Амин Бабайев, Вцгар Бабайев

 
 
 
 
 
 
 
Peyinin yüklənməsi 
üçün yol 
   Yem bitkiləri      
Ayrıcı hasar 
Darvaza 
Ayrıcı hasar 
Məhəccər altında 
peyin toplamaq üçün 
qoşqu 
Kəsilmiş görüntü 
Yağış çəni 

---

 
195
VIII FƏSİL.  EKOLOJİ  HEYVANDARLIĞIN ELMİ  ƏSASLARI 
 
8.1. Ekoloji heyvandarlıq haqqında anlayış   
 
Heyvandarlıq kənd təsərrüfatının mühüm sahələrindən biri olub bitkiçilik sahəsi 
ilə  sıx bağlıdır. Odur ki, ekoloji heyvandarlıq yalnız ekoloji təsərrüfat  şəraitində 
yarana bilər. Çünki heyvanların qidalanmasında istifadə edilən yemlərin əksəriyyəti 
(80%) ekoloji təsərrüfatlarda tədarük edilməlidir. Bundan başqa, ekoloji heyvandar-
lıqda heyvanların saxlanma şəraiti onların təbii yaşayış tərzinə yaxın olmalıdır. Belə 
ki, heyvan sərbəst hərəkət etməli, su və yemdən istədiyi vaxt istifadə etməli, təbii 
yemlərlə qidalanmalıdır. Heyvanlarla sərt davranılmamalı, onun bədəni zədələnmə-
məli, məsələn, qulağı kəsilməməli, damğalanmamalıdır. Xəstələndikdə təbii dərman-
lardan istifadə olunmalıdır.  
Ekoloji kənd təsərrüfatı  hərəkatının davamçıları heyvandarlığı bitkiçilik üçün 
gübrə mənbəyi kimi yardımçı sahə sayırdı. Bu baxımdan ekotəsərrüfatda heyvanların 
sayı bitkiçiliyin tələbatına görə  hesablanırdı, ancaq heyvanların bioloji ehtiyaclarına 
o qədər də diqqət yetirilmirdi. Bu gün artıq münasibət tamamilə dəyişmişdir. Çətin 
də olsa, belə bir qənaətə gəlinib ki, ekoloji təsərrüfatda keyfiyyətli qida məhsulları-
nın istehsalı ilə yanaşı heyvanların düzgün cins seçiminə, həmçinin onların təbii 
instinktlərinə uyğunlaşdırılmış saxlanma şəraitinə xüsusi diqqət yetirilməlidir. 
Ekoloji heyvandarlıqda yetişdirilən heyvanlar yerli şəraitə yaxşı uyğunlaşmış yerli 
cinslərdən seçilməli və onlar yerli yem resurslarından istifadə etməklə bərabər xəstə-
liklərə qarşı dözümlü olmalıdır. Ekoloji heyvandarlıqda  ənənəvi heyvandarlıqdan 
fərqli olaraq, heyvanların yemlənməsində istifadə edilən sintetik yem əlavələri, boy 
maddələri,  heyvan mənşəli yemlər və s. yolverilməzdir.  
Ekoloji heyvandarlıqda başlıca məqsəd istehsal olunan heyvandarlıq məhsulla-
rının ekoloji və təbii keyfiyyətini olduğu kimi qoruyub saxlamaqdır. Geni dəyişdiril-
miş yem əlavələri, boy maddələri və sintetik yemlər ilə yemləndirilmiş heyvanlardan  
alınan ərzaq məhsulları ilə insanlar qidalandıqda insan həyatında tədricən müəyyən 
fəsadlar törənir. Ona görə  də dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində bu problemi həll 
etmək üçün ekoloji kənd təsərrüfatını, o cümlədən  ekoloji heyvandarlığın inkişaf 
etdirilməsini məqsədəuyğun sayırlar. 
Azərbaycanda yabanı yaylaqlarda (Xoşbulaqda, Kəlbəcərdə, Murovda və s.) 
təbii yemlərlə qidalanmış heyvanlardan alınmış ətin və südün ləzzətinin, şəhərətrafı 
və şəhər zibillikləri yaxınlığında saxlanmış heyvanlardan alınmış məhsullarla müqa-
yisədə həm qidalılıq və dad keyfiyyəti, həm də sağlamlıq üçün təhlükəsizliyi baxı-
mından kəskin fərqləndiyini hamı yaxşı bilir.  
Bu gün inkişaf dövrünü yaşayan ekoheyvandarlıq aqrar bölmənin nisbətən 
cavan sahəsidir. Heyvanların cinsinin seçimi, onlara qulluq şəraiti, yemləmə  və 
düzgün müalicə qaydalarını  tətbiq edərkən elmi nailiyyətlərlə yanaşı  ənənəvi xalq 
üsulları və kəndlilərin zəngin əməli bilikləri nəzərə alınmalıdır. 
Son illərdə ölkədə ekoloji kənd təsərrüfatının inkişaf etdirilməsində ciddi səylər 
göstərən Gəncə Aqrobiznes Assosiasiyası bu sahədə «qapalı istehsal silsiləsi» 

---

 
196
çərçivəsində bitkiçiliklə yanaşı ekoloji heyvandarlığın mahiyyəti və  əhəmiyyətinə 
dair  geniş informasiya mərkəzi yaratmışdır.