E. M. MƏMMƏdov

 

3.2.Yarımstansiyaların struktur və elektrik birləşmə sxemləri 

 

1.Yarımstansiyaların struktur sxemləri. 

 

İki transformatorlu yarımstansiyalarda elektrik enerjisi  energetika sistemindən 

yüksək  gərginlikli  paylayıcı  qurğuya  (YGPQ)  verilir,  transformasiya  olunur,  yəni 

tələb  olunan  gərginliyə  qədər  alçaldılır  və  alçaq  gərginlikli  paylayıcı  qurğunun 

(AGPQ) işlədiciləri arasında paylanır. Yarımstansiyaların struktur sxemi şəkil 3.6-da 

verilmişdir.  

 

---

~ 34 ~ 

 

Şəkil 3.6.Yarımstansiyanın struktur sxemi 

 

Düyün yarımstansiyalarında energetika sisteminin ayrı-ayrı hissələri və 

işlədicilərin qidalandırılması arasında əlaqə yaradılır. (şəkil 3.7) 

 

Şəkil 3.7.İki transformatorlu düyün yarımstansiyasının struktur sxemi 

 

Yarımstansiyalarda  iki  OGPQ  bir  YGPQ  və  bir  AGPQ-da  quraşdırıla  bilər. 

Belə  yarımstansiyalarda  iki  avtotransformator  və  ya  iki  transformator  quraşdırılır. 

(şəkil 3.8)  

 

Şəkil 3.8.Yarımstansiyanın struktur sxemi 

(1 YGPQ 2OGPQ və 1AGPQ) 

 

Bu halda transformatorlardan birinin qəza açılması zamanı, digər transformator 

işlədiciləri  etibarlı  enerji  ilə  təchiz  etməlidir.  Belə  yarımstansiyalardan  birinci 

kateqoriyalı işlədicilər qidalandırılır. 2-ci kateqoriyalı işlədicilərin bir transformatorlu 

yarımstansiyalardan qidalandırılması zamanı, ehtiyatda transformator və ya digr qida 

mənbəyi olmalıdır. 3-cü kateqoriyalı işlədicilər bir transformatorlu yarımstansiyadan 

qidalandırılır.Transformator  zədələndikdə  onu  dəyişdirilməsi  və  ya  təmiri  24  saat 

müddətində yerinə yetirilməlidir. 

2.Yarımstansiyaların elektrik birləşmə sxemləri. 

---

~ 35 ~ 

 

Yarımstansiyaların transformatorları, paylayıcı qurğuları, hava və kabel xətləri 

bir-biri  ilə  kommutasiya  aparatları  vasitəsi  ilə  birləşdirilir, və  bu  elementlər  elektrik  

sxemlərində  təsvir  olunur.  Elektrik  birləşmələrinin  baş  sxemləri  əsas  avadanlıqların 

elektrik  birləşmə  sxemi  adlanır.  Bu  sxem  güc  və  ölçü  transformatorlarının, 

kommutasiya  aparatlarının,  reaktorların  və  onları  birləşdirən  keçiricilərin  elektrik 

birləşmə 

sxemidir.  Yarımstansiyaların  baş  sxemi  üçün  həlledici  amil 

yarımstansiyaların  enerji  sistemində  yerləşməsi,  onların  təyinatı,  gücü,  gərginlik 

səviyyəsi  və  eləcə  də  işlədicilərin  kateqoriyalarıdır.  Çəkiliş  üsuluna  görə 

yarımstansiyaların sexemləri 2 yerə ayrılır: 

1)  Çox xətli (bütün fazalar göstərilməklə) 

2)  Bir xətli 

Çox  xətli  sxemlərdə  elektrik  qurğularının  bütün  fazaları  və  sıfır  naqili 

göstərilir. Bir xətli elektrik sxemlərində isə ancaq bir faza göstərilir. Bir xətli elektrik 

sxemlərinin  qrafiki  sadə  və  yadda  qalandır.  Elektrik  sxemləri  aşağıdakı  tələbləri 

ödəməlidir: 

  İstehlakçıların elektrik təchizatını etibarlı təmin etməlidir. 

  İstismar minimal material və vasitə sərfi vasitəsi ilə yerinə yetirilməlidir 

  Təhlükəsiz xidmət təmin etməlidir. 

  Təcili  çevirmələr  prosesində  xidməti  işçilərin  səff  əməliyyatları  istisna 

olunmalıdır. 

Yarımstansiyaların yüksək gərginlikli tərəfdə elektrik sxemlərini nəzərdən keçirək.