45. Tələbatın elastiklik göstəricisi və onun hesablanması. Marşal funksiyası müəyyən iqtisadi yük daşıyır. Bu funksiyada d qədər əmtəənin satış qiyməti müəyyən edilir. Ona görə də onu satış funksiyası da adlandırırlar.
Tələb və təklifin elastikliyi: İlk dəfə Marşal qiymətin dəyişməsinin tələbata təsirini kəmiyyətcə müəyyən etmişdir. Tələbin elastikliyi onu göstərir ki, əgər qiymət 1% artsa, ya azalsa, tələb necə dəyişər?
Tutaq ki, məhsulun qiyməti P=10, d1=100. Qiymətin dəyişməsi ΔP=2
P+ΔP=10+2=12 d2=90 Δd= 90 – 100 = -10
Tələbin elastikliyini Marşal aşağıdakı düsturla ifadə etmişdir.
Yaranan “ – ” –ni götürmək üçün Marşal aşağıdakı düturdan istifadə etmişdir.
Tələbin elastikliyinin mahiyyətini araşdıraq: Əgər reallaşdırılmış tələb d-ni əmtəənin qiyməti P-ə vursaq, onda bütün əhalinin həmin əmtəəyə xərclərini müəyyən edərik.
Tələb funksiyasının elastikliyinin aldığı qiymətdən asılı olaraq aşağıdakı hallara baxaq:
E=1, onda d ∙ P=0. Yəni əmtəə satışından daxil olan pul dəyişmir, sabit qalır.
E<1, onda d ∙P<0. Yəni qiymət artdıqca d ∙P azalır.
E>0, onda d ∙P>0. Yəni qiymət artdıqca d ∙P artır.
46. Ən kiçik kvadratlar metodu ilə reqressiya.
Göstəricilər arasında əlaqənin olub-olmamasını nəzəri təhlil əsasında müəyyən etmək olar. Əlamətlər arasında əlaqə yüksək olanda nəzəri əlaqə xəttinin formasının və xarakterinin müəyyən edilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Nəzəri əlaqə xəttinə başqa sözlə reqressiya xətti deyilir.
Əvvəlcə sadə reqressiya tənliyinin modelinə baxaq.
