Əl-Mİzan fi TƏFSİr-el quran içindekiler c: 4 : Al İmran Surəsi

"Necə ki Bədirdə Allah sizi zəfərə çatdırdı. Halbuki siz gücsüz idiniz..." Bu ifadələrin axışından açıqca aydın olduğuna görə, bu ayə, daha əvvəl dilə gətirilən danlamağı tamamlamaqdadır. Buna görə eynilə "Halbuki Allah onların vəlisi idi." cümləsi kimi hal mənas(n)ı daşımaqdadır. O zaman ayənin mənas(n)ı belə olar: "Bədirdə siz gücsüz olduğunuz halda Allah sizi zəfərə çatdırdığına görə, yılgınlığa və həll edilməyə qapılmanız yaraşıq al/götürməz." Bu ayənin ilahi lütfü ifadə etmə məqsədi daşıyan müstəqil bir söz olması da uzaq bir ehtimal deyil. Çünki bu ayə, Bədir günü möminləri mələklərdən meydana gəlmiş bir dəstək birliyi vasitəçiliyi ilə zəfərə çatdırmaq şəklində nəticələnən bir ilahi köməyə toxunmaqdadır.

Uca Allah, Bədir günü möminlərə istiqamətli köməyini xatırladınca və buna qarşılıq onların içində olduqları vəziyyəti açıqlayınca onların vəziyyətini, "Halbuki siz gücsüz (zəlil və biçarə) idiniz." ifadəsi ilə ortaya qoyur. Çünki güclü və üstün olan hər kəs, ancaq Allahın köməyi və dəstəyi sayəsində üstünlük qazana bilər. İnsanın özündə isə yalnız gücsüzlük və biçarəlik vardır.

Bundan aydın olur ki, "Halbuki siz gücsüz (zəlil və biçarə) idiniz." ayəs(n)i ilə bu növ ayələr arasında ziddiyyət yoxdur: "Halbuki, izzət (güc və üstünlük) Allahın, Peyğəmbərin və möminlərindir." (Munafiqun, 8) Çünki möminlərin izzət və üstünlüyü, Allahın izzəti sayəsindədir. Uca Allah; "İzzət (güc və üstünlük) tamamilə Allahındır." buyurur. (Nisa, 139) Bu səbəbdən möminlərin üstünlüyü, Allahın onlara kömək etməsiylə reallaşar. Necə ki Allah belə buyurur: "Səndən əvvəl də öz cəmiyyətlərinə peyğəmbərlər göndərdik. Onlara möcüzələrlə gəldilər. Biz də günahkarlardan intiqamımızı al/götürdük. Çünki möminlərə kömək etmək bizim üzərimizə bir borcdur." (Rum, 47)

Vəziyyət belə olunca, möminlərin halları öz imkanları ilə qiymətləndirildiyi təqdirdə, zillət və gücsüzlükdən başqa bir sifətləri ola bilməyəcəyi açıqca görülər. Üstəlik möminlərin Bədir günündə içində olduqları vəziyyət, müşriklərin gücü, ehtişamı və zinəti qarşısında zəlil və gücsüz olduqlarını göstərirdi. Bunu da bilmək lazımdır ki, nisbi bir zilləti əzizlərə izafə faktorun/etmənin qorxusu yoxdur. Çünki uca Allah bu ayədə tam mənas(n)ı ilə təriflədiyi bir birliyə belə bir zilləti izafə etməkdədir: "Allah, kafirlərə qarşı izzətli, möminlərə qarşı zəlil, Allahı sevən və Allahın özlərini sevdiyi bir cəmiyyəti gətirəcək." (Maidə, 54)