Dərslik rəHBƏRLİk azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 24 saylı

ZİYİLLƏR
İnsanın papilloması virusunun (İPV) patogen təsiri nəticəsində epidermal hiperkera-
totik papulaların əmələ gələmsi və dermanın qeyri-iltihabi xarakterli papillomatoz reak-
siyasının inkişaf etməsi.
Etiologiyası
İnsanın papilloma virusları (ikizəncirli DNT-dən ibarətdir): İPV -I ayaqaltı ziyilləri; 
İPV-II – adi ziyillər; İPV-III – yastı ziyillərdir.
Yoluxma yolları. Yoluxma xəstələrdən kontakt yolu ilə, virusla çirklənmiş məişət 

---

165
əşyaları (dəsmal, paltar, ayaqqabı və s.) vasitəsilə baş verir.
İlkin şərait yaradan amillər: dərinin zədələnməsi, dərinin quru olması, ümumi reak-
tivliyin və immunitetin azalması, vegetativ nevrozlar, şəxsi gigiyenaya əməl olunmama-
sı, immundepressiv terapiya, hüceyrə immunitetinin defekti, İİV ilə yoluxma.
Klinik formalar
Sadə (vulqar) ziyillər – yarımdairəvi qeyri-iltihabi dəri rəngində olan, bərk, qabıq-
lanan, bəzən vegetasiya edən, ağrısız, kələ-kötür, çoxsaylı düyüncüklərdir, əksərən əl-
lərdə, bəzən isə diz nahiyəsində yerləşirlər. Onların yerində dəri cizgiləri vizuallaşmır. 
Müayinə zamanı lupanın altında tünd nöqtələr (məməcik kapilyarlarının trmbozu əlamə-
tidir) – vulqar ziyillərin diaqnostik simptomu aşkar edilir. Götürülmüş ziyilin yerində qız 
elementləri (izomorf reaksiya) meydana gələ bilər.
Yastı (gənclik) ziyilləri – normal dəri və ya qonuru rəngdə olan yastı düyüncüklərdir, 
səthləri hamardır, bir qayda olaraq çoxlu saydadırlar; üz nahiyəsində, əllərin arxa səthin-
də, dizlərdə əmələ gəlir. İzomorf reaksiya xarakterikdir. 
Ayaqaltı ziyilləri – əvvəlcə parlaq xırda papulalardır, sonra sarımtıl rəngdə törəmələr 
meydana çıxıraq, qalın buynuz qatla örtülmüşdür, bir necədir, ağrılıdır. Xırda ziyillər 
birləşdikdə mozaikanı xatırladan lövhə əmələ gəlir. Ayaq barmaqları arasında tez-tez
«öpüşən» ziyillər əmələ gəlir və onları melanoma ilə diferensiasiya etmək lazımdır.
Sapvari (xovlu) ziyillər – çıxıntılar şəklində nazik, bəzən buynuz tipli törəmələrdir, 
çox vaxt kirpiklərdə, çənəaltında, boyunda, qoltuqaltı sahələrdə və bədənin digər sahələ-
rində yerləşirlər.
Xəstəliyin gedişi- xronikidir.