Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

kg
un oyna ustiga 5 
mm
qilib 
bir tekis yoyiladi. Un ustidan yuk ko‘tarish kuchi 12 
kg
bo‘lgan 
taqasimon magnit bilan ko‘ndalangiga va uzunasiga ariqcha hosil 
qilingandan keyin magnitga ilingan metall zarralari olib tashlanadi.
1 
kg
unda ko‘p deganda 0,3 
mg
metall aralashmalari bo’lishi mum­
kin. Metall aralashmalari bundan ortiq bo‘lsa, bu undan novvoy- 
xonada foydalanishga ruxsat etilmaydi.
Unning namligi quritish shkafida quritish yo‘li bilan yoki elektr 
quritish shkafida quritib aniqlanadi. Unning namligi 15% dan ortiq 
boim asa, u normal un hisoblanadi.
Unning ombor zararkunandalari bilan zararlanishiga yo‘l qo‘- 
yilmaydi. Ombor zararkunandalari tushganini aniqlash uchun 15-18° 
gacha isitilgan 1 
kg
un 32-nomerli metall elakda elanadi. Qolgan un 
oq qog‘ozga to‘kib, yig‘ilgan qo'ng'iz, g ‘utnbak va qurtlar sanaladi. 
Mita tushgan-tushmaganligini aniqlash uchun yupqa stakanga un 
solib, bir oz vaqt kunduzgi yoruqqa qo‘yiladi. Unda mita bo‘Isa, 
stakanning ichki tomonida mitaning izlari ko‘rinadi.
Kleykovina miqdorini aniqlash uchun 25 
g
un chinni kosaga 
solinadi va unning yarmicha (12,5-13 
g)
uy haroratidagi suv solib 
xamir qoriladi. Xamir to‘la qorilgach, aralashtirish to‘xtatiladi va 20 
minut tindiriladi. Keyin uy haroratidagi suvni jildiratib oqizib yoki 
suv quyib kleykovina yuvilib ketmasligi uchun suv ehtiyotlik bilan
3 -4 marta almashtiriladi. Tushayotgan suv tiniq bo‘lib tushguncha, 
kraxmal shu xilda yuviladi.
Yuvilgan kleykovina qo‘l bilan yaxshilab siqiladi va tarozida 
tortiladi. Xom kleykovinaning miqdorini analiz qilish uchun aniq 
miqdorda tortib qo‘yilgan unga nisbatan foyizlarda ifodalanadi 
hamda quyidagi formula bilan aniqlanadi:
X*= Q-100 / Q 
bu yerda: 
Q - kleykovinaning og‘irligi, g hisobida
170

---

q
— 
tortilgan un, 
g
hisobida;
„ 
x - xom kleykovina miqdori, % hisobida.
Kleykovinaning sifatini unning cho‘ziluvchanligiga qarab 
aniqlash uchun kraxmaldan yuvib olingan 5 
g
kleykovina 30°C 
haroratli suv quyilgan stakanga solinadi, keyin stakan termostatga 
yoxud xuddi o ‘sha xaroratdagi suv solingan idishga qo‘yiladi. Bir 
soat o‘tgach, etilgan kleykovina 7-13 
sm
uzunlikda arqon qilib 
cho‘ziladi. Arqonning har ikki tomonidan uch barmoq bilan ushlab 
turib, chizg‘ich ustida qayta-qayta cho‘ziladi. Arqon shaklli xamir 
qanday uzunlikda uzilishiga e ’tibor beriladi. Kleykovina qancha 
ko ‘p cho‘zilsa, u shunchalik kuchsiz boiadi.
Oliy va 1-navli bug‘doy uni kleykovinasi 1 soat etiltirilgandan 
keyin cho‘zilganda uzunligi 45