ALANGANI B O ‘YASH REAKSIYASI U chi qayrilgan platina sim o ‘rnatilgan shisha dastali
tayoqcha olinadi. D astlab, sim ning tozaligi, ya’ni gorel-
kaning rangsiz alangasida qizdirilganda, alanga rangining
o ‘zgarmasligiga ishonch hosil qilish kerak; agar alanga
rangi o ‘zgarsa sim HC1 eritm asi bilan h o ‘llanib, rang
yo'qo lgu nch a qattiq qizdiriladi.
S h u n d an keyin qizib tu rg an sim kaliy kukuniga,
yaxshisi KC1 ga tekkizilgani m a ’qul. Tuz donachalari
yopishib qolgan sim alangaga tutilsa, alanga och-binafsha
rangga b o ’yaladi. Q attiq tuz o ‘rnida kaliy tuzi eritmasidan
ham foydalanish m um kin, lekin bunda reaksiya yaxshi
borm aydi. Bunga natriy tuzlari xalal beradi, chunki ular
alangani to ‘q sariq rangga b o ‘yaydi, bu esa binafsha rangni
aniqlashni qiyinlashtiradi. Natriy tuzlari ishtirokida reaksiya
o ‘tkazishda ko‘k shishadan tayyorlangan maxsus prizmadan
foydalaniladi.
Na+ IONLARI REAKSIYALARI Natriyning ko'pgina tuzlari suvda eriydi. Shuning uchun
: N a + ionini topishda qiyin eriydigan c h o ‘km a!ar hosil
qilishga asoslangan reaksiyalar ju d a oz. Quyida shu reak-
siyalardan b a ’zilarini keltiram iz.
K aliy dig id roan tim o n at K H 2S b 0 4 (y a’ni ortosurm a
kisloita K H 2S b 0 4 ning kaliyli no rdo n tuzi) natriy tuzla-
rining eritm alari bilan oq kristall ch o ‘kma — natriy digid
ro an tim o n at hosil qiladi:
N a ++ H 2S bO ; = N a H 2S b 0 4i
Reaksiyani bajarib ko‘rish uchun natriy tuzi eritm asi
dan 2—3 tom chi olib, unga reagent eritm asidan ham
xuddi shuncha q o ‘shiladi va probirka devorlari shisha
tayoqcha bilan ishqalanadi. C ho‘kma kristall holatda ekaniga
ishonch hosil qilinadi (bu N aH 2S b 0 4 ning muhim belgisi).
77
Buning uchun cho‘kma batam om tushguncha eritma tinch
q o ‘yiladi, keyin og'zi teshikli tiqin bilan berkitiladi va
probirka to ‘nkariladi. Probirka devorlarida kub shaklidagi
yirik kristallar k o ‘rinadi.
