yaratmaq məqsədilə
AFNOR, NF
nişanını almaq üçün sertifikatlaşdırma hüququ olan
səlahiyyətli orqanlar şəbəkəsi yaratmışdır. Səlahiyyətli orqan
AFNOR-u
əvəz edərək, sertifikatlaşdırma ilə bağlı (idarəetmə, sınaq,
nəzarət), bütün funksiyaları yerinə yetirir.
NF
nişanı almaq üçün sertifikatlaşdırma könüllü xarakter
daşıyır. Burada səhiyyə sahəsinə aid olan məhsullar (materiallar,
dərmanlar, avadanlıqlar) istisna təşkil edir, çünki bu məhsullar üçün
sınaqlar, o cümlədən klinik sınaqlar məcburidir. Belə məhsullar NF–
MEDICAL
nişanı ilə markalanır.
Könüllülük
xarakterinə baxmayaraq, ixtiyari növ məhsul
hazırlayan firmalar NF nişanı ilə markalamaq hüququnu almağa
çalışırlar, çünki bu nişan məhsulun keyfiyyətinə alıcıların inamını
təmin edir.
Fransada
sınaq laboratoriyaları dörd qrupa bölünür: dövlət,
ictimai,
şəxsi və firmaların laboratoriyaları. Onların akkreditasiyası
könüllüdür v
ə maliyyələşdirmə sifarişçi-laboratoriya tərəfindən aparılır.
AFNOR 60-dan çox
laboratoriyanın akkreditasiyasını aparmışdır.
Onlar, m
əhsulların milli standartlara uyğunluğunu yoxlamaq üçün
449
sınaqlar aparmaq hüququna malikdirlər. Bəzi akkreditasiya olunmuş
laboratoriyalar dövl
ət tərəfindən nəzarət olunan texniki sənaye
m
ərkəzləridir.
AFNOR-dan
başqa könüllü akkreditasiya ilə, proqramı dövlət
tərəfindən tutulan, milli sınaq laboratoriyaları şəbəkəsi (RNE) də
məşğul olur. Akkreditasiyanın müddəti üç ildən artıq olmur. Birinci
yoxlama,
ümumiyyətlə, bir ildən sonra təyin olunur. RNE
çərçivəsində Fransanın çox böyük sınaq laboratoriyaları, sınaqlar
üzrə Milli laboratoriya (LNE), Mərkəzi elektrotexniki laboratoriyası
(LCIE)
işləyir. Bu laboratoriyalarda həm də elektrotexniki məhsullar
üçün etalonlar
və dövlət standartları saxlanılır. Ölçmə cihazlarının
yoxlama
larını aparan laboratoriyaların akkreditasiyasını Milli met-
rologiya bürosu (BNM)
aparır.
Bunlardan, m
əcburi xarakter daşıyan, ümumiyyətlə, konkret
nazirlikl
ə bağlı olan, xüsusi akkreditasiya növü də mövcuddur. Məsələn:
Ətraf Mühitin Mühafizəsi Nazirliyi, kimya məhsullarının milli və bey-
n
əlxalq standartlara uyğunluğuna bioloji və kimyəvi sınaqları aparan sı-
naq
laboratoriyalarını akkreditasiya edir. Bu cür akkreditasiyanın
müdd
əti, ümumiyyətlə, iki ildən artıq olmur.
Dostları ilə paylaş: |