Dövlət imtahanı Sənayenin təşkili və idarə olunması

Xətti, qeyri-xətti, dinamik, diskret, stoxastik, imitasiya modelləri.

44. Logistik funksiya və onun tətbiqi
İnkişaf tendensiyasını əks etdirən ən mühüm funksiyalardan biri logistik funksiyadır. Logistik funksiya aşağıdakı düsturla ifadə olunur.



a, b, c – funksiyanın parametrləri, e – əmsal, t – vaxt.
Logistik funksiya aşağıdakı qrafiklə ifadə olunur.

y
doyma səviyyəsi
-------------------------------------------------------------

a
0 t

Qrafikdən göründüyü kimi, logistik funksiya əvvəlcə artır, sonra artım tempi yüksəlir və temp azalır və sabit olur. Sonuncu halda əyri demək olar ki, x oxuna paralel xəttə çevrilir. Logistik funksiyanın tətbiqini bir misalda göstərək.
Yeni məhsulun istehsalı və mənimsənilməsi məsələsi:
Yeni məhsulun istehsal xərcinin həcmi yüksək olur. Bazarda isə bu yeni məhsula tələbat demək olar ki, azdır (yoxdur). Buna görə də istehsal yavaş inkişaf edir. Müəyyən vaxtdan sonra məhsula olan tələbat çoxalır, texnoloji metodlar tam təkmilləşir və kütləvi istehsala keçilir. Müəyyən vaxtdan sonra bazarın doyma dövrü başlanır və artım azalır və demək olar ki, dayanır və istehsal həcmi müəyyən səviyyədə stabilləşir.
Logistik funksiyanın köməyi ilə müəyyən edilən artım tempi hər bir vaxt momentində proporsionaldır. Logistik funksiyanın müəyyən xüsusiyyətlərinə nəzər yetirək.
1. y-in malik olduğu qiymətlə qiymətləndirilməsi;
2. (a – y) kəmiyyəti (yəni y-in aldığı qiymətlə bazarın doyma səviyyəsinə qədər olan məsafə ilə) ilə qiymətləndirilməsi.
Burada a – doyma səviyyəsi və ya doyma parametri adlanır.Logistik funksiyanın bu xassəsi riyazi şəkildə aşağıdakı kimi ifadə edilir:

k – proporsionallıq əmsalıdır, k > 0 olur, vaxt artdıqca artandır.
(a – y) – tormozlaşdırma faktoru,
y – sürətləndirmə faktorudur.
İnkişaf prosesi doyma səviyyəsinə yaxınlaşdıqca , Onda . Bu o deməkdir ki, funksiyanın artımı dayanır.Yəni yeni məhsulun yaradılması və mənimsənilməsi stabilləşir. Logistik funksiya bir çox ölkələrdə əhalinin artım inkişafı tətbiq edilməsində istifadə olunur.