MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI
___________________________ 90 ____________________________
Şəkil 12. IDEFO standartının blok diaqramı
Dekompozisiya
edilmiş
(parçalanmış)
diaqramlar
təşkilatın iyerarxik səviyyələr üzrə necə bölündüyünü təsvir
edir (şəkil 13).
IDEFO standartı ilə model qurularkən aşağıdakı əsas
qaydalar gözlənilməlidir:
•
1.Dekompozisiya edilmiş (parçalanmış) diaqram
qurularkən “valideyn” diaqramın bütün girişləri və
çıxışları əks etdirilməlidir. İyerarxiyanın hər bir
səviyyəsində (1-ci səviyyə istisna olunmaqla) 3-dən 6-
ya qədər blok olmalıdır. Əgər blokların sayı 3-dən
azdırsa, onları başqa prosesin tərkibində vermək
lazımdır. Blokların sayı 6-dan çox olduqda onları
konsolidasiya
(Konsolidasiya
–
möhkəmlənmə,
qüvvətlənmə, birləşmə) etmək lazımdır.
MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI
___________________________ 91 ____________________________
•
2.Prosesin adı isimdən və feildən ibarət olmalıdır.
•
3.Prosesin blokları soldan-sağa və yuxarıdan-aşağı
yerləşdirilməlidir.
•
4.Hər bir ox adlandırılmalıdır.
•
5.Proses təsvir edilərkən baxış aspekti və məqsəd
təsvir edilməlidir.
Şəkil 13. Dekompozisiya diaqramı
Müəssisənin
fəaliyyətinin
dekompozisiyası
adətən
aşağıdakı səviyyələr üzrə aparılır:
•
Müəssisə;
•
Funksiyalar;
MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI
___________________________ 92 ____________________________
•
Proseslər;
•
Fəaliyyət;
•
Tapşırıqlar;
•
Addımlar.
Funksiyalar müəssisə fəaliyyətinin ən iri təsvir vahidi
olub, işlər axınından ibarətdir. Aşağı səviyyədə proseslər
fəaliyyətlərə parçalanır. Sonra fəaliyyətlər tapşırıqlara,
tapşırıqlar isə addımlara parçalanır. Nəticədə iyerarxiya ağacı
alınır.
Menecment nəzəriyyəsində prosesə biznes-proses deyilir.
Biznes-proses - bir və ya bir-neçə əlaqəli iş və ya
prosedurdur ki, bunlar da birlikdə verilmiş təşkilati struktur
çərçivəsində müəyyən istehsal və qeyri-istehsal fəaliyyətini
reallaşdırmaq məqsədi güdür.
Hər bir biznes-proses aşağıdakı elementlərdən təşkil
edilir:
•
S
əmərəlilik göstəricisi – prosesin nəticəsinə ədədi
qiyməti vermək üçün istifadə edilən kəmiyyətdir.
Adətən, dəyər, zaman və ya keyfiyyət vahidlərində
ifadə edilir;
•
Çıxış – müəssisənin daxilində və ya xaricində olan
proses “alıcısına” təqdim edilən nəticədir;
•
Proses – “girişi” “çıxışa” çevirmək üçün tətbiqi lazım
olan fəaliyyət, işlər və ya prosedurlardır;
•
Giriş – “çıxışı” formalaşdırmaq üçün prosesin istifadə
etdiyi informasiya, verilənlər, materiallardır;
•
Proses sahibi – prosesin icrasının nəticəsinə cavab
verməli olan təşkilati vahiddir.
Funksional modelin çıxışında məhsulun istehlak dəyərinin
artırılması modeli alınır. Bu model müştərilərə təklif edilən
məhsul və xidmətlər toplusunu əks etdirir.
|