Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi


qo'llanadi. Biroq bu holda u ko'chim sifatida emas, ko'proq konkret



Yüklə 37,25 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə93/182
tarix05.12.2023
ölçüsü37,25 Kb.
#173845
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   182
Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish ol

qo'llanadi. Biroq bu holda u ko'chim sifatida emas, ko'proq konkret
hayotiy holatga, sog'lom mantiqqa yoxud so'zlovchining maqsadiga
muvofiq kelmaydigan gap sifatida ko'rinadi. Kinoya asosidagi bu usul
antifrazis deb yuritiladi. Antifrazis tasvir predmetiga yozuvchi
munosabatini ifodalashda ayniqsa qo'l keladi. M.M.Do'stning «Iste’fo»
qissasida bu usuldan keng foydalanilgan. Masalan, Binafshaxon qizini
himoya qilib: «Qizimiz kimdan kam? O'zi husndor bo'lsa, diplomi
yaqin qoldi, aqli odobi joyida. O'zbekcha gapirishniyam biladi...»-
deydiki, bu muallif kinoyasi qahramon ma’naviy qiyofasini ochishda
katta ahamiyat kasb etadi. Yoki, qahramonlardan birining «Bugun
kayfiyatim o'nglandi. Xotingayam do'q urdim» deyishi; boshqasining
«o'zimizdayam do'xtir ko'p, barisi ota qadrdon, porayam so'ramaydi»
deyishlari yozuvchining qahramonga, muhitga munosabatini
ifodalashga xizmat qiladi.
Ko'chimning yana bir turi allegoriya bo'lib, bunda mavhum
tushunchalar konkret narsa-hodisalar orqali ifodalanadi. Badiiy
adabiyotda allegoriyalar ko'proq an’anaviy tarzda qo'llanib, ular
turg'un holatga kelib ulgurgan. Masalan, badiiy asarlarda «tulki»
ayyorlik, «bo'ri» vahshiylik, «eshak» farosatsizlik, «jiblajibon»
qo'nimsizlik, «buqalamun» tutruqsizlik kabi ko'chma ma’nolarda
qo'llanadi.
Badiiy adabiyotda mohiyatan allegoriyaga yaqin bo'lgan
ko'chimning bir turi sifatida simvol (ramz) ham qo'llanadi. Simvolning
allegoriyadan farqi shundaki, u muayyan kontekst doirasida ham
o'z ma’nosida, ham ko'chma ma’noda qo'llanadi. Masalan, Cho'lpon
she’riyatidagi «yulduz», «bulut», «bahor», «qish» obrazlari buning
yorqin misoli bo'la oladi. Jumladan, Cho'lponning mashhur
«Qalandar ishqi» she’rini o'qiganda uni ishqiy mavzudagi she’r sifatida

Yüklə 37,25 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   182




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin