Dərslik mövcud proqram əsasında yazılaraq "Təsviri incəsənətin nəzəriyyəsi"nin
Yüklə 3,29 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Neolit dövrünün
|
Mövzu 8:
TƏSVİRİ SƏNƏTDƏ MİQYAS VƏ MÜTƏNASİBLİK 51 Mövzu 8 Təsviri sənətdə miqyas və mütanasiblik İbtidai dövrün qayaüstü təsvirlərini diqqətlə araşdırsaq məlum olur ki, o dövrün “rəssamları” öz təsvirlərində miqyas amilini istifadə etməmişlər. Onlar üçün miqyasın bədii ifadə üsulu kimi əhəmiyyəti yox idi. Bildiyimiz kimi, qayaüstü təsvirlərdə heyvan və yaxud insan təsvirindən başqa digər obyekt və predmetlərin təsvirinə rast gəlinmir. Müasir təsviri sənətdə isə insan müəyyən məkanda təsvir olunduqdan oradakı digər predmet və obyektlər 52 Təsviri incəsənətin nəzəriyyəsi Telman İbrahimov miqyas münasibətlərini düzgün qurmağa imkan verir. İnsan istənilən məkanda və ya mühitdə təsvir olunursa, orada digər obyektlər – ev, interyer, ağac, dağ və s. istər-istəməz insan fiqu- runa nisbətdə obyektiv miqyas fərqini əks etdirməyə köməklik edir. Yəni insanın miqyası evin miqyasından heç vaxt böyük ola bilməz. İbtidai qayaüstü təsvirlərdə isə müqayisə üçün digər bir sabit ölçülü obyekt yoxdur. Hətta insanla heyvanların arasındakı miqyas fərqi şərti olaraq təsvir olunur. Bütün bunlar onu göstərir ki, qayaüstü təsvirlərdə miqyas prinsipi hələ mütləq obyektivlik kimi formalaşmamışdır. Neolit dövrünün təsviri sənətində böyük və kiçik insan fi- qurlarının eyni təsvir məkanında əks olunmasına artıq rast gəlinir. Belə təsvirlərin təhlili onu göstərir ki, bunların böyük, kiçik olması miqyasın əks olunmasından deyil, məzmunda olan əhəmiyyətindən irəli gəlir. Belə təsvirlər qaya üzərində olan boş sahənin ölçülərindən asılı olaraq böyüdülüb və ya kiçildilib. Digər səbəb kimi təsvirin daha tez başa çatdırılması üçün onun hər hansı bir hissəsini kiçildilməsini göstərmək olar. Miqyas prinsipinin ən sadə ifadəsi olan müasir xəritələri yada salaq. Bu xəritələrin alt hissəsində mütləq miqyas vahidini bildirən “ölçü xətkeşi” yerləşdirilir. Xəritədəki məsafələri düzgün müəyyən etmək üçün bu xətkeşdən istifadə zəruridir. Təsviri sənətdə isə belə “ölçü xətkeşi” rolunu insanla eyni məkanda təsvir olunmuş digər predmetlər və onların ölçüləri təşkil edirlər. Yüklə 3,29 Kb. Dostları ilə paylaş:
|