Амин Бабайев, Вцгар Бабайев

 
Ekoloji kənd təsərrüfatı istehsalının inkişafına zəmin yaradan siyasət və amilər 
Ekoloji kənd təsərrüfatı istehsalının artırılmasına yardım və inkişaf üçün aşağıda 
göstərilmiş amilləri dəstəkləyən alətlərdən istifadə etmək məqsədəuyğundur: 
1. Ekoloji kənd təsərrüfatı istehsalı birliklərinin yaradılması. 
1980-ci illərdə başlamış artım dövründən əvvəl bütün Avropa ölkələrində ekoloji 
kənd təsərrüfatı istehsalı ilə məşğul olan müəyyən təşkilat strukturları yaradılmışdır. 
Ekoloji kənd təsərrüfatı istehsalı üzrə ilkin təşkilatlar standartlar və sertifikatlaşdır-

---

 
99
manın aparılma qaydası haqqında yaranmış məlumatsızlıq səbəbindən bu sahəyə bir 
qədər qeyri-rəsmi maraq göstərirdi. 1980-ci illərdə başlıca olaraq istehlakçıların 
tələbatına və tətbiq olunan ümumi kənd təsərrüfatı üsullarına müxalifətçilik münasi-
bətlərinin yaranması səbəblərindən mövcud vəziyyət dəyişildi. Əksər ölkələrdə stan-
dartlar və sertifikatlaşdırma sistemləri özəl təşkilatlar və fermer birlikləri tərəfindən 
işlənib hazırlanmışdır. Bu çərçivə daxilində yalnız bir qrup fermerlər ekoloji təsərrü-
fatçılıq üsullarına keçdi. Adətən, bu sahə üzrə fermerlərin sayca artması ilk dəfə 
fermer fəaliyyəti ilə məşğul olmaq istəyən digər sosial qrupların hesabına baş verir. 
2. Ekoloji  kənd təsərrüfatı istehsalının siyasi tanınması  və eyniləşdirilmiş 
istehsalat standartları. 
Avropada ekoloji kənd təsərrüfatı istehsalının artım inkişafını təmin etmək üçün 
sertifikatlaşdırma mütləq şərtdir. Bir ölkənin hüdudları daxilində mövcud olan vahid 
sertifikatlaşdırma sistemi rəqabətli standartlar sistemləri ilə müqayisədə daha böyük 
artıma aparır. Avropada artımın sonrakı inkişafına ümumi beynəlxalq standartların 
tətbiq edilməsi yardım etdi. Bu prosesdə ekoloji kənd təsərrüfatı istehsalının ümumi 
kənd təsərrüfatı siyasətinə daxil edilməsi mühüm rol oynamışdır. 
3.  Ekoloji fermer təsərrüfatlarına maliyyə yardımının başlanması. 
Bu proses ekoloji istehsal sahəsinin kənd təsərrüfatı siyasətinə inteqrasiyasına 
doğru edilən addım hesab edilir. Bu tədbir Avropa İttifaqı ölkələrində müxtəlif vaxt-
larda qəbul edilmişdir. Zaman keçdikcə bu tədbirin o məqamda tətbiq edilməsi nəti-
cəsində ekoloji kənd təsərrüfatı sektorunun hal-hazırkı vaxtda inkişafına (artımına) 
və ölçülərinə (sahələrin genişlənməsinə) əsaslı təsir göstərməsini sübut etdi. 1987-ci 
ildə Danimarka ekoloji kənd təsərrüfatı istehsalına dəstək verilməsi haqqında birinci 
qanunu qəbul etdi. Onun ardınca 1991-ci ildə Avstriyada buna uyğun qanun qəbul 
edildi. Bütün Avropa İttifaqının üzv-dövlətləri ekoloji kənd təsərrüfatı istehsalının 
yuxarıda təsvir edilmiş üç inkişaf mərhələsindən keçdi. Bu mərhələlərdən birincisi – 
ekoloji təmizliyin fərqləndirici xüsusiyyətlərinin təsviri, digər iki mərhələ isə – kənd 
təsərrüfatı siyasəti çərçivəsində ekoloji kənd təsərrüfatı istehsalı üçün platformanın 
yaradılmasından ibarətdir. Lakin bəzi tədqiqatçıların əldə etdikləri nəticələrin təhlili 
göstərir ki, (Mihelzen və b., 2001), bütün fermerlərə nisbətən ekoloji fermerlərin say 
payının 1-2% səviyyəsində olması üçün tək bu addımlar kifayət deyildir. Odur ki, 
gələcək artıma yardım üçün əlavə tədbirlərin qəbul edilməsi vacibdir. 
4. Fermerlər ittifaqı ilə müəyyən səviyyədə  əməkdaşlıq münasibətlərinin 
yaradılması. 
Bu məsələ ona görə vacibdir ki, ittifaq fermerləri təmsil edir və ekoloji kənd 
təsərrüfatına keçid üçün namizədlərin potensial mənbəyini təşkil edir. Bununla yanaşı 
aydın oldu ki, ekoloji və qeyri-ekoloji kənd təsərrüfatı üzrə xidmətlər arasında 
əlaqələrin dəstəklənməsi məqsədəuyğundur. 
5. Münasib 
bazarların inkişafı.
 
Növbəti mühüm addım kimi marketinq strategiyalarının işlənib hazırlanması  və 
etibarlı statistika hesabına münasib bazarların inkişafının təmin edilməsi nəzərdə 
tutulur. Bunu təmin edəcək vacib amillərdən biri müəyyən miqdarda məhsulun 
bazara çıxarılmasıdır. Belə ki, böyük həcmlər paylanma xərclərinin ixtisarına kömək 
edə bilər və geniş miqyasda bioloji, ekoloji qida məhsulları satmaq istəyən şirkətlərin 
əmtəə təchizatına olan inamını artırar. 
 

---

 
100