E. N. Lutfullayev, Z. N. Normurodov

Alyuminiyning suv bilan o ‘zaro ta’siri. 
Probirkaga ozgina 
alyum iniy q ip ig ‘idan solib, unga 3—5 ml suv quyib 
chayqang. Reaksiya boradim i? Reaksiya sodir b o ‘lm a- 
ganligiga ishonch hosil qilganingizdan keyin, alyum iniy 
sirtini yog‘dan va oksid pardasidan yuving. Buning uchun 
probirkaga 2—3 ml ishqor eritmasidan quying va birozdan 
so ‘ng probirkadagi suyuqlikni to ‘king, ishqor qoldig‘ini 
yo‘qotish uchun bir necha m arta suv bilan yuving. Keyin 
probirkaga ozgina suv quyib qoldiring. G az pufaklari 
(v o d o ro d) ning ajralib chiq ish in i kuzating. Reaksiya 
tenglam asini yozing.
Alyuminiyning kislotalar bilan o ‘zaro ta ’siri. 
a) uchta 
probirka olib, ularning biriga 2 n li xlorid, ikkinchisiga 2 n 
li sulfat, uchinchisiga esa 2 n li nitrat kislotasi eritm a­
laridan quying. Probirkalarning har biriga oz-ozdan alyu-
74

---

miniy qirindisidan soling. Qaysi probirkada reaksiya shiddatli 
boradi? Qaysi kislotada alyuminiy erimaydi? Sababi nima? 
Reaksiya tenglam alarini yozing.
b) 
nitrat kislota (p = 1,4 g /sm 3) solingan probirkaga 
ozgina alyum iniy qirindisini tashlang. N im a uchun erish 
kuzatiladi? E ritm ani qizdiring va, dastlab reaksiya sekin, 
keyin esa shiddatli borishini kuzating. Reaksiya tenglamasini 
yozing.
Alyuminiyning ishqorlar bilan o ‘zaro ta ’siri. 
Probirkaga
3—5 ml 30% li o ‘yuvchi natriy eritmasidan quying va unga 
ozgina alyum iniy q irindisidan soling. V odorod ajralib 
chiqishini kuzating va uni uchi c h o ‘zilgan shisha nay 
yordam ida yoqib ko‘ring. Reaksiya tenglamasini yozing.
Alyuminiy gidroksidning am foterligi. 
A lyum iniyning 
biror tuzi eritmasidan A l(O H )3 cho‘kmasi hosil b o ‘lguncha 
ishqor eritmasidan tomchilab quying. Reaksiya tenglamasini 
m olekulyar va ionli holatda yozing.
Kimyoviy reaksiyalar yordam ida olingan gidroksidning 
am foterligini isbotlang. .