E. M. MƏMMƏdov

 

2.Xarici  elektrik  təchizatı  sxemləri.

 

Kiçik  və  orta  güclü  müəssisələr  üçün  bir 

qayda  olaraq,  bir  elektrik  enerji  qəbulu  məntəqəsi  (BAY,  BPM,  PM)  olan  elektrik 

təchizatı  sxemləri  tətbiq  olunur.  I  kateqoriyalı  tələbatçılar  olduqda  qəbuledici 

məntəqənin şinləri seksiyalanır və onların hər biri ayrıca xətlə qidalanır. İki və daha 

artıq qəbul məntəqələrə malik sxemlər I kateqoriyalı işlədiciləri üstünlük təşkil edən 

böyük  güclü  müəssisələrdə  həmçinin  güclü  və  xüsusi  elektrik  enerji  tələbatçıları 

qrupu olduqda tətbiq olunur. 

       35,  110,  220,  və  330  kV  gərginlikli  şəbəkələrindən  qidalanan  orta  və  böyük 

güclü müəssisələr üçün dərin giriş sxemləri tətbiq olunur. Belə sxem minimal sayda 

aralıq transformasiya pillələri və aparatlarının olması, yüksək gərginliyin işlədicilərə 

maksimum yaxınlaşması ilə xarakterizə olunur. 

 

Dərin  girişlərin  xətləri  müəssisənin  ərazisi  boyunca  keçir  və  onlardan 

işlədicilərin  yaxılığında  yerləşən  dərin  giriş  yarımstansiyalarına  (DGY) 

budaqlanmalar  ayrılır.  Adətən  DGY-lər  yüksək  gərginlikli  tərəfdə  açar  və  yığma 

şinləri olmayan sadə sxemlər üzrə yerinə yetirilir. 

 

Şəkil 3.1. Ayırıcılı, aralayıcılı və qısaqapayıcılı sxem 

Dərin girişlər magistral hava xətləri (şəkil 3.2,a), həmçinin radial hava xətləri (şəkil 

3.2,b) şəklində yerinə yetirilir. 

---

~ 30 ~ 

 

 

Şəkil 3.2. Magistral hava xətli (a) və radial hava xətli (b)  sxemlər 

           Magistral dərin girişlər normal və az çirklənmiş mühit şəraitində müəssisənin 

ərazisi üzrə 110–220 kV gərginlikli hava xəttinin çəkilməsi və DGY-nin əsas elektrik 

enerji  tələbatçıları qrupuna yaxın yerləşdirilməsi mümkün olduqda tətbiq edilir. 

          Radial  dərin  girişlər  bir  qayda  olaraq,  çirklənmiş  ətraf  mühit  səraitində  tətbiq 

olunur.  Kabel  radial  girişlərindən,  hava  xətlərinin  çəkilməsi  və  110–220  kV 

gərginlikli  qidalandırıcı  yarımstansiyaların  yerləşdirilməsi  mümkün  olmadıqda 

istifadə  edilir.  Dərin  girişlərin  radial  sxemləri  magistral  sxemlərə  nisbətən  böyqk 

çevikliyə və rahatlığa malikdir. 

          Kifayət  qədər  sadə  və  ucuz  olandərin  giriş  sxemləri  etibarlığına  görə 

mərkəzləşdirilmiş  elektrik  təchizat  sxemlərindən  geri  qalmır.  Onlar  istənilən 

kateqoriyalı tələbatçılar üçün tətbiq oluna bilər.