Əkrəm Əylisli Daş yuxular (roman-rekviyem)

O Qulu həmişə beləydi.

İldə bir neçə dəfə tutması tuturdu və hər dəfə tutması tutanda evindən çıxıb küçədə - öz qapısının qabağında fırfıra kimi fırlanırdı və bir ucdan, ağzı köpüklənə-köpüklənə səhərdən axşamacan dayanmadan danışırdı. Pesmis Qulunun həyətinə gedən arx suyuna guya kimsə hər gün zəhərli dərman tökürdü. Və o “ziyanxor” adamları Qulu söyüb-yamanlayırdı. Həyətinə daş atan, damına-divarına dırmaşan uşaqları pis-pis qarğıyırdı. Evindəki qozbel arvadını və qarımış xəstə qızlarını guya pis yola çəkmək istəyən cavanları, kişiləri uzaqdan-uzağa bərk-bərk hədələyirdi...

Doktor Abasəliyev cibindən pul çıxardıb, Qulunun cibinə qoydu və Qulu səsini kəsib, bir müddət heyrət içində doktor Abasəliyevin üzünə baxdı.

-Ə, Qulu, məni tanımadın? – Doktor Abasəliyev soruşdu.

Pesmis Qulu bir az fikirləşdi və birdən əlini doktorun çiyninə vurub:

-Zülfüsən də, Zülfü deyilsən? – dedi. – Yanındakını da yaxşı tanıyıram. Uşaq vaxtı avara-avara sülənərdi buralarda. – Sonra doktorun çiynini bərk-bərk silkələdi.

–Ə, Zülfü, sən buralarda nə gəzirsən?

- Gəldim, görüm, sən burda cinnərnən necə yola gedirsən. – Doktor Abasəliyev Sadaya altdan-altdan göz vurdu. - Ə, Pesmis, o cinnər yenə nə deyir ki, sənə? Elə gecələr gəlirlər, yoxsa gündüzlər də gəlib səni incidirlər?

-Sən də söz tapdın danışmağa! – Pesmis Qulu hirsli-hirsi dedi. –Adını doxtur qoymusan. Ancaq iki kor eşşəyin arpasını böləmmirsən.

-Demək, cinnərnən haqq-hesabı çürütmüsən. Bəs bu həyətdə-zadda bir şey əkmisən bu il?

-Əkmişəm, niyə əkmirəm! – Pesmis Qulu ürəkli-ürəkli bəyan elədi. Ancaq tez də sözünü dəyişdi. – Əclaflar qoyur ki, həyətdə bir şey əkəsən.

-Bəs deyirsən cinnərin day sənnən işi yoxdu.

-Var, niyə yoxdu! Ancaq bu məhlənin adamı cinnən də beşbetərdi. – Pesmis Qulu həyətinin qapısını təpiklə vurub açdı. – Bax da, özün bax. Gör, əclaflar suyuma zəhər qatıb, ağac-budağımı necə qurudub.

Saday boylanıb həyətə baxdı: beş-altı ərik, dörd-beş alma-armud, bir neçə badam və şaftalı ağacıydı. Əmcəkləri dizindən aşağı sallanan bir keçini gilas ağacının gövdəsinə bağlamışdılar. Divarın dibindəki fındıq kollarının arasında beş-altı toyuq-cücə eşələnirdi. Həyətdə heç nə əkilməmişdi. Ancaq ağac-budağın da heç biri quruyana oxşamırdı.