Munich Personal RePEc Archive
Modeling and forecasting of
macroeconomic variables of the national
economy: problems and practical issues
Mehdi Mehdiyev and Vugar Ahmadov and Salman Huseynov
and Fuad Mammadov
Central Bank of the Republic of Azerbaijan
25 March 2015
Online at
https://mpra.ub.uni-muenchen.de/63517/
MPRA Paper No. 63517, posted 2 May 2015 11:46 UTC
Ölkə iqtisadiyyatı üzrə göstəricilərin
modelləşdirilməsi və proqnozlaşdırılması:
problemlər və praktiki çətinliklər
1
Mehdi Mehdiyev
2
, Vüqar Əhmədov
3
,
Salman Hüseynov
4
, Fuad Məmmədov
5
25 Mart 2015
ABSTRAKT
Bu məqalədə ölkə iqtisadiyyatı üzrə makroiqtisadi göstəricilərin modelləşdirilməsi və
proqnozlaşdırılması zamanı qarşıya çıxan əsas problemlər və praktiki çətinliklər tədqiq olunur.
Bu məqsədlə qeyri-struktur modellər hesab olunan Vektor Avtoreqressiv (VAR) modellərdən
istifadə edilir və müxtəlif göstəricilər arasında qarşılıqlı asılılıqlar qiymətləndirilir. Modelə daxil
olan göstəricilərin ilkin müayinəsi və təhlili göstərir ki, onların dövrü dinamikasında
anomaliyalar və yüksək volatillik mövcuddur. Təkcə bu faktorun özü göstəricilər arasında
qarşılıqlı asılılıqları zəiflədən əsas amillərdən hesab oluna bilər. Heç də təəccüblü deyil ki, bir
çox hallarda müxtəlif göstəricilərdən istifadə edərək ekonometrik modellər quran araşdırmacılar
onlar arasında statistik əhəmiyyətli asılılıqlar aşkar etməkdə çətinlik çəkirlər. Burada bir sıra
statistik metodlardan istifadə etməklə həmin göstəricilərin dinamikasında mövcud olan volatillik
və anomaliyalar azaldılmağa çalışılır. Tərkibinə müxtəlif sayda dəyişənlər daxil edilən VAR
modelləri qiymətləndirilir və iki metodologiya (Vaqqoner və Zha (1999) və Banbura, Giannone
və Lenza (2014)) əsasında müxtəlif göstəricilər üzrə şərtsiz və şərti proqnozlar hesablanır. Sonda
modelləşdirmə və proqnozlaşdırama zamanı qarşıya çıxan praktiki çətinliklər göstərilir və
statistik məlumatların keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması üçün təkliflər verilir.
JEL klassifikasiyası: C11, C13, C32, C53
Açar sözlər: proqnozlaşdırma, zaman sırası metodları, Bayez metodları
1
Məqalədə səsləndirilən fikirlər yalnız müəlliflərə məxsusdur, Mərkəzi Bankın rəsmi mövqeyi ilə üst-üstə düşməyə
bilər.
2
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı, Tədqiqatlar və inkişaf mərkəzi, email: mehdi_mehdiyev@cbar.az
3
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı, Tədqiqatlar və inkişaf mərkəzi, email: vugar_ahmadov@cbar.az
4
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı, Tədqiqatlar və inkişaf mərkəzi və Azərbaycan Milli Elmlər
Akademiyası, İdarəetmə Sistemləri İnstitutu, email: salman_huseynov@cbar.az
5
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı, Tədqiqatlar və inkişaf mərkəzi, email: fuad_mammadov@cbar.az