Ehm-in yaranma tariXİ

Üçüncü nəsil EHM-lərin üçüncü nəslinin əsasını inteqral sxemlər təşkil edir. Yaddaşı milyonlarla sözdən ibarət olan üçüncü nəsil maşınlar saniyədə 1 milyona qədər əməliyyat apara bilirdi. Üçüncü nəsil EHM-lərə «ES-1010», «ES-1060», «ES-1061» və.s misal göstərmək olar. «ES-1020» saniyədə 10000 əməliyyat, «ES-1061» maşını isə 2000000 əməliyyatı yerinə yetirirdi.

70-ci illərdə «böyük inteqral sxemlər» in (BİS) ilə əlaqədar olaraq EHM-lərin dördüncü nəslinin yaradılmasına başlanıldı. BİS-lərin ölçülərinin çox kiçik – bir neçə santimetr olması və bu sxemlərdən istifadə edilməsi EHM-lərin etibarlılıq səviyyəsini və yüksək sürətini – saniyədə bir neçə milyon əməliyyatı yerinə yetirməsini təmin edir. EHM-lərin prosessorunun bir silisium kristalında yerləşdirilməsi XX əsrin ən böyük nailiyyətlərindən sayılır. Belə birkristallı prosessorlar – mikroprosessorlar adlanır. Nəticədə EHM-lərin bütün qurğularının elektron sxemlərini bir platada yerləşdirmək mümkün oldu və bir neçə il bundan əvvəl böyük salonları tutan EHM-i isə ölçülərinə və dəyərinə görə hər hansı istifadəçinin bilavasitə iş stolunda istifadə etməsi üçün yararlı etdi. Bununlada fərdi EHM-lər, cib və stolüstü mikrokalkulyatorlar meydana çıxdı.