Амин Бабайев, Вцгар Бабайев

maddələrinin səfərbər edilməsi 

---

 
152
Yaşıl gübrə üçün becərilən bitkilərin səciyyəvi xüsusiyyətləri və aqrotexnikası 
Cədvəl 44
 
İstifadə 
növü 
Səpin 
müddəti 
Bitkilər 
Səpin 
norması, 
q/100м
2 
Basdırıl-
ma 
dərinliyi, 
sm 
Qeydlər 
Yazlıq bitkilər 
Mart-Aprel 
Aleksandriya 
üçyarpağı +İran 
üçyarpağı + 
vələmirin birillik 
qarışığı  
 
300 +300 
+100 = 
1600 
 
 
2 – 3 
Azot toplayan, 3-5 biçini 
mümkündür, mulçalama 
və ya kompostlaşdırma, 
xırda ev heyvanları  üçün  
yem kimi istifadə oluna 
bilər 
 
 
 
Bir il 
ərzində 
Aprel-
Avqust 
 
Acı paxla 
 
2000 
 
3 – 4 
Əla azot toplayan, dərin 
kök sisteminə malik, 
torpağı yaxşı 
yumşaldandır 
Yem pazlası 1500 8 
-10 
Azot toplayan, quraqlığa 
davamlı  
 
 
Fevralın 
əvvəlindən 
 
İspanaq 
500 
1 - 2 
Tərəvəz və yaşıl gübrə 
kimi;  arada digər 
bitkilərlə növbələndirə 
bilər, qışa davamlıdır 
 
Xardal 
 
 
200 
 
1 – 2 
Tez inkişaf edir, mil 
köklüdür, kələmdən əvvəl 
səpmək olmaz 
 
 
 
 
 
Aralıq 
 
Martın 
əvvəlindən 
Nanə 
300 
1 - 2 
Tərəvəz və yaşıl gübrə 
kimi, qışa davamlıdır  
İyun-Avqust 
Yazlıq gülül + 
vələmir 
1000 
3 - 4 
-5
0
 C-yə qədər şaxtaya 
dözümlüdür, azot toplayan 
(gülül), vələmir köməkçi 
bitki kimi istifadə olunur 
Avqustun 
ortalarında 
Aleksandriya 
üçyarpağı - İran 
üçyarpağı (təmiz 
yaxud qarışıq) 
 
 
600 
 
1 – 2 
Azot toplayan, 1-2 biçin 
mümkündür 
Avqustun 
sonunda 
Günəbaxan 500  2 
Sürətlə inkişaf edəndir,  
səbətlərin əmələgəlmə 
fazasında 8-10 həftə 
ərzində bol yaşıl kütlə 
verir  
Sentyabrın 
əvvəlində 
Yağlıq turp 
300 
2 – 3 
Xaççiçəklidir, 
milköklüdür, kipləşmiş 
torpaqlar üçün 
Xardal 
500 
1 – 2 
Kələm növlərindən qabaq 
səpilməlidir  
 
 
 
 
 
Kövşən-
lik 
Sentyabrın 
sonunda 
Taxtabiti otu 
500 
1 – 2 
Tərəvəz və yaşıl gübrə 
kimi 

---

 
153
Payızlıq bitkilər 
 
Avqust-
Sentyabr 
Landsberq 
qarışığı üçyarpaq 
+ pırpızlı gülül + 
qaramuq + 
pırpızlı gülül 
+payızlıq çovdar 
 
300 + 200 
+ 120 + 
800 = 
1000 
2 - 3 
Güclü 
kökəmələgətirənlərlə 
(qaramuq) qarışıqda azot 
toplayan, yerkökü və 
kartofdan əvvəl səpilməsi 
faydalıdır, torpağın 
strukturunu yaxşılaşdırır 
İspanaq 
500 
1 - 2 
Tərəvəz və yaşıl gübrə 
kimi 
Sentyabr 
Nanə 
300 
1 - 2 
Tərəvəz və yaşıl gübrə 
kimi 
  
 
 
Kövşən-
lik 
Sentyabr-
Oktyabr 
Payızllıq çovdar 
2500 
1 – 3 
 
Xüsusi hallar: yeni, ağır texnika ilə kipləşmiş sahələrdə  və ya   gücdən düşmüş  və yoluxmuş 
toqpaqlara malik köhnə sahələrdə   
 
 
 
 
Yonca 
300 
1 – 2 
Dərin kök sistemi, azot 
toplayan, xırda heyvanlar 
üçün yem, kompost hazır-
lamaq üçün yaxşı mate-
rial, il ərzində 2-3 biçin, 
çoxillik bitkidir 
 
 
 
Bir il 
ərzində 
 
 
 
Mart-
Avqust  
 
 
 
Ağ xəşənbül 
300 
1 – 2 
Dərin kök sistemi, nəhəng 
yaşıl kütlə, azot toplayan, 
tərkibindəki kumarinin 
hesabına siçanabənzər 
gəmiriciləri ürküdür, 
yaşıllaşdırma məqsədi 
üçün, çoxillik bitkidir 
 
Aralıq 
 
Mart 
 
300 
2 - 3 
Nematodlarla yoluxmuş 
sahələrin təmizlənməsi, 
bəzək gülçülüyü   
 
 
Növbəli əkinin növündən asılı olaraq sideratlar həm aralıq bitkisi kimi, həm də «əsas 
bitki /yaşıl herik» qrupu şəklində istifadə olunur. 
 
Yem istehsalı və  yaşıl gübrələrin tətbiqi  nümunələri 
Cədvəl 45 
İstifadə üsulları Bitki 
növləri 
Çoxillik yem istehsalı 
Üçyarpaq  - taxıl qarışığı  
Çəmən üçyarpağı, çoxillik qaramuq, sürünən üçyarpaq, 
müxtəlif taxıl otları 
Yonca - taxıl qarışığı Yonca, 
müxtəlif taxıl otları 
1,5 - illik yem istehsalı  yaxud yaşıl herik (payız səpini) 
Üçyarpaq  - taxıl qarışığı 
Çəmən üçyarpağı, İtaliya qaramuğu 
Birillik yem istehsalı sistemi və ya yaşıl herik (yaz səpini) 
Üçyarpaq  - taxıl qarışığı Çevrilmiş üçyarpaq, Aleksandriya üçyarpağı, birillik 
qaramuq 
Yaşıl herik 
Acı paxlalar, paxlalar (örtük bitkisi) 
Mübadilə enerjisi yüksək olan yem 
bitkiləri   
Yem çuğunduru, silosluq qarğıdalı, dənli taxılların noxudla 
qarışığı 

---

 
154